کم خونی چیست؟  

کم خونی یعنی کاهش گلبول های قرمزخون که دارای علائم ، نشانه ها و روش های درمانی است که در ادامه مطلب به آنها خواهیم پرداخت

بنا به نظر سازمان بهداشت جهانی، مردانی که کمتر از 13 گرم هموگلوبین در یک دهم لیتر خون را دارا هستند کم‌خون میباشند و برای زنان این میزان به 12 گرم هموگلوبین در یک دهم لیتر می‌رسد.

 بطور کلی خون انسان از سه دسته سلول تشکیل شده :

گلبول های سفید که وظیفه دفاع از بدن در مقابل بیماری را بر عهده داشته

پلاکت ها  اصطلاحاً چسب خون که وظیفه انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی را بر عهده دارند

گلبول قرمز که سلول هایی قرمز رنگ دایره ای و بدون هسته که وظیفه اکسیژن رسانی به بافت ها وگرفتن دی اکسید کربن از آنها را بر عهده داشته که این سلول ها توسط مغز استخوان تولید شده و وارد جریان خون می شوند و عمرشان حدود ۱۲۰ روز میباشد ، دلیل رنگ قرمز این سلولها وجود پروتئینی غنی از آهن است که هموگلوبین نام داشته و این پروتئین در اکسیژن رسانی به بافت ها نقش کلیدی دارد

علائم و نشانه های کم خونی

کم خونی های خفیف، در مراحل اولیه علامتی را نداشته اما به تدریج عوارض مربوطه ظاهر می شود. وقتی فردی دچار کم خونی میشود که بافت های بدن فرد به اندازه کافی اکسیژن دریافت ننموده و قلب برای رساندن اکسیژن کافی به بافت ها و سلول ها باید با طپش های بیشتر ، سخت تر کار کند و در نتیجه فرد با علائم زیر روبرو میشوید

احساس سستی و یا خستگی همیشگی و یا هنگام فعالیت همراه با احساس سرما در دست ها و پاها

سرگیجه و سیاهی قبل از چشم هنگام برخاستن از جا

سردرد ، عدم تمرکز

رنگ پریدگی چهره ، کمرنگ شدن بستر ناخن ، حالت تهوع

تند شدن ریتم تنفس و طپش قلب

 کم اشتهایی و تحریک پذیری (عصبی شدن و کم حوصلگی)

درد در قفسه سینه

تمایل به خوردن چیزهای غیر عادی مثل: خاک ، گچ ، مهر نماز ، یخ

کاهش تمرکز و افت تحصیلی

نفس‌نفس زدن

رنگ و روی پریده

موها و ناخن‌های ضعیف و شکننده

تیرگی زیر چشم

برخی از یبوست های مقاوم به درمان

برخی جوش های مقاوم به درمان

ریزش مو و گود شدن روی ناخن

کمبود غذاهایی که باعث کم خونی میشود

  به طور قطع می توان گفت که رژیم های غذایی یکی از مهمترین عوامل کم خونی شمار امده چون گاهی فرد بدون اطلاع و بدون مشورت با کارشناس تغذیه شروع به گرفتن رژیم های سخت مثل گیاه خواری برای اهداف مختلف مانند : لاغری و کاهش وزن می کند که متاسفانه حتی موادی نظیر : مواد غذایی بدون آهن ، گروه ویتامین B،‌اسید فولیک ، B ۱۲ و استفاده نکردن از مواد غذایی که حاوی ویتامین c میباشد ، هر چند این ویتامین در کم خونی نقش مهمی نداشته  اما وجودش سبب جذب آهن در دستگاه گوارش شده و نیز از سبد غذایی حذف کرده که بعضی از این مواد سبب تخریب و برداشت بیش از حد گلبول های قرمز خون می شود

استفاده مداوم از چای ،‌ قهوه به خصوص بلافصله پس از صرف غذا می تواند سبب کاهش جذب قابل ملاحضه آهن در بدن میشود

