گوجه فرنگی tomato با نام علمی: Solanum lycopersicum میوه‌ای سرخ‌رنگ و آبدار بوده و این گیاه بومی آمریکای جنوبی و مرکزی میباشد که طی دورهٔ استعماری اسپانیا به سایر نقاط جهان منتقل گردیده که انواع مختلف این گیاه امروزه در سراسر جهان پرورش داده و "گوجه فرنگى" از نظر علم باغبانى و نداشتن هسته در دسته سبزيجات حساب میگردد

گوجه فرنگی سرشار از ویتامین C و لیکوپن بوده و این میوه امروزه به روش‌های مختلفی، به طور خام یا به‌عنوان یکی از مواد لازم برای تهیهٔ غذا، انواع سس و نوشیدنی مصرف میگردد و بخش مهمی از رژیم غذایی مردم بسیاری از کشورها را تشکیل داده و کشت و پرورش این گیاه به طور کلی، مساحتی حدود سه میلیون هکتار را به خود اختصاص داده  که نزدیک یک‌سوم کل مساحت مختص به کشت تره‌بار در جهان بوده

با وجود این که گوجه فرنگی در علم گیاه‌شناسی یک میوه دارویی تلقی می‌شود، اغلب به‌عنوان تره‌بار شناخته شده و به تیرهٔ سیب‌زمینیان تعلق دارد و از گیاهان چندساله بحساب امده و در اوایل قرن 19هم در خاورمیانه توزیع گردیده و غالباً به عنوان یکی از مواد لازم برای پخت غذا مصرف میگردد.

به علت اهمیت اقتصادی، این گیاه موضوع تحقیق و پژوهش‌های بسیاری قرار گرفته و در علم ژنتیک به‌عنوان یکی از گیاهان الگو شناخته  و در تحقیقات انجام‌شده بر این گیاه در سال ۱۹۹۰ به تولید نخستین نوع تراریختهٔ مجاز برای مصرف و تجارت در ایالات متحده آمریکا انجامیده است

مشاهدات ژنتیکی نشان داده که اجداد گوجه فرنگی گیاهانی خودرو و علفی بوده که میوه‌های کوچک سبزرنگی داشته اند و در نقاط کوهستانی پرو قابل رویش است. این گیاهان گونه‌های مختلفی از سرده پیشین Lycopersicon میباشند که یکی از این گونه‌ها با نام علمی Solanum lycopersicum به مکزیک منتقل گردیده و بعد از مدتی در آن‌جا توسط بومیان پرورش پیدا کرده است.

این گیاه از دو طریق وارد ایران شد: راه اول از طریق ترکیه و ارمنستان، و راه دوم از طریق سفرهای مکرر خاندان قاجار به فرانسه بوده است و نام اولیهٔ گوجه فرنگی در ایران بادمجان ارمنی یا رومی بوده و در دوره قاجاریه، افراد خاندان معیری برای نخستین بار گوجه‌فرنگی را در مزرعه‌ای همان محوطهٔ فرودگاه مهرآباد کنونی پرورش دادند

افات وبیماری های گوجه فرنگی

محصولات گوجه فرنگی در معرض از بین رفتن توسط آفات، بیماری‌های قارچی، باکتریایی و ویروسی، رقابت با علف‌های هرز و شرایط آب‌وهوایی و خاکی نامساعد میباشند و  آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی اغلب با آفات و بیماری‌های سایر گیاهان خانوادهٔ سیب‌زمینیان مثل بادمجان و توتون مشترک‌ بوده اند و یکی از بیماری‌های شایع گوجه فرنگی در اثر ویروس موزائیک توتون ایجاد گردیده و انواع سفیدک و آتشک از سایر موارد شایعی بوده که موجب خرابی این محصولات شده

سن سپردار، کرم طوقه‌بر، شته، وایت‌فلای، کرم میوه گوجه فرنگی، کنه تارتن دولکه‌ای، لیسه و سوسک سیب‌زمینی کلرادو از آفات مهم و خسارت زای گوجه فرنگی محسوب میشوند

طریقه مصرف گوجه فرنگی

 سراسر جهان به شیوه‌های مختلف به‌صورت های خام در انواع سالاد ، برای تهیهٔ غذا و سوپ، سس و رُب مصرف میگردد. آب گوجه فرنگی هم‌چنین نوشیدنی خنکی بوده که برای تهیهٔ برخی کوکتل‌ها چون بلادی مری استفاده شده

