شنبلیله یا شنبلید  Fenugreek  با نام علمی: Trigonella foenum-graecum گیاهی میباشد از تیره باقلائیان (Fabaceae) و به همین دلیل توانایی هم‌زیستی با باکتری‌های تثبیت کننده ازت را دارد و می‌تواند بخش زیادی از از نیتروژن مورد استفاده خود را تولید نماید.

 گیاهشناسی

گیاهی علفی به ارتفاع ۱۰ تا ۵۰ سانتیمتر با گلهایی منفرد و به رنگ روشن که رنگ میوه‌های آن زرد تا قهوه‌ای بوده ، این گیاه دارویی بومی ایران میباشد و در بیشتر نواحی ایران از جمله آذربایجان، اصفهان، فارس، خراسان، سمنان و دامغان می‌روید و به عنوان سبزی خوراکی کاشته شده و مصرف میگردد ،گیاه شنبلیله در کنار راه‌ها نیز قابل رویش است و به این خاطر در قدیم به آن گل راه‌رو هم گفته شده

خواص دارویی شنبلیله

گیاه شنبلیله دارای خواص اثر تقویتی، ملین، اشتهاآور، خلط آور و ضدتب، محرک جریان شیر و کاهنده قندخون بوده و همچنین این گیاه حاوی مقادیر زیادی آهن، فسفر و ویتامین D میباشد و  یک داروی گوارشی تلخ بحساب امده و می‌توان آن را در بیماری قند و به صورت موضعی در التهابات پوستی مصرف نمود

جوشانده دانه‌های این گیاه برای نرمی پوست و همچنین رفع تحریکات جلدی پوستی به کار رفته و به این منظور می‌توان جوشانده آن را به شکل کمپرس به کار برد و دانه‌های شنبلیله به لحاظ دارا بودن بعضی عناصر چون آهن در درمان ضعف عمومی بدن بسیار موثر بوده و جوشانده دانه‌های این گیاه اگر به صورت غرغره مصرف شود و در رفع ورم لوزه‌ها بسیار مفید و موثر میباشد، همچنین از جوشانده آن برای افزایش میزان شیر در دوران شیردهی زنان می‌توان استفاده نمود.

 پودر گیاه را می‌توان به صورت خمیر در بیاورید و بر روی کورک و دمل های چرکی پوست قرار بدهید و دانه‌های شنبلیله که مهم‌ترین قسمت دارویی این گیاه میباشد و با بازکردن مجاری عروق خون، از بروز سکته قلبی جلوگیری می‌کند و این گیاه سرشار از آهن نیز بوده. پزشکان مصرف این گیاه را به کسانی که مبتلا به کم خونی، کمبود آهن و کمبود هموگلوبین خون اند، توصیه کرده اند و این گیاه علاوه بر ایران در هند ایتالیا و اسپانیا کشت شده

شنبلیله را پس از شستن خشک کرده خرد کنید  و روزی سه بار به مقدار یک قاشق مربا خوری با ماست مخلوط کنید و میل نمایید برای پایین آوردن قند خون بسیار موثر بوده و شنبلیله از زمان‌های دور به عنوان بزرگ کننده سینه شناخته شده و حاوی دایوسگنین بوده که به استروژن مصنوعی نیز معروف میباشد

شنبلیله  را بعنوان یکی از سبزیها در تهیه خوراک‌های ایرانی مانند قرمه سبزی و کوفته برنجی استفاده میکنند

مصرف روزی 56 گرم تخم شنبليله بعد از 24 هفته ميزان کلسترول خون را حدود 14 درصد و خطر حمله قلبي را بيش از 25 درصد کاهش خواهد داد و مصرف روزی يک گرم تخم اين گياه، ميزان قندخون در بيماران مبتلا به ديابت 2 را به طور چشمگيری کاهش خواهد داد

برای برطرف کردن آبسه، سوختگی، اگزما و نقرس يک قاشق غذاخوری بذر شنبليله پودر شده را با مقداری آب مخلوط کرده و سپس پارچه تميز آغشته کنید و  اين مخلوط را بر روی قسمت آسيب ديده قرار بدهيد.

تخم شنبليله حاوی لعاب زيادی میباشد که با ايجاد لايه روي جداره معده و روده التهاب آن را از بين برده، بنابراين کافی است  که برای تسکين سوزش سردل يک قاشق مرباخوری تخم شنبليله را روی غذا پاشیده و يا اين که با آب میل کنید.

کاهش دهنده کلسترول مضر بوده و علاوه بر حفظ سوخت و ساز بدن، مانع يبوست در افراد شده و خون را تصفيه می کند و سموم را از بدن دفع کرده و با از بين بردن خلط سبب تميزی و تازگی سيستم گوارشی در بدن فرد می شود، حافظه را تقويت کرده و برای کاهش وزن  افراد چاق و دارای اضافه وزن چند تخم شنبليله خيس شده در آب را ناشتا بجويد.

ضماد تهيه شده از برگ شنبليله و آب را به مدت 20 دقيقه روی صورت قرار بدهيد و سپس با آب ولرم شسته تا مانع چين و چروک، جوش های سرسياه، جوش و خشکی پوست میشود.

مصرف شنبليله زايمان را آسان و شير مادر را زياد کرده و دارای خاصيت ضدسرطانی داشته ، فيبر موجود در آن از بروز بيماري هاي قلبی و عروقی پيش گيری کرده و ناراحتی های ايجاد شده در دوران قاعدگی بانوان را کاهش داده و علايم يائسگی را کاهش می دهد.

