گیاه دارویی و معطر زعفران یا همان زعفران خوراکی یکی از گیاهان مهم در صنعت اقتصاد وصنعت دارویی ایران است .زعفران با نام علمی Crocus sativus گیاهی از تیرهی زنبقیان، سردهٔ زعفران دارای ویژگی سرخوش بودن میباشدو برخی شرکتهای دارویی اروپایی از آن بعنوان اینتگراتور ضد افسردگی استفاده نموده این گیاه معطر کوچک و چند ساله به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتر میباشد. این گیاه نیمه گرمسیری بوده و در نقاطی که دارای زمستان های ملایم و تابستان گرم و خشک بخوبیمیروید.مقاومت زعفران در مقابل سرما زیاد بوده و لیکن چون دوران رشد آن مصادف با پائیز و زمستان و اوایل بهار است طبعا در این ایام به هوای مناسب و معتدلی نیاز دارد. در دوره خواب یا استراحت گیاه تابستان بارندگی یا آبیاری برای آن مضر بوده و بنابراین کشت و کار آن در مناطق گیلان و مازندران و مناطق گرم جنوب کشور معمول نیست. اراضی آفتاب گیر و بدون درخت که ضمنا در معرض بادهای سرد نیز نباشد برای رشد زعفران مناسب است.
با این وجود در برخی از روستاهای بیرجند و قائن در زیر سایه بوتههای زرشک و درختان بادام که در تابستان کمتر آبیاری میشوند کاشته میشود. حداکثر دمای این گیاه بین 40 تا 35 درجه سانتیگراد و در ارتفاع بین 1300 تا 2300 متر از سطح دریا عملکرد خوبی را نشان داده است.
از وسط پیاز زعفران و یا قاعده ساقه، تعدادی برگ باریک و دراز خارج شده،از وسط برگها ساقه های گلدار خارج و به یک تا سه گل منتهی میگردد. گلهای زعفران دارای ۶ گلبرگ بنفش زیبا بوده و ممکن است در بعضی واریتهها به رنگ گلی یا ارغوانی دیده شود. گلهای زعفران دارای سه پرچم و یک مادگی که منتهی شده به کلاله ی سه شاخه ای به رنگ قرمز متمایل به نارنجی و بخش کلاله و یا قرمزی گل زعفران سرریشه نام دارد. این بخش در ابتدای برداشت به رنگ قرمز روشن است ولی به مرور رنگ آن به تیرگی میرود. قسمت مورد استفاده زعفران خوراکی ، انتهای خامه و کلاله سه شاخه ای که به نام زعفران مشهور و دارای بوی معطر با طعم کمی تلخ میباشد. کشت زعفران در ایران به ویژه در شهرستان های تربت حیدریه، تایباد (طیبات)، باخرز، گناباد و سبزوار در استان خراسان رضوی و شهرستان های قائن، بجستان، فردوسسرایان و بیرجند در استان خراسان جنوبی و به تازگی در استانهای فارس و کرمان و لرستان رواج داشته.این گیاه دارویی و معطر به عنوان طعم دهندهٔ غذا و رنگ کردن پارچه، در کشورهای در حال توسعه و توسط صنعت گران به مقدار زیاد استفاده شده.
در طب سنتی، زعفران به عنوان مسکن، خلط آور، محرک جنسی و معرق، وکاهش افسردگی ،کاربرد دارد. درقدیم مخلوطی از زعفران و چوب صندل استفاده میکردند که از این خمیر امروزه همچون گذشته به صورت مرهمی آرامش بخش برای پوستهای خشک و درمان ناراحتی های پوستی مصرف میشود. ریشه نام این گیاه معطر به پارسی باستان و به سانسکریت برمی گردد و درشاهنامه نیز این گیاه خوراکی با تلفظ زعفران آمده.
فردوسی در شاهنامه چنین آورده :
میروشن و چهرهٔ شاه نو جهان نو ز داد از سرِ ماه نو
بفرمود تا آتش افروختند همه عنبر و زعفران سوختند.
