نقرس نوعی بیماری بوده که حملات پیاپی آرتروز التهابی حاد نوعی ورم مفاصل به همراه سوزش، التهاب و قرمزی بوده که معمولاً از ویژگیهای بارز آن بشمار امده. مفصل متاتارسوفالانژیال در ابتدای شست پا متداول ترین ناحیه ابتلا به این بیماری بشمار آمده که در حدود ۵۰٪ از موارد را شامل میگردد که با این حال این بیماری میتواند در قالب توفوس، سنگ کلیه، یا سنگ کلیه اوراتی نیز ظاهر گردد.
عامل این بیماری افزایش میزان اسید اوریک در خون بوده که اسید اوریک سبب ایجاد کریستال میکند و کریستالها در مفاصل، تاندونها و بافتهای اطراف رسوب کرده و در صورت مشاهده این کریستالهای خاص در مایع مفصلی، از ابتلا به این بیماری اطمینان حاصل میگردد که درمان با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)، استروئید، یا کلشیسین سبب بهبود سندرمهای بیماری شده و پس از اینکه حمله حاد این بیماری فروکش نماید، میزان اسید اوریک را معمولاً با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی کاهش خواهد داد و در مواردی که حملات پیاپی به وجود آید، مصرف آلوپورینول یا پروبنسید از افزایش آن در دراز مدت جلوگیری کرده و ابتلا به نقرس در دهههای اخیر افزایش خواهد یافت به طوری که در حدود ۱ تا ۲٪ از جمعیت غرب در دورانی از زندگی شان به آن مبتلا خواهند شد که این افزایش به دلیل زیاد شدن عوامل خطرزا در جمعیت شده مثل سندرم متابولیک، امید به زندگی طولانی تر و تغییر در رژیم غذایی افراد و نقرس را در تاریخ با نام «بیماری پادشاهان» یا «بیماری ثروتمندان» دانسته اند .
نقرس با رسوب اسیداوریک بیش از حد در بدن بروز پیدا شده و این اسید به جای جاری شدن به کلیه ها در مفصل ها تجمع پیدا خواهد کرد که عمدتا به التهاب و ورم در زانو، پا، دست، مچ و آرنج منجر می گردد و بعضی اوقات نیز، رسوب اسیداوریک در قسمت های زیر پوست، کلیه و مجرای ادرار دیده شده
نقرس از جمله بیماریهای بوده که كه اوج و فرود داشته و در مراحی به شدت عود کرده و پروسه شدت یافتن بیماری ناگهان اتفاق افتاده و پس از گذشت ۵ تا ۱۰ روز به راحتی از بین میرود و شدت این بیماری زمانی نمایان خواهد شد كه میزان اسید اوریك خون به بیشترین حد خود رسیده و كریستال های آن در حال تهنشین شدن و انباشته شدن در بدن میباشد.