گوجه فرنگی خاصیت اسیدی داشته و به همین دلیل ذخیره و نگاهداری آن در انبار به صورت خام، سس و رُب آسان بوده. و این میوه هم‌چنین می‌تواند به صورت ورقه‌های نازک خشک‌شده در روغن زیتون نگاهداری و مصرف میگردد و این گیاه دارویی در غذاهای مدیترانه‌ای به خصوص در ایتالیا استفادهٔ فراوان دارد و از مواد اصلی مورد نیاز برای تهیهٔ پیتزا و سس برای پاستا میباشد

زمانی که گوجه را تفت می‌دهید یا می‌پزید لیکوپن‌های آن بیشتر جذب بدن میگردد

ارزش غذایی گوجه فرنگی

 از لحاظ ارزش غذایی بسیار کم‌کالری (۲۰ کیلوکالری در هر صد گرم) و سرشار از ویتامین‌های مختلف (آ، ث و ای) و مواد معدنی بوده و ۹۳ تا ۹۵٪ آن را آب تشکیل داده و قندها که ۳ تا ۴٪ آن را نشکیل می‌دهند عبارت‌اند از گلوکز و فروکتوز و مهم‌ترین مواد معدنی موجود در گوجه فرنگی که به نوع خاک و کود بستگی شته شامل پتاسیم، کلر و فسفر بوده.

مواد مغذی در هر صد گرم گوجه (۳٫۵ اونس)معادل: انرژی ۷۴ کیلوژول (۱۸ کیلوکالری)ّ،کربوهیدرات‌ها ۳٫۹ g،قندها ۲٫۶ g، فیبر ۱٫۲ g، چربی ۰٫۲ g،پروتئین ۰٫۹ g، آب ۹۴٫۵ g، ویتامین آی معادل    ۴۲ میکروگرم (۵٪)،بتاکاروتن     ۴۴۹ میکروگرم (۴٪)، لوتئین و زآکسانتین ۱۲۳ μg، تیامین (ویتامین B۱)    ۰٫۰۳۷ میلی‌گرم (۳٪)،نیاسین (ویتامین B۳)    ۰٫۵۹۴ میلی‌گرم (۴٪)،ویتامین B۶ ۰٫۰۸ میلی‌گرم (۶٪)، ویتامین C ۱۴ میلی‌گرم (۲۳٪)، ویتامین E ۰٫۵۴ میلی‌گرم (۴٪)، ویتامین K ۷٫۹ میکروگرم (۸٪)، منیزیم    ۱۱ میلی‌گرم (۳٪)، منگنز  ۰٫۱۱۴ میلی‌گرم (۶٪)، فسفر ۲۴ میلی‌گرم (۳٪)، پتاسیم ۲۳۷ میلی‌گرم (۵٪) و لیکوپن ۲٬۵۷۳ µg

گوجه فرنگی هم‌چنین دارای لیکوپن، یکی از قوی‌ترین انواع آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی، و چند نوع رنگ‌دانه از خانوادهٔ کاروتنوئیدها از جمله بتاکاروتن بوده و همچنین دارای مواد معدنی مختلف شامل كلسیم، فسفر، پتاسیم، فیبر، سدیم، گوگرد، كمی آهن، مس و روی نیز میباشد.

خواص دارویی گوجه فرنگی

در طب سنتی نقاط مختلف جهان، برای گوجه فرنگی اثراتی برای تسکین و بهبود بعضی بیماری ها نظیر آسم، سرفه، آنفلوآنزا، امراض چشم، گوش درد، حصبه، برص و تب زرد قایل شده و در پژوهش های جدید علمی خاصیتهای ضد میکروب، ضد اسهال، هضم کننده و ادرارآور را برای آن ذکر کرده اند. گرچه شباهتهایی بین ترکیبات گوجه فرنگی قرمز و سبز (نرسیده) وجود داشته، ولی رنگ های گیاهی موجود در گوجه فرنگی رسیده (قرمز) در سبز وجود ندارد و ممکن است که گاهی در گوجه فرنگی سبز، مواد سمی وجود داشته و با توجه به ارزش غذایی و اثرات جالب دارویی آن، استفاده روزمره و یا ممتد آن در رژیم غذایی توصیه میگردد

