کاهو Lettuceگیاه یک ساله از خانواده گل مینا یا گل آفتابگردان کاسنیان است با نام علمی lactuca sativaو به دلیل داشتن خواص فراوان در دسته گیاهان دارویی قرار گرفته و کاهو بیشتر به صورت سبزی پرورش مییابد ولی در مواقعی به صورت ساقه یا بذر نیز یافت می گررد کاهو از سبزی های بسیار مفیدی بوده داشته و دارای خواص درمانی، مصرف غذایی نیز داشته و در میان سبزی ها، تاریخی کهن داشته ، كاهو یكی از قدیمی ترین سبزیجات دنیا بوده که منشاء آن در هندوستان و آسیای مركزی می بوده
کاهو برای اولینبار توسط مصریان باستان کشت گردید، که آن را از یک علف هرز که دانههایش برای تولید روغن استفاده می گردد را به دست آوردند، کاهو بعدها به روم و یونان گسترش پیدا کرد، که آنان نام lactuca بود ، که کلمه کاهو در انگلیسی از ریشه همین کلمه بوده . در سال پنجاه قبل از میلاد، چندینگونه از آن توصیف شده و کاهو در نوشتههای قرون وسطی از جمله چندین گیاه نامه پدیدار گردیده و در طی قرون ۱۶ تا ۱۸ رشد چندین گونه از آن در اروپا مشاهده و در اواسط قرن هیجدهم به این نتیجه رسیدند که میتوانند آن را در باغات نیز پرورش بدهند و در ابتدا اروپا و آمریکای شمالی بازار فروش کاهو را درخود جای داد و در اواخر دهه ۱۹۰۰ مصرف آن به صورت جهانی گسترش پیداکرد. رومیان کاهو را به لاکتوسا منسوب دانسته (لاک در زبان لاتین به معنای شیر بوده)، کنایه از مادهٔ سفید رنگی که امروزه شیرهٔ گیاهی نامیده شده و از بریدن ساقه به بیرون تراوش می شود.
گیاهشناسی:کاهو گیاهی مقاوم یک ساله و طعم شیرین بوده بوده که بسیار آسان کشت میشودو نیازمند دمای نسبی پایینتری بوده تا از گلدادن سریع آن جلوگیری گرددو کاهو میتواند توسط موجودات که کمبود مواد غذایی را داشته اند ، همچون حشرات یا آفتهای پستانداران و قارچها و باکتریها دچار آفتزدگی گردند و اگرچه این ویژگی میتواند برای باغداران خانگی در حفظ ونگهداری بذرها ایجاد مشکل نماید، زیست شناسان از آن برای گسترش خزانه ژنی گونههای مختلف کاهو استفاده کردند. در قدیم کاهو را به عنوان یک غذا در عید فصح یهودیان مورد استفاده قرار می دادند و در مقایسه با شاخ و برگ گیاهانی که در این جشن همراه با نان فطیر خورده میشوند انتخاب بهتری را داشته است. تمام سبزیجات خام، باعث ایجاد نفخ ایجاد کرده و البته پختن كاهو باعث كاهش این عارضهاش می گردد،که مصرف كاهو با مواد ضدنفخی نظیر زیره، رازیانه و گشنیز هم میتواند باعث كاهش نفخ این سبزی بوده است.
گیاه کاهو بیشتر در سالاد استفاده می گردد، اگرچه میتوان آن را در تعدادی از غذاها همچون سوپها، ساندویچها و غیره مشاهده شده، اما میتوان آن را سرخ کرد و نوعی از آن که Woju یا کاهوی مارچوبه نام دارد و بخاطر ساقه آن پرورش را میتوان به صورت خام یا پخته شده و مصرف نمود. کاهو یک منبع خوب برای ویتامین A و پتاسیم بوده ، همچنان که منبعیاصلی برای دیگر ویتامینها و موادمعدنی می باشد و برخلاف ویژگیهای مفید و سودمند، کاهو منبع انواع باکتری، ویروس و انگلهای قابل شیوع در بین انسان هاست. به علاوه مصرف اصلی آن به عنوان گیاه سبز پربرگ با داشتن خصوصیات مذهبی و دارویی بسیاری را در طول قرنها برای انسانها فراهم نموده.