علل ایجاد بیماری نقرس:
یکی از دلایل رسوب کریستال های اسیداوریک در مفصل ها و بافت های بدن بوده ، مصرف بیش از حد مشروبات الکلی ، عوامل ارثی و ژنتیکی، مواد غذایی غنی از کربوهیدرات و پروتئین ، فشار خون بالا ، استرس، دیابت، مصرف زیاد بعضی غذاها مانند احشاء داخلی بدن حیوانات،گوشت قرمز، قارچ، مارچوبه، ماهی کولی، شاه ماهی و …، چاقی مفرط، از کار افتادن کلیه های شخص
بطور کلی تولید اسید اوریك در بدن انسان به طور طبیعی اتفاق خواهد افتاده و تولید این ماده با مصرف مقدار زیادی purine كه از جمله مواد موجود در گوشتهای قرمز بوده ارتباط مستقیمی خواهد داشت و در حالت عادی اسیداوریک به كمک كلیهها از خون تصفیه شده و بهوسیله ادرار از بدن دفع خواهد شد که به این ترتیب اگر بدن بیش از اندازه اسیداوریک تولید شده که یا كلیهها توانایی تصفیه آن را از خون نداشته باشند که این امر باعث ذخیره شدن اسید اوریک در بدن شده كه اصطلاحا Hyperuricemia گفته شده است
همچنین خوردن بیش از حد شام و مصرف کردن بعضی از داروها مانند آسپرین ،ایجاد ضربه های روحی شدید در فرد ،افزایش تولید اسید اوریک به وسیله بدن و کاهش خروج اسید اوریک توسط کلیه ها باعث افزایش دریافت غذاهای پورین و ایجاد بیماری میشود
علایم بیماری نقرس
به وجود امدن دردهای شدید در مفصل ها، زانوها، انگشت پا و …، ورم در مفصل ها، نرمی بیش از حد در مفصل ها، پوست بنفش و قرمز رنگ دور مفصل ها، درد شدید مفصل، تب، التهاب و قرمزی دور مفصل، از دست دادن اشتها، کمبود خواب ،به وجود امدن سنگ کلیه، از دست دادن زیادی آب بدن
نقرس یكی از انواع بیماریهایی بوده كه باعث بروز ورم و دردی طاقت فرسا و شدید در مفاصل میگردد که این بیماری بیشترین تاثیر را به روی پنجه دست به خصوص انگشت شصت داشته و نواحی دیگر بدن از جمله پاشنه، دست، مچ و آرنجها را نیز درگیر خواهد کرد که تاثیر این بیماری بر ستون فقرات ومهرههای آن به حدی بوده كه باعث بروز دردی شدید در قسمت تحتانی كمر میگردد.
اسیداوریک همواره در جریان خون جاری نبوده که گاهی پس از گذشت سالها، بالا بودن میزان اسیداوریک خون باعث تشكیل كریستال در بدن و تهنشین شدن آن ها در اندام های درونی شده که مفاصل، تاندون ها و لاله گوش از جمله مناطقی بوده كه كریستال ها در آنجا جمع شده که وقتی بدن در معرض خطر قرار گرفته شده که تنها عكسالعمل سیستم دفاعی بدن بروز درد کرده که موجب سرخی موضع، تورم و آسیب دیدن مفاصل شده كه همگی از جمله علائم حاد بیماری نقرس بشماره امده است.
بر اساس پژوهش هایی كه در این زمینه صورت گرفته شده نشان داده که میزان تولید اسید اوریک در مردان پس از سن بلوغ افزایش پیدا کرده و به همین دلیل بوده كه از هر ده نفر مبتلا به بیماری نقرس نه نفر مرد و یک نفر زن گزارش گردیده است که عمل جذب و تهنشینی كریستال در مردان ممكن بوده که از سن ۲۰ سالگی آغاز گردد اما بروز علائم و نشانههای بیماری از سنین ۳۰ –۴۰ سالگی نمایان خواهد شد.
در زنان مبتلا نیز بروز علائم و نشانههای بیماری در سنین بالا اتفاق خواهد افتاد که به گزارش متخصصان این حوزه دلیل این امر وجود خاصیت دفاعی هورمون استروژن در مقابل این بیماری میباشد و تا زمانی كه زنان به مرحله یائسگی نزدیک نشده باشد علائم این بیماری نیز در ان نمایان نمیگردد ، اما به محض آغاز مرحله یائسگی و كاهش هورمون استروژن، علائم بیماری و جذب كریستال ها شروع میگردد.
درمان نقرس
بطور کلی درمان نقرس شامل دو مرحله میباشد که در مرحله اول باید سعی نمود تا حمله نقرسی یعنی درد و تورم مفصل بیمار سریعا کاهش پیدا کند و مرحله بعدی درمان پیشگیری از بروز حملات بعدی میباشد که برای کاهش درد و التهاب مفصل از اقدامات زیر استفاده خواهد شد:
1- سرد کردن مفصل ،2- بالا نگه داشتن مفصل ،3- مصرف داروهای ضد التهابی مانند بروفن یا ایندومتاسین ، 4- مصرف داروهایی مثل کلشی سین در صورتیکه بیمار به دلایلی نتواند از داروهای ضد التهابی استفاده نمود و5- مصرف کوتاه مدت کورتیکوستروئیدها در صورتی که بیمار به علت مشکلات کلیوی نتواند از کلشی سین استفاده شود.