گوجه فرنگی حاوی ویتامین‌های آ، ث و لیکوپن بوده. رنگ قرمز گوجه فرنگی از لیکوپن موجود در آن ناشی و  این ماده که آنتی اکسیدان بسیار قوی‌ای محسوب میگردد،پژوهش ها نشان داده که مصرف بسیار بالای گوجه فرنگی خام خطر ابتلا به سرطان پروستات را به میزان کمی کاهش داده بطری که تعدادی از تحقیقات نشان داده که لیکوپن، به خصوص در گوجه فرنگی پخته، در جلوگیری از ابتلا به سرطان پروستات مؤثر و ضروری است به غیر از گوجه فرنگی بروکلی نیز سیار برای درمان بیماری پروستات مفید بوده

پژوهش های دیگر نشان داده  که مصرف گوجه فرنگی و کاهش ریسک ابتلا به سرطان سینه، سرطان سر و گردن و بیماری‌های مخرب اعصاب تاثیر دارد

گوجه فرنگی اشتهاآور، برطرف‌كننده ضعف و خستگی، تقویت‌كننده سلسله اعصاب و همچنین قلب و دستگاه گردش خون بوده. متخصصان همواره مصرف آن را به بیماران مبتلا به دردهای مفاصل و همچنین رماتیسم و نقرس توصیه فراوان شده. در ضمن گوجه‌فرنگی برای رفع مسمومیت‌های مزمن، بالا بودن اوره و چربی خون افراد، درمان یبوست، دفع رسوبات ادراری و صفراوی نیز مفید شناخته گردیده. در ضمن با توجه به اینكه گوجه فرنگی حاوی ویتامین A میباشدکه خوردن آن در تقویت بینایی، سلامت پوست و مخاط‌ها بسیار مؤثر بوده.

این میوه سرخ خطر سکته‌ی مغزی را کاهش داده زیرا به خاطر لیکوپن موجود در این میوه اکسایش چربی‌ها را کاهش یافته و این اکسایش سبب تشکیل پلاک‌های عروقی می‌شود و این رسوب چربی‌ها باعث مسدود شدن رگ‌ها شده و خطر سکته‌ی مغزی را بالا خواهد برد. اگر از فشارخون بالا هم رنج می‌برید حتماً گوجه‌فرنگی بیشتری میل کنید. توصیه می‌کنیم صبح‌ها به صورت ناشتا یک لیوان آب گوجه‌فرنگی میل شود

وجود  ویتامین C موجود در ان برای مقابله با خستگی و ایجاد احساس نشاط و سرزندگی فوق‌العاده بوده و ویتامین C نقش زیادی در حفاظت از سلول‌ها داشته و اثرات رادیکال‌های آزاد و آلاینده‌ها را کاهش می‌دهد.

گوجه‌فرنگی حاوی میزان زیادی آب (93 تا 95 درصد) و قند کمی بوده و برای همین هم تشنگی را برطرف میکند و کالری کمی به بدن رسانده و در واقع هر صد گرم گوجه‌فرنگی حدود 17 کیلوکالری انرژی داشته و برای همین اگر چاق هستید و به دنبال لاغری هستید و رژیم غذایی گرفته‌اید می‌توانید با خیال راحت به این سبزی - میوه اعتماد کرده. ت

گوجه‌فرنگی به هضم غذا و دفع راحت کمک کرده و اگر مشکل هضم دارید می‌توانید بعد از غذا یک عدد گوجه‌فرنگی تازه و کاملا رسیده میل نمایید.

لیکوپن این آنتی‌اکسیدان با رادیکال‌های آزاد سبب جلوگیری از  پیری پوست شده و به عقیده‌ی اکثر متخصصان پوست، گوجه‌فرنگی می‌تواند منافذ پوست را منقبض کند و آن را پاک‌سازی نماید. اگر طرفدار ماسک‌های طبیعی هستید می‌توانید برای پاک‌سازی و تمیزی پوستتان از گوجه‌فرنگی استفاده نمایید و چند ورق گوجه‌فرنگی روی صورتتان گذاشته و بعد از 15 دقیقه شستشو بدهید. البته توجه داشته باشید که این شیوه به درد پو ست‌های چرب می‌خورد.توجه داشته باشید که اگر به گوجه‌فرنگی‌های ارگانیک دسترسی دارید حتماً بیشتر از آن‌ها استفاده نمایید زیر حاوی آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری می‌باشند.

