آب مروارید یا cataract نوعی بیماری چشم با دلایل گوناگون بوده که با تار شدن عدسی چشم آغاز میگردد  و با افزایش تیرگی و کدر شدن عدسی، بینایی چشم مختل شده و خوشبختانه بیماری چشمی آب مروارید در بیشتر موارد در زمانی که به آن  زمان رسیدن  ‌گویند با جراحی ساده‌ای به راحتی برطرف می‌شود.

آب مرواريد چیست؟عبارت است از كدر شدن عدسی چشم كه بصورت طبيعي شفاف میباشد و مانند پنجره اي كه بخار آب آنرا تار كرده باشد، آب مرواريد نيز سبب تاری ديده شده.

تعریف دیگری از این بیماری: عدسی از آب و پروتئين ساخته شده و شفاف میشود تا نور بتواند از آن عبور كند. گاهی اوقات بخشی از اين پروتئين‌ها تغيير پیدا کرده و منجر به كدورت بخش هایی از عدسی شده و  در نتيجه نور به خوبی به شبكيه نخواهد رسید که در این صورت اختلال بينايی ايجاد  شده و بیماری ایجاد میشود

از نظر علمی، آب مروارید ایجاد هر نوع کدورت در عدسی چشم بوده که به صورت طبیعی در داخل چشم انسان در پشت عنبیه، عدسی شفافی قرار گرفته که به متمرکز کردن شعاع های نورانی روی شبکیه کمک کرده و شبکیه لایه حساس به نور در ته چشم بوده که پیام های بینایی را دریافت کرده و همچنین عدسی عنصر اصلی در تطابق برای دید نزدیک بوده.

دلیل پیدایش کدورت در عدسی، تغییر در ساختار پروتئین های آن بوده که به صورت مادرزادی یا در اثر ضربه، مصرف برخی از داروها و سموم، در معرض تشعشعات قرار گرفتن، ابتلا به بیماری قند و مهم تر از همه به علت تغییرات سنی اتفاق خواهد افتاد و نوع اخیر یعنی آب مروارید وابسته به سن، شایع ترین نوع و در حدود بیش از ۷۰ درصد موارد را شامل شده

 ایجاد کدورت در عدسی چشم را شاید بتوان به یخ زدگی شیشه پنجره در زمستان تشبیه نمود و با این تفاوت که بعد از ذوب شدن یخ، شیشه دوباره شفاف شده  اما برای رفع کدورت از عدسی به جز خارج و جانشین کردن آن با یک عدسی مصنوعی تا کنون راه دیگری شناخته نشده

اب مرواردی در چه سنی شایع تر است

آب مروارید ناشی از افزایش سن، شایع ترین نوع آب مروارید بوده و بین سنین ۶۵ تا ۷۴ سالگی، ۵۰ درصد و افراد بالای ۷۵ سال، ۷۰ درصد به آن مبتلا شده  اما می تواند از ۳۵ سالگی به بعد هم شروع شود

انواع آب مرورايد

آب مرورايد ناشی از افزايش سن: عدسی نيز مانند ساير بخش های بدن،‌ در طول زندگی به رشد خود ادامه داده و لايه‌هايی به سطح خارجی آن اضافه شده كه با گذشت زمان لنز سخت شده و شفافيت خود را از دست خواهد داد. که آب مرواريد ناشی از افزايش سن شايع‌ترين نوع آب مرواريد

آب مرواريد  به دلیل بيماری‌ها: اين نوع آب مرواريد در کسانی كه بيماری‌های مشخص ديگری از جمله ديابت (بيماري قند) دارند ديده شده و گاهي بروز آب مرواريد در رابطه با مصرف داروهاي كورتون دار بوده. 

آب مرواريد ناشی از ضربه: گاهی بلافاصله بعد از صدمات چشمی و گاهی سال ها پس از آن ديده شده

آب مرواريد مادرزادی: بعضی بچه‌ها با آب مرورايد به دنيا امده يا اين‌كه در كودكی به آن مبتلا شوید كه معمولا در هر دو چشم است که اين آب مرواريد ممكن است در بينايی  اختلال ايجاد ننماید، اما در صورت ايجاد اختلال حتما بايد جراحی گردد.