در پژو هش های جدید نشان داده که همان طور که کاهوی معمولی، ساقه گلدهنده تولید میکند، نوعی شیره از ساقه اصلی آن ترشح و در کاهوی خاردار که جد وحشی کاهوی پرورش یافته به شمار آمده و همین ماده میتواند به منبعی اقتصادی و قابل اعتماد برای تولید پلاستیک طبیعی تبدیل گردد و از آن در مقابله با تهدید جهانی تولید پلاستیک مصنوعی کمک می گیرد.
انواع مختلف کاهو
کاهوی پرورشی و اهلی که در سالادها استفاده می گرددو کاهوی گرد Head Lettuce و کاهوی ایرانی Romano Lettuce از انواع مهم آن بوده و کاهوی وحشی یا کاهوی خودرو می باشد که کاهوی ایرانی از نظر مواد غذایی از کاهوی گرد بهتر بوده.
چندین نوع از انواع مختلف کاهو وجود داشته، نوع برگی، گرد و رومی از بیشترین و متداول ترین نوع ها هستند امادر کل ۷ گروه از کاهوها وجود دارند که هر کدام شامل چندین نوع دیگر میباشند:
نوع برگی- ویا برگ آزاد، کاهوی بریده و خوشه شده این نوع برگهای بریده بریدهای بوده و متداول ترین نوع کاهو بشمار آمده که بیشتر در سالاد کاربرد داشته
نوع کاهو رومی بیشتر برای سالادها و ساندویچها از آن استفاده واین نوع کلههای بلند و گرد دارند این نوع بیشتر در سالادهای سلطنتی کاربرد داشته است
نوع کاهو موج دار: با نام کاهوی سردسیری شناخته شده و بیشترین طرفدار را در آمریکا به خود اختصاص داده که این نوع حساس به گرما و در اصل برای رشد در امریکای شمالی سازگار می باشد. این گونه به آسانی قابل حمل بوده ولی مزه و مواد معدنی چندانی نداشته، و بیشتر از دیگر کاهوها از آب تشکیل گردیده.
نوع کاهو کله روغنی: با نامهای کاهوی بوستون وکاهوی سرکج شناخته که این نوع کاهو برگهایی آزاد داشته و به دلیل مزه شیرین و بافت نازک و حساسش معروف بوده.
کاهوی ووجو(woju) نوعی از کاهو که به خاطر ساقهاش پرورش می یابد در غذاهای چینی استفاده
کاهوی موج دار ییلاقی: که باتاویان یا موج دار فرانسوی نیز نام دارد و چیزی بین کاهوی موج دار و برگی میباشد که این نوع از کاهوها بزرگتر، مقاومتر، و خوشمزهتر از سایرین می باشد
کاهو ساقهای :این نوع بیشتر به خاطر ساقهاش پرورش پیدا و نه به خاطر برگهایش، و در غذاهای آسیایی از جمله چینی، در تاس کبابها و غذاهای خامهای کاربرد فراوان داشته.
کاهوی دانه روغنی: این نوع کاهو بیشتر به خاطر دانههایش پرورش که با فشردن روغنی از دانههایش به دست آمده که در پختن غذاها استفاده و این نوع برگهای کمی داشته که به سرعت فاسد و دانههایش به مراتب پنجاه برابر بزرگتر از دیگر کاهوهاست.
کاهوی کله روغنی و موج دار به عنوان « کاهوکلم» کاهویی نیز شناخته و به دلیل اینکه سر کوچکتر، صافتر و بیشتر کلم مانند داشته.
پرورش خانگی کاهو: در طوا تاریخ تاخیر ناگهانی، دانههای بزرگتر، برگها وهسته ی بزرگتر و مزه و بافت بهتر، حجم شیرابه کمتر و اندازه ورنگ برگها. کار در این مناطق به این صورت همچنان تا به امروز ادامه پیدا کرده و تحقیقات علمی در زمینه اصلاح ژنتیک کاهو همچنان ادامه پیدا کرده که در بیش از ۸۵ آزمایش در زمینههای مختلف بین سالهای ۱۹۹۲و ۲۰۰۵ در اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا انجام گرفت تا قدرت مقاومت در برابر داروهای شیمیایی افزایش پیدا کند و مقاومت بیشتری در برابر حشرات از نشان داده و الگوهای تغییر ناگهانی را کاهش دهند و این در حالی بوده که کاهوی اصلاح نژادی در کشاورزی تجاری کاربردی نداشته است
مواد غذایی موجود درکاهو
بسته به انواع مختلف کاهو مواد غذایی فرق دارد اما درکل کاهو منبع خوبی از ویتامینآ، ویتامینکا و پتاسیم است که ویتامین آ موجود در برگهای سبز تیره بیشترین بخش را به خود اختصاص داده و همچنین دارای مقادیر زیادی فیبر غذایی، کربوهیدرات، پروتئین و مقدار کمی چربی بوده و به غیر از نوع سردسیری، کاهو مقادیر فراوانی ویتامین سی، کلسیم، آهن و مس و دیگر مواد معدنی و ویتامینهاست که بیشتر در برگها متمرکز گردید و کاهو به صورت طبیعی حاوی مقادیر زیادی لیتیم نیز می باشند.
