عفونت دستگاه ادراریUTI یا Urinary tract infection نوعی عفونت باکتریایی میباشد که بر قسمتی از دستگاه ادراری تأثیر گذار بوده و هنگامی که عفونت دستگاه ادراری تحتانی را مبتلا کرده سیستیت ساده یا همان عفونت مثانه نامیده خواهد شد و هنگامی که بر دستگاه ادراری فوقانی تأثیر گذاشته به آن پیلونفریت (عفونت کلیه) گفته میشود و علائم مربوط به دستگاه ادراری تحتانی عبارت بوده از دفع ادرار همراه با درد و یا تکرر ادرار یا اضطرار برای ادرار و یا هر دوحالت در حالی که علائم مربوط به پیلونفریت عبارت میباشد : از تب و درد پهلو به همراه علائم مربوط به عفونت دستگاه ادراری تحتانی.
این علائم در افراد مسن و یا بسیار کم سن و سال ممکن بوده که مبهم و یا نامشخص باشند وعامل اصلی هر دو نوع عفونت مذکور اشرشیا کلی میباشد که با این حال ندرتاً باکتریهای دیگر، ویروس ها یا قارچ نیز ممکن بوده که موجب آن شوندو عفونتهای دستگاه ادراری معمولاً در زنان نسبت به مردان بیشتر رخ خواهد داد زیرا که نیمی از زنان در طول زندگی خود حداقل به یک عفونت مبتلا خواهند شد. بروز مجدد بیماری امری شایع بوده که عوامل خطرساز عبارتند از: آناتومی بدن زنان، مقاربت جنسی و سابقه خانوادگی. پیلونفریت در صورت بروز معمولاً پس از عفونت مثانه ظاهر میگردد اما ممکن است ناشی از عفونت منتقله از راه خون نیز باشد.
تشخیص این بیماری در زنان سالم و جوان تنها بر اساس علائم امکانپذیر بوده و در افرادی که علائم آنها مبهم بوده، ممکن است تشخیص بیماری مشکل باشد زیرا ممکن میباشد باکتریهایی وجود داشته باشد، اما عفونتی مشاهده نگردد و در موارد پیچیده و یا در صورتی که درمان با شکست مواجه شود، ممکن است کشت ادرار مفید واقع شود در افراد مبتلا به عفونتهای مکرر، میتوان از دوز پایین آنتی بیوتیکها بهعنوان اقدام پیشگیرانه استفاده نمود و در موارد غیرپیچیده، عفونتهای دستگاه ادراری را میتوان بهراحتی با مصرف آنتی بیوتیک در یک دوره کوتاه درمان نمود اگرچه مقاومت در برابر بسیاری از آنتی بیوتیکهای مورد استفاده برای درمان این بیماری در حال افزایش میباشد در موارد پیچیده، ممکن میباشد که لازم باشد دورههای درمان طولانیتر انجام شود و یا نیاز به تزریق آنتی بیوتیک وریدی باشد و در صورتی که علائم در طی دو یا سه روز بهبود پیدا نکرد، لازم است آزمایشهای تشخیصی بیشتری انجام شود که در زنان، عفونتهای دستگاه ادراری شایعترین شکل عفونتهای باکتریایی بوده که هر سال ۱۰٪ به میزان عفونتهای دستگاه ادراری افزوده میگردد.