دلایل ایجاد بیماری اب مرورید

کهولت سن (شایع‌ترین علت) ، ضربه به سر که باعث اخلال در تغذیه عدسی شده ، اشعه‌های یونیزه (اشعه x)، اشعه گامای ناشی از تلویزیون‌های قدیمی، بیماری های التهابی مزمن درون چشمی

تماس طولانی با نور آفتاب (پرتو فرابنفش) ، دیابت ، ضربه به چشم و عدسی ، نقصان‌های مادرزادی، سوءتغذیه ، مصرف طولانی مدت بعضی از داروها مانند کورتون‌ها

دلایلی که باعث اب مروارید نشده : به دلیل پرده‌ای روی چشم نیست،  براثر استفاده بیش از حد از چشم به وجود نمی اید ،سرطان نیست، از یک چشم به چشم دیگر سرایت نخواهد کرد ،باعث کوری غیرقابل برگشت نمی‌شود.

علایم آب مروارید

دو بینی اشیاء ، تار دیدن که معمولاً در نور روشن بیشتر این اتفاق افتاده که معمولاً این حالت برای اولین بار شب‌ها هنگام دیدن نور ماشین‌ها به صورت هاله اتفاق افتاده. پخش شدن نور به خصوص در هنگام رانندگی در شب در گذرگاه های دو طرفه و تغییر در دید رنگی به خصوص در رنگ آبی، در برخی از انواع آب مرواریدها

کدر شدن و به رنگ سفید شیری در آمدن مردمک ها، به نظر پژوهشگران استفاده از عینک های آفتابی غیراستاندارد بیش از عینک نزدن به چشم آسیب وارد کرده و یکی دلایل بروز آب مروارید بوده. بر این اساس عینک های تیره آفتابی باعث باز شدن مردمک چشم شده و در صورتی که شیشه عینک قادر به جذب اشعه UV نباشد، این اشعه بیش از مواقعی که فرد عینک نمی زند باعث آسیب به چشم شده

تشخیص آب مرواريد

چگونه آب مرواريد تشخيص داده شده

معاينه دقيق توسط چشم پزشك ميتواند وجود و وسعت آب مرواريد و همچنين هر گونه مشكل ديگري كه سبب كاهش ديد يا ناراحتي شده را مشخص كند. ممكن بوده که  علل ديگری علاوه بر آب مرواريد بويژه مشكلات پرده شبكيه و يا عصب بينايي سبب كاهش ديد گردد و چنانچه اين مشكلات وجود داشته باشد، س از عمل آب مرواريد ديد كامل امکان دارد به دست نيايد و در صورتيكه اين مشكلات شديد باشد، حتي عمل آب مرواريد نيز سبب بهبود ديده نشده و متخصص چشم پزشک ميتواند به فرد بگويد كه چقدر احتمال دارد اين مشكلات در چشم شما وجود داشته باشد.

سرعت ايجاد آب مرواريد نزد افراد مختلف فرق کرده و امکان دارد بين دو چشم نيز متفاوت باشد. اغلب آب مرواريد هائی كه با افزايش سن ايجاد خواهند شد در طی چند سال بتدريج بوجود بیاید. ساير آب مرواريدها بخصوص در افراد جوان و يا در بيماران مبتلا به بيماری قند  سریع تر و در طی چند ماه سبب كاهش ديد شوند. بنابراين پيش بينی دقيق سرعت پيشرفت آب مرواريد امكانپذير نيست.

درمان اب مروارید

در گذشته جراح چشم عدسی را وقتی کاملاً کدر شده بود از چشم خارج می نموده و دید را با عینک اصلاح می کردند. اما امروزه متخصصان می‌گویند بهتر است که قبل از اینکه عدسی کاملاً سفت شود عمل جراحی انجام گرفته شود و در روشی جدیدتر موسوم به اکسترنال از لنزی که از جنس کریستال و گونه‌ای پلاستیک بوده استفاده می‌شود و هنوز نیز کاربرد داشته و در این روش لنز مصنوعی جایگزین عدسی چشم شده

تازه‌ترین روش درمان آب مروارید عمل فیکو میباشد که این روش هم برمبنای جایگزینی لنز به جای عدسی است  و روش فیکو عموما بعد از خارج کردن عدسی کدر شده، لنز مصنوعی داخل چشمی (IOL) داخل کپسول قرار داده خواهد شد  و IOL در واقع عدسی مصنوعی شفافی بوده  که به مراقبت نیاز نخواهد داشت و جزیی دایمی در چشم محسوب شده و در ضمن به علت آن که IOL در داخل چشم قرار گرفته، بیمار آن را نمی بینید و احساس نمی کنید وبه وسیله IOL بینایی تان بهبود پیدا کرده چون این وسیله باعث انتقال و تمرکز نور روی شبکیه میگردد

