گیاه دارویی رزماری  با نام های رومارن یا اکلیل کوهی (Rosmarinus officinalis)  هم شناخته میشود گیاهی خشبی، چندساله و بوته‌ای و پایا، با شاخه‌های بالارونده بوده وارتفاع آن به 2 متر رسیده و معطر بوده ودارای برگ‌هایی سوزنی‌شکل و همیشه‌سبز دارد که از برگهای تازه و خرد شده رومارن یا همان رزماری به دلیل داشتن اسانس معطر و روغن فرار و مانند تانن در سالاد و در تهیه خوراکهای مرغ و ماهی استفاده می‌شود. پودر برگهای خشک شده اکلیل کوهی یا به تنهایی و یا همراه با سایر ادویه به عنوان چاشنی برای خوش طعم کردن غذاها به خصوص سس سالاد به کار برده میشود.

روغن رزماری محرک بوده و از نظر رایحه و اثری گرم و نافذ دارد.  و گل‌های آن در رنگ‌های گوناگون سفید، صورتی، بنفش یا آبی دیده میشوند.بخش های برگ و سرشاخه‌های گلدار گیاه، اندام داروئی رزماری را تشکیل  داده ،این گیاه بومی منطقهٔ مدیترانه و کشور اوروگوئه معمول است. پرورش‌دهندگان عمدهٔ گیاه رزماری در دنیا کشورهای شمال آفریقا مانند: مراکش و تونس و کشورهای جنوب اروپا خصوصاً اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، یوگسلاوی و آمریکا و بیشتر نواحی ایران  میباشد.

تاثیر دارویی گیاه رزماری : بر طبق مطالعات انجام شده بر ترکیب اسید رزمارینیک ثابت گردیده که این ماده در درمان رینوکونژکتیویت فصلی بسیار موثر بوده ( Seasonal Allergic Rhinoconjuctivitis (SARدر مطالعات صورت گرفته از تعدادی بیماران مبتلا به SAR، اسید رزمارینیک در مقایسه با پلاسبو توانسته اثربخشی بیشتری بر  مهارکردن بر روی سلولهای اینترلوکین B1، اینترلوکین γ و هیستامین داشته باشدو در گروه درمان شده تعداد نوتروفیلها و ائوزینوفیلهای ترشحات بینی به طور محسوسی کاهش پیدا کرده است و علائم بیماران اعم از خارش بینی، خارش چشمها، آبریزش بینی و آبریزش چشمها کاهش نمود. روغن رزماری و افسنطین در تونیک موی سر موجب تحریک پیاز موگردیده و از طاسی زودرس پیشگیری می نماید. این دارو در موارد ریزش مو بدون شوره سر نیز اثربخشی زیادی  از خود نشان داده و برای داشتن موهای بلند و پرپشت  این گیاه تاثیر بسزایی داشته.

ماده تشکیل دهنده  رزماری:

مادهٔ متشکله ی اصلی قسمت هایی مانند  برگ و سرشاخه‌های گیاه رزماری را روغن فرار تشکیل داده. میزان روغن فرار این گیاه در نقاط مختلف دنیا بین ۵/۰ تا ۵/۲ درصد گزارش شده ،عمده‌ترین ترکیبات موجود در روغن فرار گیاه را ۱و۸ - سینئول (۱،۸ - cineol)، بورنئول (Borneol)، کافور (Campher)، بورنیل استات (Bornyl acetate)، آلفاپی‌نن (&#۹۴۵; - pinene) و –B پینن و کولین تشکیل می‌دهند و بسته به شرایط جغرافیائی محل کشت گیاه، میزان و درصد هریک از این مواد متغیر می‌باشد  .سایر ترکیبات طبیعی موجود در برگ و سرشاخه‌های گلدار رزماری شامل این دسته‌ها می‌شود: فلاونوئیدها مانند جنکوانین (Genkwanin) و لوتئولین (Luteolin)، اسیدهای فنلی مانند اسید رزمارینیک (Rosmarinic acid)، دی‌ترپن‌ها، تری‌ترپن‌ها، تانن‌ها، مواد تلخ، رزین، ساپونین، پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر، برخی املاح و ویتامینها میباشند. ویتامینهای متعددی نظیر ویتامین A، تیامین / ویتامین 1B، ریبوفلاوین / ویتامین B2، نیاسین / ویتامین 3B، ویتامین 6B، ویتامین B12، بیوتین، اسید پانتوتنیک، ویتامین C ، ویتامین E و ویتامین K ، ویتامین D را داراست.