گوجه فرنگی سرشار از پتاسیم بوده، ماده معدنی که اکثر ما با کمبود آن مواجه میباشیم و یک لیوان آب گوجه فرنگی حاوی ۵۴۳ میلیگرم پتاسیم بوده و ½ فنجان سس گوجه فرنگی حاوی ۴۵۴ میلیگرم از این ماده بوده

بانوان شیرده از محصولات گوجه فرنگی استفاده نمایند زیرا غلظت لیکوپن شیرشان افزایش پیدا میکند و در این مورد، بهتر است گوجه فرنگی پخته مصرف کنند. همچنین در دوران بارداری مصرف فولیک اسید بسیار حیاتی بوده و گوجه فرنگی تغذیه سالم زندگی سالمی خوب برای آن محسوب شده

همچنین محققان انگلیسی دریافتند که افزودن رب گوجه فرنگی به رژیم غذایی روزانه ، پوست را در برابر اشعه های مضر ماوراء بنفش محافظت خواهد کرد

دانشمندان در دانه های گوجه فرنگی ماده طبیعی را پیدا نموده اند که می تواند  با پیشگیری از لخته شدن خود در بدن به چرخش طبیعی خون در بدن انسان کمک نموده و به نوعی عملکرد قرص آسپیرین را شبیه سازی کند.

دیابت نوع اول و نوع دوم با مصرف نا درست و بی اندازه فیبرهای مختلف ایجاد شده  که همان میزان را به صورت بدون ضرر را در یک فنجان گوجه فرنگی می توان به دست بیاورید.

محققان دانشگاه «شفیلد» مدعی شده‌اند که نوعی قرص گوجه‌فرنگی تولید نموده که می‌تواند تا 70 درصد قدرت اسپرم‌ها را افزایش بدهد و  آنها امیدوارند که با این روش، زوج‌های نابارور بتوانند صاحب فرزند بشوند.این  قرص گوجه فرنگی تاثیرات زیادی روی باروری مردان گذاشته و سبب  تغییرات زیادی روی هورمون های جنسی ان ها شده توصیه می کنیم از این میوه برای مقابله با باروری کمک نمایند و گفته شده که تولید اسپرم‌های قوی برای باروری حدود 3 ماه زمان برده و تعداد اسپرم‌های بالغ را افزایش خواهد داد

بخاطر آنکه سرشار از ویتامین ها و آهن بوده برای تقویت موهایتان مفید است و به موهای آسیب دیده درخشش داده و به علاوه اسیدیته موجود در آن سبب می شود که سطح pH موها متعادل گردد. اگر شوره سر دارید یا سرتان خارش دارد، بعد از شامپو زدن به موها، آب گوجه فرنگی تازه را به موهای و کف سرتان مالیده و ۴ تا ۵ دقیقه با آب سرد یا ولرم آبکشی کنید. سعی شود بطور مداوم به سرتان گوجه فرنگی نمالید، زیرا اسیدیته آن موهایتان را خشک کرده

ماسکی برای از بین بدن جوش و لک صورت

در ابتدا چند گوجه فرنگی سبز را بشورید و سپس حلقه حلقه کنید. حلقه ها را در مکان جوش و لکه ها (شبکه مویرگی، محلی که دچار واریس شده است) قرار داده و می توانید حلقه ها را به وسیله باند بسته و تا زمان احساس سوزش صبر کرده و مکان مورد نظر را با آب سرد شسته  و این کار را  دو بار در روز انجام  و در زمانهای مشخص در روز انجام بدهید  اگر این روش را به طور ثابت دنبال کنید، بعد از گذشت دو هفته شاهد نتایج شگفت انگیز آن خواهید بود، به طوری که درد و تورم این مشکل به طور عجیبی از بین خواهد رفت و نتیجه دلخواه را بدست می اورید.

مضرات مصرف گوجه فرنگی

برگ‌ها، ساقه و میوهٔ سبز نرسیده ی این گیاه دارای میزان کمی توماتین بوده که ماده سمی است. مصرف برگ گوجه فرنگی در چای در حداقل یک مورد موجب مرگ فرد شده ، ولی به‌طور کلی میزان توماتین گوجه فرنگی به آن حد زیاد نیست که برای انسان خطری ایجاد کند، و غذاهایی چون گوجه فرنگی سبز نرسیدهٔ سرخ‌شده برای سلامتی ضرری نداشته و باید دانست که  گوجه فرنگی رسیده دارای توماتین نمی‌باشد

محل اتصال ساقه گوجه‌فرنگی و قسمت‌های سبزرنگ گوجه‌فرنگی می‌توانند تا ۱/۲ درصد حاوی سولانین باشد. ۵۰ گرم سولانین می‌تواند باعث ایجاد سردرد، حالت تهوع و استفراغ گردد و برای همین نیز باید از مصرف گوجه‌فرنگی‌های کال دوری نمود و محل اتصال ساقه را همواره با احتیاط جدا نمود.