لنز مورد نیاز از جنس پلاستیک شفاف و قابل انعطاف یا به اصطلاح تاشو (foldable) بوده که آن را توسط ابزار ویژه‌ای لوله میکنند و از سوراخی در قرنیه به اندازه ۳ میلیمتر وارد کپسول عدسی قبلی که اکنون از چشم خارج شده‌است می‌کنند و لنز درون کپسول باز شده و به حالت مطلوب در خواهد امد

تنها راه درمان آب مرواريد جراحي است. بهر حال چنانچه علائم آب مرواريد خفيف باشد تغيير نمره عينك ممكنست موقتا مشكلات شما را حل نمايد. هيچگونه دارو، روش تغذيه، ورزش يا وسائل نوري وجود ندارد كه باعث درمان يا جلوگيري از آب مرواريد شوند. دوري از نور خورشيد ممكن است به جلوگيري يا كند شدن پيشرفت آب مرواريد كمك كند. عينكهاي آفتابي كه نور ماورا بنفش را جذب مي كنند يا عينكهاي طبي با يك پوشش ضد اشعه ماورا بنفش باعث حفاظت چشم مي شوند.

هنگاميكه آب مرواريد بحدي سبب كاهش ديد شود كه مانع انجام فعاليتهای روزانه بشود. اين عقيده كه آب مرواريد بايستی جهت عمل "رسيده" باشد درست نبوده و وقتی كه آب مرواريد ايجاد شده عدسی چشم ضخيم و كدر خواهد شد و نور نمی تواند از آن به آسانی عبور نماید و به اين ترتيب سبب تاری ديد خواهد شد

جراحی آب مرواريد هنگامی كه نيازهای بينايی فرد آن را ايجاب كند مي تواند انجام گردد و بايد ببينيد كه آيا ديد شما در حدی بوده كه بدون هيچ ناراحتي كارتان را انجام دهيد يا خير؟ بدون خطر رانندگی كنيد؟ آيا مي توانيد براحتي بخوانيد و تلويزيون تماشا كنيد؟ آيا فرد مي تواند فعاليتهای روزانه مانند پخت و پز، خريد، كارهای منزل، خوردن داروهايتان را بدون مشكل انجام بدهد که بر اساس مشكلات بیمار، بیمار و چشم پزشک می تواند با هم تصميم بگيرند كه چه موقع جراحی برای درمان  لازم است.

امروزه عمل جراحی آب مروارید یکی از رایج ترین، بی خطرترین و موثرترین اعمال جراحی چشم به شمار امده و در حدود ۹۰ درصد افرادی که تحت این عمل قرار گرفته، دید بهتری پیدا کرده مگر اینکه مشکلی در قرنیه، شبکیه یا عصب بینایی وجود داشته باشد و یاد داشته باشید که جراحی کاتاراکت نمی تواند کاهش دید ناشی از سایر بیماری ها را بهبود داده.

پس از جراحی ممکن است پزشک، یک پوشش محافظ روی چشم قرار بدهد و بیمار می تواند بعد از استراحت کوتاه در بخش و البته با نظر پزشک ترخیص گردد و احساس خفیف ناراحتی و جسم خارجی تا مدتی بعد از عمل طبیعی میباشد و اشک ریزش خفیف و ترشح مختصر شایع بوده و چشم ممکن است به نور و تماس حساس گردد و در صورت احساس ناراحتی، برای یک تا دو روز اول ممکن بوده که پزشک هر 4 تا شش 6 مسکن تجویز نماید و بعد از این مدت، احساس ناراحتی اغلب از بین رفته و در بسیاری موارد ترمیم برش تا حدود 6 هفته طول خواهد کشید و بعد  از جراحی پزشک برنامه زمان بندی شده ای را برای انجام معاینات و بررسی پیشرفت ترمیم زخم و کنترل فشار داخل چشم تعیین میگردد

مراقبت های بعد از عمل چشم

تا چند هفته بعد از عمل باید از قطره های چشمی استفاده شود ، از پزشک درباره شیوه و زمان استفاده و آثار جانبی داروها سوال شود و از مالیدن و یا فشار دادن چشم ها اجتناب شود و سعی کنید خم نشوید و اجسام سنگین را بلند ننمایید

در روش فیکو یک هفته بعد از عمل جراحی، نماز را نشسته به جای آورید تا فشار داخل چشم بالا نرود البته فرد میتواند قدم بزند، از پله ها بالا بروید و کارهای سبک انجام دهید. در روش فیکو بعد از 5 روز می توان حمام کامل کرد و فقط مراقب باشید آب به داخل چشم تان نرود.

بعد از عمل هیچ نوع پرهیز غذایی خاصی ندارید و رژیم غذایی و دارویی فرد به جز داروهای چشمی همانند وضعیت قبل از عمل بوده.

اضافه کردن نظر