علائم و نشانههای عفونت ادراری
به عفونت دستگاه ادراری تحتانی، عفونت مثانه نیز گفته شده که شایعترین علائم آن عبارتند از سوزش به هنگام ادرار کردن و نیاز به ادرار مکرر (و یا اضطرار برای ادرار) در صورت فقدان جریان واژنی و درد قابل توجه باشد که این علائم ممکن بوده متوسط و یا شدید باشند و در زنان سالم به طور متوسط 6 روز به طول انجامد و ممکن است مقداری درد در بالای استخوان شرمگاهی یا پایین کمر نیز به وجود آید و کسانی که دچار عفونت دستگاه ادراری فوقانی یا پیلونفریت میشوند، ممکن است علاوه بر علائم رایج عفونت دستگاه ادراری تحتانی درد پهلو، تب، و یا حالت تهوع و استفراغ را بروز کند و ندرتاً ممکن است ادرار خونی باشد و یا دارای پیوری قابل مشاهده چرک در ادرار باشد
علایم عفونت در کودکان
در کودکان خردسال، ممکن میباشد که تنها علامت عفونت دستگاه ادراری (UTI)فقط تب باشد و به دلیل فقدان علائم واضحتر، وقتی دختران کوچکتر از دو سال و یا پسران ختنه نشده کوچکتر از یک سال دچار تب شده و بسیاری از انجمنهای پزشکی توصیه میکنند که کشت ادرار برای این چنین افرادی صورت بگیرد و ممکن بوده که نوزادان خوب غذا نخورند، استفراغ کنند وبیشتر حالات بخوابند و یاهم نشانههای یرقان را از خود نشان بدهند و در کودکان بزرگتر، ممکن بوده که دوباره بیاختیاری ادرار (از دست دادن کنترل مثانه در انان رخ دهد.
علایم عفونت در سالمندان : علائم دستگاه ادراری غالباً در سالمندان مشاهده نشده و نشانههای مذکور ممکن است مبهم و همراه با بیاختیاری فرد صورت گیرد، و تنها علائم موجود تغییر در وضعیت ذهنی یا خستگی فرد باشد و گرچه در بعضی موارد نخستین نشانهای که ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی با آن مواجه میگردد عفونت خونی یا عفونت در خون باشد که این واقعیت در بسیاری از افراد مسن پیشاپیش دچار بیاختیاری و یا زوال عقل شدهاند ممکن بوده که کار تشخیص را پیچیدهتر نماید
علایم که به طور کلی ممکن است رخ دهد: احساس نیاز شدید به ادرار کردن، احساس سوزش هنگام ادرار ،ادرار پی در پی و کم حجم ، ایجاد ادرار کدر ، ادرار سرخ رنگ ، صورتی روشن، قهوه ای و یا ادرار به همراه خون ، ادرار پر بو ، ایجاد درد لگن در خانم ها ، درد مقعد در آقایان
چه افرادی بیشتر دچار عفونت میشوند
عفونت ادراری در بعضی از زنان شایعتربوده یعنی بیش از یکبار دچار این نوع عفونت شده و در زنانی که از انواع خاص وسایل پیشگیری از بارداری مانند دیافراگم استفاده کرده نیز خطر عفونت دستگاه ادراری بیشتر میباشد و پس از دوران یائسگی نیز عفونت ادراری به دلیل کمبود استروژن ممکن بوده که شدیدتر شود.
علت عفونت ادراری
عفونت مثانه (التهاب مثانه) : این نوع از عفونت های ادراری به علت ورود نوعی باکتری به نام اشریشیا کولی (نوعی باکتری که عموما در دستگاه گوارش وجود داشته ) به بدن رخ داده هرچند رابطه جنسی نیز می تواند سبب ابتلا به این بیماری گردد اما همیشه علت این بیماری نبوده و همه زنان بدلیل آناتومی خاص بدنی خود در خطر ابتلا به این بیماری بوده اند