این واژه در متون عربی سابقه کمتری از زبان فارسی داشته و متون عربی که واژه زعفران را بکار بردهاند به کتب ایرانیانی مانند ابوعلی سینا و رازی برمی گردد. باید توجه داشت که این گیاه خوراکی زعفران بومی ایران و هند بوده و در هیچ کشور عربی بصورت طبیعی نمیروید. این گیاه خوراکی با نام های متفاوتی خوانده میشود : واژهٔ فارسی برای گیاه زعفران کُرکُم است،که در فارسی میانه به صورت کورکوم (kurkum) تلفظ و در زبان ترکی زفرون (زفرو)، در عربی الزعفران در زبان انگلیسی با نام saffron ، زبان اسپانیایی azafrán ، زبان فرانسه safrane ،زبان ایتالیایی zaferano و به زبان هندی zuffron تلفظ میشود.
چون زعفران ایرن بسیار گرانقیمت بوده ، از قدیم سوداگران حقه باز در آن دستکاری کرده تا سود بیشتر و کیفت پایین تری را با مخلوط کردن این گیاه با گیاهان دیگر و گیاهان دیگری که شباهت زیادی به زعفران داشته مانند گیاه گلرنگ را جای این گیاه فروخته و باید توجه داشت وکه مجازات تقلب در زعفران گاهی حکم اعدام را دارد. گیاه گلرنگ ایجاد رنگ زرد میکند و شبیه رنگ گیاه زعفران بوده و علاوه بر گلرنگ گاهی هم برای اضافه شدن وزن زعفران به آن روغن یا آب نبات و عسل افشانه میکنند. بهترین نوع زعفران زعفرانی است که به آن دختر پیچ میگویند یعنی صد درصد طبیعی و سر ریشه دست نخورده مانند رشتهای نخ قرمز بوده که پایین آن سفید و نیمه بالای آن قرمز بوده. از مورد های دیگر تقلب در زعفران می توان اضافه نمودن نمک و شکر به زعفران را نام و جهت افزایش جرم آن صورت گرفته.
تاریخچه زعفران:
سابقهٔ کاشت زعفران خوراکی در کشور ایران به خصوص زعفران قائنات به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش برمیگردد. این گیاه رنگی و گرانبهای چندین ساله، بدون ساقه و دارای پیاز است وحتی درخاک کویر نیز به عمل میآید که به طلای سرخ و یا طلای کویر شهرت یافته. برای به دست آوردن یک کیلوگرم زعفران خشک به ۱۱۰/۰۰۰ تا ۱۷۰/۰۰۰ گل زعفران نیاز داشته.وباید توجه داشت که یک کارگر باید ۴۰ ساعت کار کند تا ۱۵۰/۰۰۰ گل را بچیند. این طلای سرخ به علت طعم و رنگ و عطر عالی که دارد ، کاربردهای فراوانی در تولید فراوردههای غذایی، دارویی و شیمیایی دارد و با توجه به محدودیت کشت و تولید، از فراوردههای گرانقیمت نیزبه شمار می آید. در ایران با متوسط تولید ۹۰ تا ۹۳ درصد از مجموع تولید جهانی زعفران دربین ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن در سال در این زمینه مقام اول را داشته. کشور اسپانیا با تولید متوسط بیست و پنج تن در مقام دوم و کشورهای هندوستان، جزایر اسپرون روسیه، سنگاپور، مالزی، ژاپن، تایوان، چین، فرانسه، ایتالیا، آلمان، استرالیا و یونان با تولید متوسط بیست و پنج تن با هم در مجموع مقام سوم را به خود اختصاص دادند.