در درمان بلند مدت درمان بیماری، هدف کاهش اسید اوریک بدن بوده تا بتوان از آن طریق احتمال بروز حملات بعدی را کاهش بدهد و اقدامات زیر در این راستا انجام خواهد گرفت.
تغییر رژیم غذایی بطوریکه بدن اسید اوریک کمتری تولید مبنماید که مصرف کمتر گوشت قرمز ، جگر و کلیه و غذاهای دریایی و حبوبات که پروتئین زیادی داشته و مهم است و مصرف داروهایی که موجب دفع بهتر اسید اوریک از طریق ادرار شود مثل پروبنسید یا داروهایی که موجب کاهش تولید آن در بدن شده ؛مثل آلوپورینول. نکته مهم در استفاده از این داروها اینست که باید بعد از اتمام حملات نقرسی مصرف میگردد و گرنه ممکن است باعث تشدید حمله گردند.
-مصرف آب فراوان برای افزایش دفع آن از کلیه شده ، کاهش وزن داشته باشن،ورزش را به همراه داشته باشند و در صورت تخریب شدید مفصلی ممکن بوده که نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل وجود داشته باشد.
از داروهایی كه در هومیوپاتی برای درمان نقرس مورد استفاده میباشد سورنجان بوده كه باعث كاهش درد ناشی از حملههای شدید این بیماری میگردد که فرمول این دارو مشابه گیاهی به نام autumn crocus بوده كه به طور سنتی برای درمان نقرس استفاده خواهد شد.
طب سوزنی، یكی دیگر از شیوههای درمانی طبیعی نیز برای كاهش درد به هنگام حملات بیماری نقرس پرفایده بوده و باید افراد متخصص به طب این کار را انجام بدهند. البته نكته اساسی درمورد درمان این بوده كه بیماری نقرس چه در طب رایج و چه در طب سنتی درمان قطعی و كامل نداشته، اما قابل كنترل و مهار شدن میباشد.
همچنین رعایت کرددن رژیم غذایی مناسب برای فرد بیمار و پائین نگاه داشتن میزان اسیداوریک باعث برطرف شدن بسیاری از مشكلات مرتبط با این بیماری میگردد.
درمان های خانگی برای درمان نقرس
روزی سه بار یک لیوان به مقدار نصف آب لیمو مصرف نمایی ،لیمو که غنی از ویتامین c بوده و رسوب های ناشی از نقرس را از بین می برد ،روزی ۶ تا ۸ لیوان آب مصرف کرده تا علاوه بر کاهش حمله نقرس از ایجاد سنگ کلیه نیز پیش گیری نماید.
لوبیا سبز در درمان نقرس و کاهش التهاب آن موثر و ضروری است و روزی یک یا ۲ بار آب آن را میل کنی ، خمیر تهیه شده از پودر خردل، آرد گندم و آب را روی بخش های های متورم شده مالیده.
روزی یک بار مخلوطی از دو قاشق مرباخوری سرکه سیب و عسل میل کنید. در یک ظرف آب ولرم میزان دو لیوان سولفات منیزیم اضافه کرده و پاهای تان را در آن قرار بدهید تا آب حرارت خود را از دست دهد.
پارچه آغشته به روغن کرچک ولرم را بر روی مفصل دردناک خود قرار بدهید و با پلاستیک به خوبی بپوشانید و گرم نگه بدارید ، برای تسکین موقت و فوری، یخ بر روی ناحیه دردناک مفصل به خوبی قرار بدهید.