E. coli باکتری به علت ۸۰-۸۵٪ عفونتهای دستگاه ادراری محسوب شده و استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوسعلت ۵-۱۰٪ موارد دیگر بشمار امده که این عفونتها ندرتاً ممکن بوده به دلیل عفونت ویروسی یا قارچی باشند و سایر علل باکتریایی عبارت بوده از: کلبسیلا، پروتئوس، سودوموناس و انتروباکتر که این موارد چندان معمول هم نمیباشد و بهطور معمول به ناهنجاریهای سیستم ادراری و یا سوند ادراری مربوط بوده و عفونت دستگاه ادراری ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس بهطور معمول بهصورت عوارض جانبی عفونتهای منتقله از راه خون رخ خواهد داد
آمیزش جنسی : در زنان جوان فعال از نظر جنسی، فعالیت جنسی علت ۷۵-۹۰٪ عفونتهای مثانه بوده و خطر عفونت با تعداد دفعات آمیزش جنسی رابطه مستقیم در انان دارد که اصطلاح "سیستیت ماه عسل" به پدیده عفونتهای مکرر ادراری در اوایل ازدواج اطلاق میگردد که در زنان بعد از یائسگی، فعالیت جنسی تأثیری بر خطر ابتلا به UTI نداشته و استفاده از اسپرمکش جدای از تعداد دفعات آمیزش جنسی خطر ابتلا به UTI را افزایش داده و زنان نسبت به مردان بیشتر مستعد ابتلا به UTI بوده، زیرا در زنان مجرای خروجی مثانه بسیار کوتاهتر بوده و به مقعد نزدیکتر میباشد و از آنجا که سطح استروژن در زنان با یائسگی کاهش پیدا میکند خطر ابتلای آنها به عفونتهای دستگاه ادراری به دلیل از دست رفتن فلور واژن که نقشی حفاظتکننده داشته افزایش پیدا کرده
نگه داشتن ادرار در به میزان طولانی مدت : نگه داشتن ادرار در مثانه ممکن بوده که به دلیل تنبلی فرد باشد و گاهی هم ممکن است وسواسیت افراد نسبت به توالت های عمومی ایجاد شود و بعضی از افراد تحت هیچ شرایطی راضی به استفاده از سرویس های بهداشتی عمومی نمی شوند و افرادی که به مسافرت های متعدد می روند و از این بابت رنج کشیده در آینده ممکن بوده که به عفونت ادراری مبتلا گردند.
عفونت پیشآبراه (اورتریت) : این نوع از عفونت ادراری زمانی رخ داده که باکتری های دستگاه گوارش از طریق مقعد وارد پیشآبراه شده و همچنین در زنان ممکن بوده که بیماری های مقاربتی مثل تبخال تناسلی، سوزاک و کلامیدیا می توانند سبب اورتریت شوند.
سوندهای ادراری : سوند ادراری خطر ابتلا به عفونتهای دستگاه ادراری را افزایش داده و خطر ابتلا به باکتریوری (وجود باکتری در ادرار) بین 3 تا 6 درصد در هر روز بوده و آنتی بیوتیکهای پروفیلاکسی در کاهش عفونتهای دارای علائم مؤثر نبوده که خطر عفونت مربوطه را میتوان با سوندگذاری صرفاً در صورت نیاز، استفاده از روش آسپتیک برای وارد کردن سوند و تخلیه بسته و بدون مانع کاهش میدهد
افرادی که دارای آسیب طناب نخاعی بوده بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونتهای دستگاه ادراری میباشند و قسمتی از این امر به دلیل استفاده مداوم از سوند بوده و بخشی دیگر به دلیل اختلال در دفع ادرار میباد که این شایعترین دلیل بروز عفونت در این افراد و همچنین شایعترین علت بستری شدن در بیمارستان بوده و علاوه بر این به نظر میرسد استفاده ازآب ذغال اخته و یا مکملهای ذغال اخته در پیشگیری و درمان این افراد مؤثر نبوده است
دلایل دیگر ممکن است که شامل استعداد بروز عفونتهای مثانه در خانواده وجود داشته و عوامل دیگر هم میتواند شامل: دیابت ، ختنه نشده بودن، و داشتن پروستات بزرگ ، عوامل پیچیدهکننده وضعیت نسبتاً مبهم بوده و شامل استعداد آناتومیکی، عملکردی، و یا اختلالات متابولیکی بوده و درمان عفونت پیچیدهتر دستگاه ادراری دشوار بوده و معمولاً نیاز به ارزیابی، درمان و پیگیری تهاجمیتر میباشد که در کودکان، عفونتهای دستگاه ادراری با ریفلاکس مثانه به حالب منظور حرکتهای غیرطبیعی ادرار از مثانه به حالبها یا کلیه ها و یبوست ارتباط داشته است