ترکیبات شیمیایی کاهو : کاهو دارای مواد معدنی مانند نیکل ، کبالت ، سولفور و مس می بوده و مواد شیمیایی کاهو عبارتند از : لاکتوکاروم Lactucarum (که نوعی مادهای است مخدر ) موم ، رزین ، مالیک اسید و سوکسی نیک اسید ، لاکتوم کاروم خواب آور و مسکن می باشد. از لاکتوم کاروم به عنوان داروی خواب آور و مسکن و نیز در چشم پزشکی برای گشاد کردن مردمک چشم استفاده می گرد
همچنین از کاهو همچنین مادهای به نام تریداس Thridace گرفته شده که مسکن و ضد درد بوده و برای تهیه تریداس ساقه کاهو رسیده را تکه تکه نموده و شیره آنرا با فشار خارج و این شیره را سپس حرارت داده تا در اثر حرارت مواد آلومینی آن منعقد گردد در نتیجه مایعی صاف بدست بیاید که این مایع را تحت درجه حرارت کم و در خلاء حرارت داده که تریداس بدست خواهد امد و این مایع را میتوان خشک نمود و به صورت پودر درآورد.
کشت کاهو
این گیاه به عنوان یک گیاه بادوام یک ساله، دارای بعضی از گونهها بوده که حتی در شرایط سخت آبوهوایی میتوانند در طول زمستان و در زیر پوششی از کاه دوام پیدا کنند و در نسلهای قدیمی تر در مناطق بسیار سرد نیز رشد نمایند. کاهوهایی که به منظور مصرف شخصی در باغچههای خانهها کاشت می گردند و در ردیفهای پرپشت کنارهم می باشند و باید به صورت جدا کاشته تا به اندازهٔ کافی در معرض نورخورشید قرار بگیرد، که این موضوع سبب افزایش مواد معدنی در برگها شده و رنگ برگها را بهتر می نماید.باید توجه داشت که کاهوهای کمرنگ ومایل به رنگ سفید، که درمناطق سردسیر میرویند مواد معدنی کمتری را درخود دارند.
کاشت کاهو در یک گلخانه
کاهو در مناطقی که در معرض کامل نورخورشید و خاک غنی از نیتروژن و PH ۶ تا ۶. ۸ بهترین رشد را خواهند داشته وباید توجه داشت که گرما به سرعت باعث فساد کاهو می گردد، بهطوری که بیشتر گونهها در دمای بالای ۷۵ فارنهایت(۲۴ درجه سانتیگراد) رشد ضعیف تری از خود را دارند. دمای پایینتر سبب تسریع در رشد کاهو شده ، یعنی دمای بین ۶۰تا ۶۵درجه فارنهایت(۱۶تا ۱۸درجه سانتیگراد) بیشتر توصیه و در دمای کمتر از ۴۵درجه فارنهایت (۷درجه سانتیگراد) به سختی طاقت خواهد آورد. گیاهان مناطق گرمسیر که در طول روز و اوقات گرمتر آن در زیر سایه جزئی قرار میگیرند، به آهستگی دچار فساد شده و در دمای بالای ۸۰درجه فارنهایت(۲۷ درجه سانتیگراد) باعث کاهش و یا عدم جوانه زنی بذر های کاهو خواهد شد.
برداشت کاهو در دمای ۳۲درجه فارنهایت (صفر درجه سانتیگراد) و بارطوبت ۹۶درصد بیشتر مدت زمان ماندگاری را خواهد گزراند. کاهو در هنگام قرار گرفتن در کنار میوههایی مانند سیب، گلابی، و موز به سرعت فاسد می گردد، زیرا این میوهها گاز اتیلن از خود منتشر کرده، به دلیل اینکه بیشتر حجم کاهو را آب تشکیل داده در حدود ۹۴. ۹درصد مشکلاتی در خصوص نگاهداری این گیاه پدید آورده که ازجمله میتوان به عدم انجماد موفق، کنسرو کردن و خشک کردن اشاره نمود و باید به صورت تازه مصرف گردد.