خواص دارویی رزماری:

 این گیاه از نظر طب گیاهی یا طب سنتی  اثر ضدعفونی کننده و معرق داشته و جریان خون را در اندام های شکمی افزایش و در تحریک میزان ترشح شیره های گوارشی و صفرا بسیار مفید بوده .  به دلیل داشتن ماده کولین چربی‌های کبد را کنترل و برای مقابله با گرفتگی عضلاتی همچون دستگاه گوارش بسیار مفید بوده  و کمک به هضم غذا مینماید

 این گیاه شفا بخش برای معالجه رماتیسم، بیماری  فلج،  به دلیل داشتن ماده ا سید کارنوسیک باعث تقویت حافظه و پیشگیری از ابتلا به آلزایمر موثر بوده ‌،رفع بی‌خوابی و استرس ،سستی اعضاء، تشنج، اختلالات عصبی و تنفسی و نارسایی کبد و کیسه صفرا مفید میباشد و بدلیل داشتن خواص دیورتیکی ،ادرارآوری  که دارد برای همین هم روی کلیه‌ها اثر می‌گذارد و از ابتلا به روماتیسم پیشگیری می نماید

یک توصیه از طب گیاهی این بوده که  اگر نمی‌خواهید کلیه‌هایتان سنگ تولید کنند و یا اینکه خدای نکرده بیماری نقرس به جانتان بیفتد به سراغ رزماری بروید ، اما متاسفانه این گیاه  در ایران کمتر مورد توجه طباخان و بانوان آشپز ایرانی قرار گرفته ولی در کشورها اروپایی جایگاه ممتازی در آشپزخانه  را داشته و در تهیه سس ها و هنگام خوردن گوشت کباب وجود آن بسیارضروری بوده.مصرف اکلیل کوهی باعث گشادی رگ‌ها و تقویت گردش خون و و همین امردر جلوگیری از ریزش موها نیز موثر است.

ضد نفخ بوده و در درمان یبوست موثر عمل می‌کند. رزماری نیز مانند گیا دارویی  آویشن خاصیت خلط‌آوری  داشته و جوشانده‌ی آن برای مقابله با عفونت‌های برونشیتی و درمان سرفه موثر بوده. خاصیت ضد سرطانی دارد و برای درمان سرطان‌های پستان،سرطان پروستات، سرطان پوست و سرطان روده بزرگ کاربرد داشته.

برای درمان میگرن مفید بوده برای این کار مقداری رزماری را در آب جوشانده و سپس با آن بخور داده.  به دلیل وجود دو ماده «اسید کارنوسیک» و «کارنوسل» در رومارَن باعث کاهش درد و التهاب در بدن شده.

اثر محرک رزماری روی سیستم اعصاب  و بدن مرکزی بسیار برجسته  بوده و به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالایی که داشته و ضد التهابی بوده به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک شایانی میکند. گیاه رزماری  به عنوان دهانشویه طبیعی دهان محسوب که برای استفاده از این خاصیت رزماری، مقداری از آن را داخل آب گرم خیس و پس از صاف کردن آن، مایع را داخل دهان شست‌وشو دهید. رزماری به دلیل داشتن خواص متعدد و عطر خواص که دارد در تولید محصولات آرایشی بهداشتی مانند عطر و ادکلن کاربردهای متعددی دارد.

روش استفاده رزماری:

برای استفاده از گیاه رزماری میتوان از جوشانده و یا عصاره‌ی روغنی آن استفاده نمود، می‌توانید به راحتی برگ‌های این گیاه معطر را دم  که برای این کار باید یک قاشق چای‌خوری رزماری را با یک لیوان آب جوش به مدت 10 دقیقه دم نموده. روزانه می‌توانید 2 تا 3 فنجان از این جوشانده میل ودر زیاده روی خوردن این گیاه باید خود داری نمود.برای درمان بیماری  روماتیسم میتوان پاها و دست‌ها را با این گیاه معطر مالش داده و برای این کار یک مشت شاخه‌های کوچک گل دار رزماری را در یک لیتر آب ریخته و دست‌ها و پاهایتان را در آن بگذارید.

عصاره‌ی روغنی رزماری برای ماساژ فوق‌العاده بوده میتوان دو تا سه قطره از این عصاره را با یک قاشق غذاخوری روغن بادام شیرین مخلوط کرده.درمان زخم‌ها و جراحات بهتر است برگ‌های رزماری را خشک و سپس آن‌ها را کوبیده  تا پودر گردد و پودر به دست آمده را روی زخم زده باید توجه داشت که  این روش برای زخم‌های سطحی استفاده شود. بطوری که دچار بیماری برونشیت شده‌اید می‌توانید یک قطره روغن گیاهی خوراکی رزماری را در یک قاشق عسل حل کرده  ومی‌توانید این کار را به مدت یک هفته، صبح و شب انجام  واگر علائم سرماخوردگی‌تان بیش از یک هفته طول کشید به پزشک  مراجعه شود. 

مضرات مصرف رزماری:

مصرف نوع رقیق نشده روغن این گیاه باعث استفراغ، خونریزی رحمی و تحریک کلیه ها میشود.  در دوران بارداری و شیردهی مصرف رزماری می تواند باعث خونریزی یا سقط جنین گردد. افرادی که دچار اختلالات تشنجی میشوند، مصرف رزماری می تواند این اختلالات را افزایش دهد.افراد مبتلا به فشار خون بالا وبیماران صرعی دارند نباید از این گیاه مصرف کنند.

اضافه کردن نظر