پیشگیری از عفونت ادراری
میتوان با استفاده از قرصهای ضدبارداری یا کاندوم، ادرار کردن بلافاصله بعد از مقاربت، نوع لباس زیر مورد استفاده، شیوههای بهداشت شخصی بعد از ادرار کردن و یا مدفوع کردن، و یا این که آیا فرد بهطور معمول حمام کند و یا دوش بگیرد و به همین ترتیب با فقدان شواهد مربوط به اثر نگهداشتن ادرار، استفاده از نوار بهداشتی، و شستشوی واژن مواجه بوده
به افراد مبتلا به عفونتهای مکرر دستگاه ادراری که از اسپرمکش یا دیافراگم بهعنوان روش پیشگیری از بارداری استفاده مینمایند، توصیه شده از روشهای دیگری استفاده کنند : آب یا کپسول و زغال اخته ممکن است که بروز بیماری در کسانی که دچار عفونتهای مکرر میشوند را کاهش داده اما مسئله تحمل در دراز مدت مربوط به ناراحتی دستگاه گوارش در بیش از ۳۰٪ افراد رخ داده که دو بار استفاده در روز ممکن بوده نسبت به یک بار استفاده در روز ارجحیت داشته باشد و استفاده از کاندوم بدون اسپرمکش و یا استفاده از قرصهای ضدبارداری، خطر عفونت دستگاه ادراری غیرپیچیده را افزایش نخواهد داد
مصرف کردن مقدار زیاد مایعات مخصوصا آب : مصرف مقدار زیادی آب به فرد در رقیق کردن ادرار و ادرار پی در پی و در نتیجه کاهش خطر عفونت ادراری کمک شایانی کرده
خودتان را از جلو به پشت بشویید : پس از ادرار کردن و مدفوع کردن و موقع شستن خود از جلو شروع نموده و رو به پشت حرکت کنید تا باکتری های مقعد وارد دستگاه ادراری نمی شود.
خالی کردن مثانه بعد از رابطه زناشویی : پس از رابطه زناشویی لیوانی پر آب مصرف کنید و همچنین ادرار کنید، تا باکتری ها خراج گردند واز غذاهای تند و پرادویه اجتناب کرده.
اجتناب کردن از مصرف ملتهب کننده های زنانه : دئودورانت ها، اسپری ها و سایر محصولات زنانه که در ناحیه آلت جنسی استفاده می گردند، قادر به التهاب پیشآبراه شده
روش های تشخيص عفونت:
تشخيص عفونت بر اساس علائم و آزمايشات انجام شده فرد بوده که اين آزمايشات ممکن است شامل يک معاينه لگن صورت گیرد و فرد بايد از نظر تندرنس در ناحيه مثانه و کليه چک گردیده ويک نمونه ادرار برای بررسی کردن از نظر باکتری و چرک از فرد گرفته شده.اگر عفونت همچنان پايدار ويا علائمی از عفونت پس از درمان وجود داشته باشد ،اين آزمايشهای زیر ممکن است انجام گردد:
پيلو گرافی داخل وريدی
اسکن اولتراسوند
سيستوسکوپی
انواع عفونت های موجود در دستگاه ادراری
هر یک از انواع عفونت های ادراری می توانند سبب مشکل و علامت خاصی بشود
قسمت عفونت کرده دستگاه ادراری و علامت و نشانه های آن
عفونت کلیه ها: درد کمر و پهلو هاتب بالا لرزیدن تهوع و استفراغ در فرد
عفونت مثانه (التهاب مثانه) : فشار در لگن درد زیر شکم تکرر ادرار دردناک خون در ادرار
عفونت مجرای خروجی مثانه : ایجاد احساس سوزش در هنگام ادرار و سوزش ادرار یکی از علائم مهم عفونت ادراری بوده، اما سوزش ادرار به خودی خود بیماری خاصی تلقی نشده و و وجود سوزش هنگام ادرار همیشه دلیل بر وجود عفونت ادراری نبوده و میتواند دلیل خیلی زیادی داشته باشد که فقط یکی از آنها عفونت ادراری میباشد.