مشکلات در کاشت کاهو
کمبود مواد معدنی، شامل نبود برم ، فسفر ، کلسیم ، لیتیم، مولیبیدیم و مس میتواند سبب شکلگیری ناهنجاریهایی در شکل ظاهری و یا عدم رشد سرکاهو شودوبسیاری از حشرات علاقه زیادی به کاهو داشته و افت فراوانی داشته که از جمله میتوان به کرمهای برنده که ارتباط جوانهها را با خاک قطع و کرمسیمی و کرم خاکی اشاره که سبب میشوند برگها زرد و کج شوند، جیرجیرک سبب کمرنگی برگها و جلوگیری از رشد می گردد و کرمهای برگ که باعث ایجاد سوراخهای تونل مانند بر روی برگها می گردند، سوسک که سوراخهایی بر روی برگ ایجاد و کرم هزارپا و حلزون که سوراخهای بزرگی بر روی برگ ایجاد می نمایند و حتی پستاندارانی همچون خرگوش و موش خرما نیز این گیاه را میخورند، کاهو چندین ترکیب دفاعی نیز داشته که شامل چندین مواد شیمیایی ازجمله فلاون و گلیکوز بو ده و در دفع جانوران بسیار مفید و ضروری است .
ویروس های موجود درکاهو:کاهو همچنین از چندین بیماری ویروسی نیز رنج میبرد که شامل ویروس سیاه، که سبب زردی برگها، و ویروس موزائیک که توسط شتهها پخش می گردند و باعث توقف رشد و کج و معوج شدن گیاه میشود. مینای زرد بیماری بوده که سبب پخش باکتری توسط جیرجیرکها میشود که باعث کج ومعوج شدن گیاه میگردد. بیماریهای قارچی که شامل کپک پودری و کپک نرم نیز باعث فساد گیاه شده و پوسیدن پی ، باکتری خاکستری که باعث فساد و خرابی کل گیاه میشوند. فراوانی کاهو در یک جا سبب جذب آفتها و بیماریها می گردد، علفهای هرز نیز میتوانند به نوبه خود مسئلهساز شوند. علفهای هرز همچنین میتوانند به مکانی مناسب برای حشرات و آفتها تبدیل شوندو عمل برداشت را کندتر نمایند ودر تولید تجاری این محصول سمهای علفکش میتوانند این علفهای هرز را از بین ببرند اما استفاده از سم گیاه ارگانیکی تولید نمی شود و اما این عمل سبب پیشرفت بعضی از علفهای هرز مقاوم در برابر سموم نیز می شود و نگرانیهایی را در خصوص محیط زیست و سلامت انسان و دام ایجاد می کند.
باید توجه داشت که پاتوژنهای ناقل از مواد غذایی میتوانند در کاهوهای انبارشده زنده بمانند، آن ها تمایل داشته که در طول دورهٔ انبار، تعداد خود را کاهش و یا افزایش دهند مثلا باکتری لیستریا مونوسیتوژنز، عامل بیماری لیستریوسیس بوده که در طول دوره ذخیرهسازی دوبرابر میشود و در یک پژوهش که در سال ۲۰۰۸ انجام گردیده برخلاف تعداد بالایی از باکتریهایی که برروی کاهوی آماده خوردن، موجود میباشند، هیچ بیماری از طریق لیستریوسیس شیوع پیدا نمی کند. محققان بر این باورند که عمر کم محصول سبب این کار میشود، میکروفلورهای موجود و خواص و ویژگیهای داخل کاهو بوده که باعث میشوند این باکتری در انتقال بیماری لیستریوسیس ناموفق شومنند.