مرکز اصلی پرورش این گیاه مناطق کویری و کم آب جنوب خراسان بوده و سابقه ی زعفران کاری در این منطقه، به حدود 700سال پیش بازمیگردد. زعفران از محدود گیاهانی بوده که در شرایط سخت زیستی پرورش مییابند. با توجه به آن که جایگاه تاریخی این طلای سرخ در ایران بوده و منشا آن را نیز ایران میدانند، زَعفِران گیاهی دارویی و صنعتی است. برای کشاورزان در خراسان، زعفران (طلای سرخ) درآمد اصلی اقتصادی بحساب می آید. این گیاه تنها 2بار در سال یکی در اول آبانماه قبل از محصولدهی و یکی هم در اوایل آذرماه در پایان محصولدهی به آب نیاز داشته و تا بهار آب باران و برف برای آن کافی بوده و نیاز به آبیاری ندارد. کاشت، داشت و برداشت آن فرصتهای فراوان شغلی به وجود میآورد، حمل و نقل آن گران تمام نمیشود و توان ارزآوری را در خود دارد،بطوری که از آماری که به گونهای نه چندان دقیق دربارهٔ زعفران و زعفرانکاران ایران منتشر چنین برمیآیده که برای بیشتر از صدهزار خانوار درامد محسوب می شود و در حدود ۲۳۰ تن زعفرانی که هرسال در جهان تولید ، بیش از ۱۷۰ تن با سهم 75.5 درصدی در خراسان به دست میآید.
Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
گفته میشود که نخستین زعفرانکاری به وسیله ایرانیان تبعید شده و توسط معاویه در نواحی شام دایر گردید، سپس کاشت زعفران در شمال آفریقا و اندلس(اسپانیای اسلامی) و صقلیه (سیسیل) رواج پیدا و اقوام ایرانی همچون رستمیان و بنوطبری در انتقال فرهنگ زعفرانکاری تاثیر فراوان داشته اند. مستندات تاریخی بیانگر این واقعیت بوده که ایرانیان از روزگاران کهن به زر و زعفران علاقه و توجهی زیاد داشته به طوریکه در جشنها و سرورها و مجالس شادی و نشاط مانند عروسیها و اعیاد، یا استقبال از بزرگان و زائران زر و زعفران نثار قدمهایشان میکردند و در برپایی با شکوهتر آئینها، ضمن آذینبندی و آینهبندان، سکههای زرین و سیمین را به همراه گیاه زعفران و گل و نقل بر سر عروس و داماد یا شخصیتهای مورد نظر و گاهی همه حاضران در این گونه مراسم .
برخی از مراسم سنتی گیاه زعفران را به تنهایی یا همراه با مشک و عنبر و عود دود داده و گلاب میپاشیدند در عصر هخامنشیان نیز زعفران برای تزئین گردههای نان و معطر کردن خوراکها به کار برده شده. در دوره پارتها زعفران ایران به یونان و روم فرستاده و بعداً چین هم از مشتریان زعفران ایران شد. در عصر ساسانیان کاشت زعفران در قم رواج پیدا و مرغوبیت محصول آنها شهرت پیدا نمود. در همان روزگار زعفران ایران در پرداخت کاغذهای گرانقیمت کاربرد پیدا اما بیشتر از آن محلول زعفران به عنوان مرکب تحریر استفاده شد و تا قرنها بعد در ترکیب مرکبهای تحریر مرغوب به کار برده میشد.
ساختار فیزیولوژیکی گیاه زعفران
دستهبندی زعفران از طریق مشخصهها و ریخت برگ، کلاله، خامه، گلبرگ، کاسبرگ، پیاز (سوخ) و چمچهٔ آن انجام بوده بطوری که:
مشخصات برگ: برگ زعفران معمولاً از یک سانتیمتر تاچهار سانتیمتر بوده وهمچنین برگ زعفران آن نوک تیز بوده و رنگ روی برگها تیرهتر و زیر شان روشنتر می باشد. شدت این تفاوت در گونههای مختلف متفاوت بوده و ضخامت برگ زعفران هم ممکن در ارقام مختلف این گیاه مانند خزری، زاگرسی، سفید، بنفش، زیبا و جوقاسم کم یا زیاد میباشد. برگ سوزنی اولین اندامی از زعفران بوده و به محض جوانه زدن در سطح خاک دیده میشود.