درمان عفونت ادراری
در اکثر مواقع پزشکان عموما از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ادراری استفاده میکنند و اینکه چه دارویی و به چه مدت استفاده گکرده و بسته به باکتری موجود در ادرار بوده و عموما علایم بیماری چندین روز پس از درمان بیماری شروع به محو شدن و کاهش شده و ممکن است برای درمان کامل نیاز به ادامه مصرف دارو تا چند هفته نیز بوده باشد و همه مقداریکه پزشکتان برای فرد تجویز نموده را باید حتما مصرف کرد و اگر بصورت پی در پی دچار این مشکل می شوید، ممکن بوده که نیاز به هورمون تراپی، تست ادرار خانگی، مصرف آنتی بیوتیک تجویزی پس از ادرار و مصرف مقدار بیشتری آنتی بیوتیک شود و پزشکتان در این باره فرد را راهنمایی کرده که در انواع عفونت های شدید نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک های تزریقی و بستری در بیمارستان شده
درمان عفونت ادراری با کمک طب سنتی
اما برخی ها معتقداند که آب قره قاط می تواند به درمان عفونت ادراری کمک کند و پژوهش ها نشان داده که بیشترین تاثیر این داروی گیاهی در زنانی باشد که بصورت پی در پی دچار عفونت ادراری شده که بااینحال مقدار و نحوه مصرف آب قره قاط بشکلی که بیشترین تاثیر را داشته باشد وجود نداشته و اگر آب قره قاط فرد را اذیت نکند و مشکلی دیگری نداشته باشد فرد می تواند از آن استفاده کند و البته اگر از داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین استفاده کند ، نباید از این داروی گیاهی استفاده نموده و ممکن است باعسببث خونریزی گردد.
درمان خانگی عفونت دستگاه ادراری : عفونت دستگاه ادراری می تواند دردناک بوده و با رعایت مواردی تا زمانیکه آنتی بیوتیک عفونت را از بدن پاک شود، درد عفونت ادراری را کاهش بدهد که این موارد شامل: مصرف مقدار زیادی مایعات که برای رقیق کردن ادرار و بیرون ریختن باکتری ها مفید بوده و اجتناب کردن از نوشیدنی های ملتهب کننده و اجتناب از مصرف نوشیدنی هایی که سبب التهاب مقانه شده مثل قهوه، الکل و نوشیدنی های حاوی اسید و کافئین شدت بیماری خود را کاهش دهید و استفاده از پد های گرم : گذاشتن پدهای گرم (نه داغ) برروی شکم سبب کاهش فشار برروی مثانه شده است
حمام بروید و از دوش آب داغ استفاده نمایید ، بسیاری از افراد مبتلا به عفونت دستگاه ادراری پس از حمام آب داغ احساس کاهش خارش و سوزش و درد را اعلام کرده و برایشان این روش مفید بوده و مصرف مرکبات و غذاهای حاوی ویتامین ث را فراموش ننمایید زیرا این نوع مواد به دلیل داشتن خاصیت اسیدی بسیاری از عفونت های دستگاه ادراری را از بین خواهد برد
درمان گیاهی عفونت ادراری
کران بری
این میوۀ قرمز رنگ خاصیت اسیدی کردن ادرار را به وجود می اورد که این خاصیت به هیچ وجه برای رشد باکتری هایی که عامل بروز عفونت ادراری هستند مناسب نبوده و علاوه بر این کران بری مانع از چسبندگی باکتری ها روی دیوارۀ مجاری ادرای و مثانه نیز میشود
میتوانید کران بری را به شکل آبمیوه در سوپر مارکت ها پیدا کرده و از مصرف نوشیدنی الکلی کران بری خودداری نمایید و غالباً به این نوشیدنی شکر اضافه شده و مسلماً آب کران بری خالص برا مصرف در الویت قرار گرفته شده و مقدار مصرف این نوشیدنی در روز برای مقابله با عفونت های ادراری باید بین 250 تا 500 میلی لیتر در روز بوده و در غیر این صورت، میتوانید از کران بری به شکل مکمل غذایی (به طور خاص کپسول) استفاده شود.