برخی دیگر باکتریهایی که بر روی کاهو موجود هستند همانند آئروموناس به شیوع هیچ بیماریای مربوط نبوده و نوع کمپیلوباکتر که باعث بیماری کمپیلوباکتریوس و بینابینی یرسینا در کاهو به آسانی یافت شده و ویروسهایی همچون هپاتیت آ ، ویروس کالیسی و نورواک مانند نیز بر روی کاهو یافت و. این سبزی در شیوع بیماری انگلی ژیاردیا لامبلیا نیز مرتبط بوده اند
خواص دارویی کاهو
عصاره برگهای تیره بیرونی این گیاه تصفیهکننده و کاهش دهنده فشار خون بوده و در گردش ملایم خون تاثیر مثبت داشته ،کاهو گیاهی با طبیعتی سرد بوده و از این رو برای رفع یبوست و صفرا مفید بوده، سردرد، سرفه و درد معده را از بین میبرد، هضم غذا را تسهیل بخشیده و از این رو در تهیه سالادها از آن استفاده می گردد، حجم ادرار و خون قاعدگی را افزایش داده و سوزش مجاری ادراری را برطرف می نماید،کاهو ملین و خواب آور بوده ، افرادی که عصبانی و پریشان حال هستند بسیار موثر بوده. سلولز موجود در کاهو حجم مواد داخل روده و حرکات روده را افزايش داده که اين امر درمان يبوست را آسانتر مي کند.
به پوست بدن شادابی، درخشندگی و لطافت بخشبده،عصاره کاهو در تولید کرمها و لوسیونهای ضدآفتاب و نرمکننده کاربرد فراوانی در صنایع ارایشی بهداشتی داشته وزمانی نیز تصور میشده که در ازبین بردن مسائل مربوط به کبد مفید بوده و محققان آمریکایی بر این باور بودند که خوردن کاهو در کنترل و متوقف کردن بیماری آبله نقش داشته و و ایرانیان اعتقاد داشته اند که خوردن دانههای کاهو در درمان بیماری حصبه موثر بوده و در طب عامیانه نیز از آن به عنوان درمانی برای تسکین درد، روماتیسم، استرس و عصبانیت، سرفه و جنون یاد شده است ولی در حال حاظر شواهد علمی تاثیر آن بر روی انسان را تکذیب نموده و فقط تاثیر بسیار اندکی بر روی موشهای آزمایشگاهی و قورباغهها تایید کرده
کاهو به علت داشتن آهن خونساز بوده و برای افرادی که فقر آهن دارند سودمند بوده ،ضد تورم ،خاصیت خواب آور و آرام بخش داشته،مفید برای ضعف اعصاب ،کاهو زخمهای مجاری ادرار و مثانه را درمان کرده،اگر کاهو را با سکنجبین و یا سرکه بخورند اشتها آور بوده و کاهو سکنجبیل دسر مورد علاقه بیشتر افراد است وسكنجبین بر طبیعت سرد كاهو تاثیر گذاشته و سكنجبین به دلیل گرم بودن، طبیعت سرد كاهو را خنثی نموده ، مصرف این دو تا با هم عادت بسیار خوبی بوده. از سوی دیگر، چون كاهو كمكالری است و سكنجبین كالری بالایی دارد، مصرف این 2 با هم انرژی خوبی به مصرفكنندهاش میرسان. ضد تشنج ، درد معده را تسکین ،قوای جنسی را تقویت ، برای برطرف کردن درد سینه کاهو را بپزید و میل کنید، زنان شیرده اگر میخواهند که شیرشان زیاد شود باید کاهوی پخته میل کنند
برطرف کننده ورم غدد لنفاوی بوده است. کمپرس و ضماد پخته کاهو درمان آفتاب سوختگی بوده، نوشیدن مخلوطی از عصارههای کاهو ، هویچ و یونجه ، ریشه مو را تقویت نموده وبا استفاده از کاهو به علت داشتن املاح فراوان مخصوصا منگنز و روي براي جلوگيري از ریزش مو و سفيد شدن مو مفيد می باشد . کاهوی سوخته را به صورت پودر تبدیل کرده و بر روی جوش ها و زخم ها بپاشید، برای التیام جراحات و ترمیم آن ها مفید و ضروری بوده. این گیاه دارای ویتامین K بوده که با افزودن تراکم استخوان ها موجب تقویت استخوان گردیده و به گزارش نیک صالحی از پوکی استخوان جلوگیری می نماید. ویتامین K باعث آسیب های مغزی عصبی را کاهش نموده و در نتیجه از بیماری آلزایمر جلوگیری می نماید.کاهو را با آبلیمو بخورید
دارای زیکسانتین بوده که جذب شبکیه گردیده و باعث ارتقاء بینایی می گردد، زیکسانتین همچنین حاوی ویژگی های آنتی اکسیدان بوده که از بیماری های لکه دار شدن در اثر بالارفتن سن جلوگیری می شود و از آب آوردن چشم جلوگیری و فالانوئید موجود در کاهو از سرطان ریه و دهان جلوگیری نموده.دارای ویتامین A و بتا کاروتن (بتاکاروتن ها در داخل بدن تبدیل به ویتامین A می شده) است. ویتامین A با افزایش لایه های مخاط به داشتن پوست سالم کمک نموده و برای بینایی خوب و مفید است.