غرغره کردن با آبی که برگ های شنبليله در آن خيس شده باشد، زخم دهان را درمان و از آن پيش گيری کرده و برگ اين گياه غنی از ويتامين C و K بوده و دارای اثرات آنتی اكسيدان، ضدالتهابی، ضدميكروبی، تحريك‌كنندگی ايمنی، ضدملانوژنز (تيره‌شدن رنگ پوست) و مهار مسموميت‌های كبدی و كليوی بکار میرود

جوشانده بذر آن به تنهايی يا همراه با عسل: برای دفع مواد حبس شده و بلغم غليظ و لزج از سينه و رفع سرفه، تنگی‌نفس و گرفتگی صدا و نيز جهت رفع بواسير و شقاق، تحليل ورم‌های سرد و سخت، تنقيه امعاء، درمان زخم‌های امعاء و دردهای شكمی، رفع شكستگی استخوان و سستی اعضا و نيز به‌عنوان بادشكن و مسهل مورد استفاده قرار گرفته و شست‌وشوی سر با آب جوشانده يا خيسانده شنبلیله در از بين بردن شوره سر و تقويت مو مفيد و تاثیر گذار است

مناسب برای از بین بردن تب: گیاه شنبلیله به عنوان یک گیاه تب‌بر شناسایی شده و بهترین حالت، مصرف دانه شنبلیله به همراه لیمو و عسل در زمان بیماری بوده و برای این منظور 1-2 قاشق چای‌خوری دانه شنبلیله را سه مرتبه در روز به همراه چای سبز دم کرده و پس از آن به همراه یک قاشق چای‌خوری عسل و کمی آب لیموترش تازه میل کنید

درمان کننده پوکی استخوان :دلیل شیوع پوکی استخوان در زنان پس از سنین یائسگی، کاهش میزان استروژن در بدن بوده ، زیرا استروژن به جذب کلسیم توسط استخوان‌ها کمک شایانی کرده که با کاهش یافتن این هورمون، تراکم کلسیم استخوانی کاهش پیدا کرده و در نتیجه زمینه برای ابتلا به پوکی استخوان در این سنین در خانم‌ها افزایش پیدا کرده و برای بهبود این وضعیت فیتواستروژن ها توصیه می‌شوند که در حقیقت شامل مواد گیاهی سرشار از استروژن می‌باشند و از آن جمله می‌توان به شنبلیله، رازیانه، بذر کتان و … اشاره نمود

درمان کننده ناباروری: شنبلیله سابقه طولانی برای درمان بیماری‌های مربوط به ناباروری زنان داشته  زیرا سرشار از هورمون‌های زنانه بوده و فیتوکمیکال‌های موجود در شنبلیله در بدن تبدیل به پیش ساز هورمون‌های جنسی مثل DHEA شده و عدم تعادل هورمونی در خانم‌ها را برطرف کرده و در نتیجه مشکلات ناباروری که مرتبط با هورمون‌های جنسی زنانه می‌باشند را مرتفع می‌نمایند. علاوه بر این، مواد شیمیایی موجود در شنبلیله سبب افزایش میل جنسی نیز میشود.

ماسک مناسب صورت : شست‌وشوی صورت با آب بجوشانید و يا خيسانده آن و استفاده از مخلوط شنبليله كوبيده شده با عسل، به صورت ماسک بر روی پوست صورت، سبب رفع چروك و نيكويی رنگ چهره شده و تكرار آن، جهت از بين بردن كک و مک و لک‌های تيره پوست بسیار مفيد بوده

مضرات مصرف شنبلیله

از اثرات جانبی متداول تهوع بوده که با مصرف بیش از صد گرم در روز احتمال تهوع افزایش پیدا کرده و به این منظور روزانه کمتر از 8 گرم از این گیاه توصیه شده و گازهای روده‌ای و اسهال نیز در بعضی از افراد گزارش شده است.

در صورت حساسیت پوستی به این گیاه، از درمان‌های موضعی بر روی پوست اجتناب کرده زیرا منجر به التهاب و راش‌های پوستی شده و در صورت مصرف طولانی مدت ممکن میباشد که در عرق و ادرار بوی شربت افرا ایجاد کند

پژوهش ها نشان داده کسانی  که 56 گرم دانه شنبلیله را هر روز مصرف می‌کنند، پس از 24 هفته سطح کلسترول خونشان به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده و 25 درصد ریسک ابتلا به حملات قلبی در انان کمتر شده

شنبلیله هم خانواده با بادام‌زمینی بوده و  اگر به بادام‌زمینی حساسیت داشته باشید، احتمال حساس بودن فرد به شنبلیله هم وجود خواهد داشت و همچنین شنبلیله سطح قند خون را کاهش داده و استفاده از دزهایی بیشتر از مقادیر توصیه‌شده سبب افت شدید قند خون شده و اگر مبتلا به دیابت می‌باشید با احتیاط و با فاصله از انسولین و داروهای خود از این گیاه استفاده کنید.

این گیاه به عنوان درمان طبیعی برای آسم شناخته شده و  تنفس پودر آن سبب آسم و علائم آلرژی در افراد می‌شود. مصرف شنبلیله سبب بروز دردهای زایمانی در مادران شده و انقباضات رحمی را افزایش داده و در نتیجه احتمال سقط  جنین در زنان بیشتر شده

در مطالعات تجربی شنبليله اثراتی مشابه اكسی توسين همان هورمون تحریک كننده رحم و غددپستانی نشان داده است.پس بنابراين مصرف آن در زنان باردار و مادران شيرده توصيه نخواهد شد

اضافه کردن نظر