یک لیوان سرکه، یک لیوان آب و یک قاشق مرباخوری فلفل را مخلوط نمایید و بر روی مفاصل دردناک مالیده و بگذارید ۲ تا ۳ ساعت به خوبی بماند. ، از آن جایی که موز سرشار از فسفر میباشد، مصرف روزی سه یا چهار عدد موز سبب می شود نسبت به اسیداوریک واکنش نشان بدهد.
کسانی که دچار نقرس انگشت پا شده اند باید ظرفی را پر از آب کنند و یک سوم لیوان پودر زنجبیل به آن اضافه نمایند و پاهای خود را به میزان سی دقیقه در آب قرار بدهند و سپس خوب بشورند ، ورزش های کششی منظم مربوط به مفاصل و عضلات در درمان نقرس موثر وضروری است.
مصرف غذاهای غنی از ویتامین c مثل مرکبات، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای و سبزی های سبز و برگ دار را در مصارف روزانه خود افزایش بدهید. میوه هایی چون سیب، گیلاس و توت فرنگی نیز برای درمان نقرس مفید میباشد.
درمان نقرس با گیلاس وتوت فرنگی چنین بوده که :
گیلاس و توت فرنگی شیرین یا ترش، در درمان نقرس بسیار مهم میباشد و شما در حدود 10 تا 25 عدد گیلاس یا توت فرنگی در روز مصرف نماییدو این میوه ها اگر تازه باشند بهتر بوده، ولی کنسرو شده هم ایرادی نخواهد داشت.
درمان نقرس با آب سبزیجات : آب هویج همراه با خیار و چغندر، بهترین درمان کننده نقرس می بوده وباید روزانه 500 میلی لیتر آب سبزیجات (آب چغندر و آب خیار هر کدام 100 میلی لیتر و آب هویج 300 میلی لیتر) میل شود.
درمان کردن با کمک لوبیا : آب لوبیا را بگیرید و هر روز 150 میلی لیتر از آن را به خوبی میل کنید.
درمان با سیب
سیب به عنوان یکی از بهترین درمان کننده های نقرس شناخته شده و سیب دارای اسید مالیک بوده که سبب خنثی کردن اثر اسید اوریک می شود و پیشنهاد شده که پس از هر وعده غذا، یک عدد سیب مصرف میگردد.
برای کم کردن درد 30 سی سی روغن زیتون + 5 قطره روغن اسانس ارس روزی چند بار روی مفاصل را به خوبی ماساژ بدهید و همچنین میتوانید به میزان بیست دقیقه کمپرس سرد و مرطوب در ناحیه دردناک مفید بوده .
حمام نمک
سعی کنید دو بار در روز پای خود را در آب و نمک گذاشته و برای این کار 250 تا 500 میلی گرم نمک را در آب داغ حل نمایید.
رژیم غذایی و مصرف گیاهان دارویی برای درمان بیماری نقرس
پژوهشگران اعتقاد دارند كه گیاهخواران از جمله افراد ناآشنا با بیماری نقرس بوده که این امر را مدیون رژیم غذایی و تغذیه مناسب افرا، مصرف مقدار زیادی فیبر، عدم مصرف چربی یا مصرف مقدار بسیار جزئی چربی میباشند.
در افراد مبتلا به بیماری نقرس مصرف ویتامین E و سلینیوم به كاهش تورم و ترمیم قسمتهای آسیب دیده كمک شایانی خواهد کرد و همچنین مصرف دانههای سرخابی و تیره رنگ توت، تمشک، زالزالک و آقطی كه منابع بسیار خوبی برای تامین تركیبهای فلانوئید در بدن محسوب میگردد وگفته شده ترب سفیو سیاه هم برای درمان مفید است همه این موارد که گفته شد به پائین نگهداشتن میزان اسید ارویك در بدن نیز كمک خواهد کرد و همچنین توصیه شده که این ماده در حقیقت تاثیر بسیار خوبی بر كاهش تورم و پیشگیری از آن و همینطور بازسازی مفاصل آسیبدیده خواهد داشت.