همان طور که گفته شد جوانه ی کاهو دارای ویتامین c ،آهن و بتاکاروتن میباشد.همانطور که مطلع هستید این سه گروه عامل موثری در تامین و تقویت سیستم ایمنی بدن شده و وجود ویتامین a برای پوست صورت و لب ها بسیار مفید و ضروری است که این موضوع در سرمای زمستان از اهمیت بیشتری برخوردار بوده لذا به منظور داشتن پوست خوب و سالم باید از این جوانه استفاده شده وهمچنین وجود آهن باعث انتقال اکسیژن در سلول های خون شده که نتیجه ی آن سلامتی و شادابی می گردد و در درمان روحی و روانی بسیار سودمند بوده.
کلم سبزدارای کارتنوئید، کلسیم، اسید فولیک، ویتامین E و C بوده و این مزایا عاملی برای محافظت بدن در مقابل سرماخوردگی و سایر امراض میکروبی بوده و ویتامین های A و E و C در این جوانه باعث بالا بردن مقاومت بدن در مبارزه با بیماری های عروقی ، سرطان، پیری زودرس و دردهای مفصلی استخوان می گردد و از طرف دیگر وجود ویتامین های گروه B در این جوانه از جمله اسید فولیک مانع از پوکی استخوان، خستگی و کم اشتهایی می شود.
خواص تخم کاهو:تخم کاهو مخرب و خواب آور بوده ،خوردن تخم کاهو زکام را برطرف ،درد سینه را درمان کرده،دستگاه ادراری نافع بوده، و آنهایی که قطره قطره ادرار میکنند باید تخم کاهو میل کنند.
برای برطرف کردن سرخی صورت: برگ های سبز کاهو را کوبیده و به مدت نیم ساعت روی قسمتهای سرخ صورت قرار داده و سپس صورت را بشوریید. این کار را چند بار تکرار نموده تا نتیجه مفید حاصل شود. آب کاهو، خنک و شادابي بخش بوده و ميزان فراواني منيزيم در آب آن سبب تقويت بافت عضلاني، اعصاب و مغز مي گردد و آب کاهو جنبه درماني داشته
کاهو تازه مقادیر زیادی اسید فولیک و ویتامین اسید فولیک و ویتامین C بوده زیرا دارای اسید فولیک فراوان بوده که در طول بارداری جنین را سالم نگه داشته و همچنین به ارتقاء سلامت تولید مثل زنان و مردان کمک می نماید، بنابراین برای تقویت باروری موثر وضروری بوده، ویتامین C سیستم ایمنی بدن را ارتقاء داده و در برابر عفونت ها مقاومت می نماید
علائم بیماری لکه قهوه ای کاهو
بر روی برگ های کاهو لکههای کوچکی در ابتدا به رنگ سبز کمرنگ می باشد و به تدریج تغییر رنگ پیدا کرده و به رنگ قهوهای درآمده و این لکهها غالبا مدور بوده و در وسط آنها نسج گیاه خشک و نکروز گردیده و در بعضی از نمونهها این لکهها به صورت دوایر متحدالمرکزی درمیآیند وعموما لکهها دارای هالهای شفاف در اطراف خود میباشند و در شرایطی که رطوبت محیط زیاد شود و در مدتی که شدت بیماری زیاد شود لکهها به یکدیگر متصل و تمام سطح برگ را فرا خواهد گرفت ، بطوری که کاهو ارزش بازاری خود را از دست داده و طعم و مزهاش نیز تغییر خواهد کرد و بیماری معمولا از نوک برگها به طرف پایین و از برگ های خارجی و حسن به برگ های مرکزی پیشروی نموده
مضرات مصرف کاهو
اگر در خوردن کاهو افراط نکیند این گیاه مضر نبوده اما زیاده روی در خوردن کاهو باعث کم شدن قدرت جنسی ، فراموشی و کم شدن حافظه ، ضعف دید چشم و نفخ شکم می گردد، برای برطرف کردن این عوارض میتوان کاهو را با نعناع ، کرفس و زیره میل نمود.