اکیناسه : این گیاه بومی امریکای شمالی بوده و خاصیت تحریک سیستم های ایمنی بدن را داشته که میتواند به مبارزه با عفونت های ادراری کمک نموده که با این خاصیت، اکیناسه برای مبارزه با سرماخوردگی و آنفولانزا نیز مفید میباشد. این گیاه دارویی به شکل مکمل غذایی (کپسول) موجود بوده، اما میتوان به شکل دم کرده هم از آن استفاده نمود: میزان یک گرم ریشه یا برگ خشک این گیاه را در یک فنجان آب جوش قرار داده و بگذارید به مدت ده دقیقه دم بکشید و نوشیدن یک تا 6 فنجان از این دم کرده در روز توصیه شده است
مصرف اسانس آویشن
اسانس آویش دارای قدرت آنتی باکتریال فوق العاده ای بوده که میتواند به پیشگیری از عود عفونت ادراری کمک نموده و 2 قطره اسانس آویشن را بر روی یک حبه قند یا یک قاشق عسل چکانده و دو بار در روز میتوانید این مقدار مصرف کرده، به عنوان مکمل هم میتوانید از اسانس چوب گل رز و ملالوکا برای ماساژ زیر شکم استفاده نمایید.
برای پیشگیری از عفونت های ادراری، میتوانید از گیاهان دم کردنی ها هم کمک گرفته که این ترکیب را میتوان تهیه کنید: بذر چمن، بوسرُل نوعی درخت که در آلپ قابل رویش است، علف جارو و برگ های مورد را مخلوط کرده و بجوشانید در حدود 15 گرم از این گیاهان در یک لیتر آب و هر روز هر مقدار که تمایل دارید میل کنید.
میوه های مفید برای درمان عفونت ادراری
زغال اخته در صدر میوههای ضدعفونت ادراری قرار گرفته شده و پزشکان و محققان حوزه ی تغذیه این میوههای قرمز را بهترین سلاح برای حفاظت از مجاری ادراری دانسته اند که به خاطر این که حاوی خواص آنتی بیوتیکی و آنتیاکسیدانی بوده و این میوههای ریز حالت اسیدیته ی ادرار را بیشتر خواهد کرد و به همین دلیل هر نوع باکتری را دفع کرده و از بین برنده ی باکتریها بوده و قبل از آن نیز اجازه نخواهد داد که این عناصر مزاحم به بافتهای مجاری ادراری بچسبد و درمان سریع تر انجام میگیرد
پاپایا یکی دیگر از میوههای مفید برای پیشگیری و درمان عفونتهای ادراری بکار برده شده که این میوه نیز حالت اسیدیته ی ادرار را بالا خواهد برد و سبب دفع باکتریها و درمان عفونت ادراری شده و پاپایا جزو گنجینههای طبیعی و سرشار از آنتیاکسیدانها و ویتامین C بوده و باید بدانید که پاپایه یک میوه ی سم زدای مفید و سرشار از فیبرها بوده که به میزان زیادی آنتیاکسیدان داشته و مثانه و رودهها را تمیز خواهد کرد.
آب پرتقال و آب لیموترش :این میوه ها جزو میوههای سرشار از ویتامین C بوده و اگر به دنبال معجون سلامتی هستید صبح ها میران آب دو عدد پرتقال را با آب نصف لیموترش ترکیب کنید و نوش جان کنید. این آبمیوهی طبیعی سبب مقابله با عفونت ادراری شده و علاوه بر این آب پرتقال و لیموترش به تمیز شدن رودهها نیز کمک زیادی کرده.
آب آناناس و آناناس حاوی آنزیم مفیدی بوده که سبب التهاب زدایی از بدن شده و برای خلاص شدن از شر عفونت ادراری مفید میباشد که در واقع میتوان آناناس را یک میوه ی درمانگر دانست که شایستگی حضور روزانه در سبد میوه را داشته و توصیه شده که از این میوه به هر صورتی که دوست دارید(در سالاد میوه و یا به صورت آب میوه) استفاده نمایید و در صورت ابتلا به عفونت ادراری آب آن را گرفته و میل نمایید.
آب انگور قرمز انگور قرمز نیز جزو گنجینههای فوق العاده ی طبیعی برای سلامتی افراد بکار رفته که این میوه ی قرمز و پرخاصیت حافظ سیستم ادراری بوده به اندازه ی زغال اخته کمک کننده میباشد که آب انگور قرمز دیورتیک (ادرارآور) فوقالعادهای بوده که علاوه بر تامین ویتامینهای بدن به بهبود و درمان عفونت ادراری کمک زیادی خواهد کرد.
نظرات