مصرف یک فنجان توت تازه، یا فریزشده، یا خشک شده ان یا عصاره آن به صورت روزانه در درمان این بیماری بسیار موثر گزارش گردیده و همچنین مصرف چای برگهای خشک گزنه به صورت روزانه مانع از تاثیر اثرات سوء نقرس بر روی كلیههای فرد بیمار میشود که با این وجود مصرف این گیاه به همه بیماران توصیه نمیگردد زیرا برخی افراد به مصرف آن حساسیت خواهند داشت و باید قبل از مصرف با پزشک مشورت شود
از دیگر عواملی كه باعث پیشگیری از ابتلا به نقرس میشود، كاهش مصرف مواد غذایی حاوی purine پیورین میباشد و موادی مانند گوشت قرمز، عصاره گوشت، حلزون، قزل آلا، ماهی كولی، قارچ، اسفناج پخته، ریوند چینی، مخمر، مارچوبه، آب جو و شراب كه حاوی مقدار زیادی پیورین میباشند باید به طور جدی محدود گردند و همچنین مصرف چربیهای اشباع شده كه مانع دفع اسید اوریک از بدن میگردد و كربوهیدارتهای تصفیه شده مانند قند، نان سفید و پاستا ـ كه موجب افزایش تولید اسید اوریك در بدن شده و نیز به طور كامل از برنامه غذایی حذف خواهد شد.
گل حسرت از قدیم به عنوان داروی مؤثر ضد نقرس مصرف شده و در حال حاضر نیز از ان برای درمان استفاده میشود و در قدیم بیشتر از تنتور آن استفاده میکردند و امروز داروهای صنعتی برای درمان بیماری به بازار عرضه شده
جوشانده ی برگ یاس بنفش داروی طبیعی ضد نقرس بشمار امده
غذاهای ممنوع برای بیماران:
مصرف غذاهای سرخ شده باعث کاهش ویتامین E و در نتیجه افزایش اسید اوریک می شود پرهیز کنید و همچنین نخوردن گوشت قرمز ، کله پاچه،جگر ، قلوه ، ماهی کولی ، مارچوبه ، قارچ ، یخ و آب سرد برای رفع درد نقرس بسیار خوب است و از آسپرین سبب افزایش سطح اسید اوریک شده و در دفع اسید اوریک اختلال ایجاد خواهد کر د و توجه داشته باشید که نوشیدنیهای های دارای شکر روزانه 2 لیوان حدود 85% نقرس زا بوده
رژیم غذایی مناسب دیگر برای نقرسی ها
میتوانید از شیر و فرآورده ها ی آن ، تخم مرغ ، میوه ها و سبزیها ، نوشیدنی های غیر الکلی به راحتی استفاده کنید ، مصرف 500 میلی گرم ویتامین C احتمال ابتلا به نقرس را 17 % کاهش خواهد داد ، همیشه شام غذای سبک میل کنید ، رژیم تان باید سرشار از کربوهیدرات ( نان دارای سبوس ، برنج با شلتوک ساییده آن ، غلات ) باشد .
سویا منبع بسیار خوبی برای دفع کلیوی اسید اوریک بوده ، اسیدهای چرب موجود در روغن زیتون می توانند التهاب را کاهش دهند و خوردن زیتون و روغن را فراموش نکنید.در برخی منابع امده خوردن قهوه باعث کم کردن اسید اوریک شده وبرای درمان بیماری مفید است
چای سبز یک آنتی اکسیدان قوی است که در خنثی کردن رادیکالهای آزاد مفید میباشد و مصرف لبنیات کم چربی رژیمی ، مایعات کافی (میزان ده لیوان در شبانه روز به صورت جرعه جرعه ) حبوبات و میوه های روغن دار مانند گردو ، فندق ، زیتون ، پسته کمتر از قبل خورده شود
نظرات