بعضی از افراد نسبت به گوجه فرنگی آلرژی دارند بهمین علت اینگونه افراد نیز نباید گوجه فرنگی مصرف کنند.

در برخی از اشخاص هضم گوجه فرنگی با اشكال صورت گرفته به همین علت  آنهائیكه معده حساس دارند نباید درخوردن گوجه فرنگی افراط كنند .

طرز تهیه غذای سس پاستا سیر و پیاز

در ابتدا با سس گوجه فرنگی شروع کرده  و در آخر سس بسیار خوشمزه و دلپذیری برای پاستا خواهید داشت.

مواد لازم: ۲ قاشق چایخوری روغن زیتون، ۲/۳ فنجان پیاز شیرین، ۱/۲ فنجان فلفل قرمز، زرد یا نارنجی خرد شده، ۲ قاشق چایخوری سیر خرد شده، کمی فلفل سیاه، ۱/۴ فنجان ریحان تازه خرد شده و۲ فنجان سس مارینارا

طرز تهیه

روغن زیتون را در یک ماهیتابه کوچک بریزید و روی شعله متوسط زیاد قرار داده و وقتی روغن خوب داغ شد، پیاز و فلفل های خرد شده را به آن اضافه کرده تا زمانیکه بپزند (۴ دقیقه). شعله را تا حد ملایم پایین اورده و حال سیر خرد شده و فلفل سیاه را اضافه کرده و اجازه بدهید که چند دقیقه ای بیشتر بپزد. ریحان تازه، سس مارینارا، را اضافه نمایید و اجازه بدهید تا وقتی که که سس خوب درست شده و داغ شود، بجوشد. (یک یا دو دقیقه بیشتر). این سس را می توانید با پاستا، مرغ و ماهی میل نمایید.

طرز تهیه آش گوجه فرنگی

مواد لازم برای اش :گوجه فرنگی 1کیلو و 500 گرم  ،   غوره    1/2 لیوان   ، سبزی 750 گرم    ، پیاز    2-3 عدد متوسط ، لوبیا چیتی 1 لیوان،   نعناع خشک    2 قاشق غذاخوری ، آبغوره 1 لیوان  ،   آب گوشت     2-3 لیوان ،برنج 1 استکان  ،  نمک،فلفل،زردچوبه به میزان لازم

 طرز تهیه:

 در یک قابلمه جادار، مقداری روغن داغ کرده و پیاز را در آن سرخ نمایید حال مقداری زردچوبه به آن بیافزاییدو بگذارید کاملا طلایی شود و نیمی از پیاز داغ را می توان برای تزیین برداشته.لوبیا را از آب در آورده و همراه پیاز تفت داده و سپس 5-6 لیوان آب روی آن ریخته و  بگذارید تا 1 ساعت با حرارت متوسط و درب بسته پخته شود.

 پس از نرم شدن لوبیا ،برنج را آبکش کرده و همراه با آب گوشت داخل قابلمه ریخته و مواد را هم زده و صبر کنید تا برنج کاملا باز گردد وسپس سبزی خرد شده را همراه با غوره داخل مواد ریخته  اما دقت کنید آش در این مرحله نباید خیلی هم آب داشته باشد .در همین حد که آب روی سبزی را گرفته باشد کافی بوده و اگر نیاز به ریختن آب بود از آب جوش استفاده کنید و درب قابلمه را ببندید و 20 دقیقه بگذارید سبزی با درب بسته بپزید وجوش اید.

 گوجه ها را میکس کرده و ب میزان20 دقیقه پس از ریختن سبزی،آب گوجه فرنگی را به آش اضافه کنید ،حرارت را بالا ببریدو مدام آش را هم بزنید.در این مرحله 1 قاشق نعناع خشک را بدون تفت دادن داخل آش ریخته و ادویه را هم اضافه کرده.حرارت زیر آش را ملایم کنید و 30دقیقه بگذارید تا آش جا بیافتد و در این مدت هم بزنید تا ته نگیرد.

 پس پ از جا افتادن آش آبغوره را داخل آش بریزید و حرارت را خاموش کرده و مدام هم بزنید تا آبغوره به خرد آش رود و با پیاز داغ و نعناع خشک تفت داده تزیین کرده و نوش جان شود

 http://www.melikala.com
منبع ملی کالا

اضافه کردن نظر