به هیچ گاه همراه با غذاهای گوشتی و غذاهای غنی از آهن از لبنیاتی مثل ماست ، دوغ استفاده نکنید زیرا این مواد در دستگاه گوارش مانع از جذب آهن موجود در مواد شده

گاهی ممکن بوده که کم خونی به دلیل اختلال تولید گلبول قرمز در مغز استخوان انجام گیرد که دلائل متفاوتی از قبیل : قرار گرفتن در مقابل تشعشعات رادیو اکتیو که سبب التهاب و اختلال در مغز استخوان می شود انجام میگیرد 

خونریزی و از دست دادن خون  مثل جراحی های سنگین ، بریدگی ، خونریزی دستگاه گوارش و حتی قاعدگی های طولانی می توانند سبب از دست دادن خون و در نتیجه فقر آهن شود .

تداخل دارویی : مصرف داروهای آنتی بیوتیک و همچنین داروهای ضد التهاب در دستگاه گوارش اختلال ایجاد شده و سبب کاهش جذب آهن و گروه ویتامین B می شوند

علت کم خونی استفاده نکردن از موادی که حاوی ویتامین های گروه B ، ویتامین c میباشد و دلیل کم خونی نیست در بعضی موارد دلیل کم خونی بیماریی بوده که فرد به آن مبتلا می باشد که گاهی بدن دچار بیماری های خود ایمنی شده و به اشتباه سلول های مفید را هدف قرار داده و از بین می برد

اسهال مزمن : به دلیل طولانی شدن مدت زمان اسهال مواد مورد نیاز بدن در این مدت به درستی جذب نمی گردد و بدن دچار کم خونی شده

بارداری : زمان بارداری زمانی بوده که کودک با تغذیه از بدن مادر رشد کرده و مادر را نیازمند به دریافت مواد ضروری می کند

تغذیه با شیر مادر : نوزادانی که معمولاً با شیر مادر تغذیه نمی کنند  بیش تر از دیگر نوزادان دچار کم خونی و فقر آهن می شوند که دلیل این موضوع مربوط میباشد به این که جذب آهن از طریق شیر مادر سریعتر و مطمئن تر از شیر خشک بوده و توصیه می شود تا حداقل یک سالگی نوزاد را از شیر مادر تغذیه میکنند

چه کسانی بیشتر در معرض کم خونی قرار می‌گیرند؟

بیشتر خانم‌ها در معرض کمبود آهن قرار  میگیرند زیرا به خاطر اینکه هر ماه به دلیل عادت ماهانه آهن از دست می‌دهند که باید به فکر جبران آن قرار بگیرند و همچنین نوجوانان، خانم‌هایی که خونریزی زیاد دارند، خانم‌های باردار، زنان شیرده یا خانم‌های در آستانه‌ی یائسگی بیشتر در معرض کمبود آهن قرار می‌گیرند. آهن نیز نقش اساسی در ساخت هموگلوبین‌های خون داشته و زمانی که خون از طریق خونریزی هدر می‌رود احتمال کم‌خونی نیز بیشتر می‌شود وگاهی وقت‌ها خودتان نمی‌توانید کمبود آهن را تشخیص بدهید که مطمئن‌ترین روش برای تشخیص این مشکل آزمایش خون میباشد ولی اگر احساس خستگی زیاد می‌کنید یا اینکه رنگ و روی‌تان پریده و خسته است احتمال دارد آهن بدنتان کم شده به همین دلیل لازم است به پزشک مراجعه و آزمایش خون بدهید.

پیشگیری از کم خونی

میوه‌ها و سبزی‌های تازه بیشتر بخورید.

بهمراه با غذا چای، قهوه یا کوکا مصرف نکنید.

بطور منظم ورزش و بدنسازی کنید تا حجم عضلانی‌تان افزایش پیدا و خستگی‌تان از بین برود.

در صورت امکان دو بار در هفته دوش آب سرد گرفته تا جریان خونتان بهبود کند.

هر روز صبح زود به مدت 10 دقیقه آفتاب بگیرید که از این طریق کمبود ویتامین دی را نیز جبران میکند

منبع ملی کالا

اضافه کردن نظر