کلاله: رنگ کلاله به میزان کارتنویید و لیکوپن موجود در آن بستگی داشته و از قرمز پررنگ تا نارنجی کمرنگ دیده و دارای سهشاخه بوده که اندازهٔ آن نسبت به خامه آن 3 عدد میباشد، متفاوت و ممکن است بلندتر، کوتاهتر، و برابر با آن باشد. همچنین طول آن نسبت به گلبرگها نیز متفاوت میباشد. لبهٔ کلاله در انتهای آن حالت چینخوردگی داشته که در برخی ارقام زعفران بسیار بیشتر دیده ، عرض دهانهٔ آن بستگی به گونههای آن از پهن تا نازک بوده و رنگ لبهٔ انتهایی کلاله دارای رگه سفیدی داشته که بسته به گونههای متفاوت، میتواند کم یا زیاد باشد.
خامه: زردرنگ است ودر برخی گونهها مانند زعفران خزری بسیار پررنگ و در گونههایی دیگر مانند زعفران زاگرسی کمرنگ تر میباشد. این تفاوت رنگ به نسبت کارتنویید موجود در آنگونه بستگی داشته است.
گلبرگ/کاسبرگ: هر کدام سه تا دارای ضخامت کم تا زیاد میباشد.
سوخ یا پیاز زعفران: شکل عمومی سوخ یا پیاز میتواند بیضوی پخ، لوزی، تخممرغی، دایرهای و یا بیضوی پهن باشد. یکی از صفات مورد بررسی پهنای گردن آن بوده و که ممکن است خیلی باریک، باریک و تا بسیار پهن باشد. شکل قاعدهٔ پیاز زعفران گرد و یا تورفته است و ضخامت قطر آن در ابتدا و انتها و وسط سوخ شکل آن را متفاوت کرده، شکل سوخ از لحاظ استفادهٔ بازار از صفات بسیار مهمی میباشد. در پیاز زعفران حالت چندقلویی داشته و بیشتر گیاهان دارویی که دارای پیاز هستند با درصد بسیار پایینی وجود داشته.پیاز زعفران دارای الیاف قهوهایرنگ و در برخی گونهها بسیار فشرده و در گونههایی دیگر کمپشتتر بوده و از ورای آن رنگ سفید پیاز به وضوح دیده میشود.
پیاز زعفران مدت نسبتا زیادی به مدت 7 - 5 سال در زمین باقی میماند. خاک زمین برای کشت باید سبک یا ترکیبی از شن و رس باشد که پیاز بتواند در این مدت علاوه بر تامین مواد غذایی ، در مقابل شرایط خاص منطقهای مقاومت لازم از خود را در برابر شرایط نامساعد محیطی داشته باشد، بنابراین جهت رشد و نمو مناسب گیاه زعفران و تولید محصول مرغوب زمینهای حاصل خیز و زهکشی شده با خاک های لومی ، لیمونی ، رسی و شنی و آهکدار که PH آن بین 8 - 7 باشد بر زمین های شور ، فقیر و مرطوب ، اسیدی ترجیح داد و باید توجه داشت این گیاه در زمینهایی که دارای قلوه سنگ یا علفهای هرز یا مواد آلی پوسیده نشده محصول خوبی را نداشته.
ترکیبات شیمیایی گیاه زعفران:
مهمترین ترکیبات موجود در زعفران شامل ترکیبات زرد رنگ که به خوبی در آب محلولاند مشتقات کروستین، ترکیباتی تلخ که از جمله پیکروکروسین که به ویژه مقوی معده میباشند،و مواد معطر همان اسانس که مهمترین ترکیب آن سافرانال میباشد که گاهی تا یک درصد زعفران را تشکیل و روغن ثابت به میزان حداکثر ۱۰درصد، رطوبت حدود ۱۳۱۰ درصد و ترکیبات معدنی آن در حدود ۵درصد بوده.
برای نگهداری زعفران بویژه بعد از آسیاب کردن آن باید دور از نور و رطوبت باشد و در ظرف شیشهای نگهداری شود. زیرا با توجه به این که اسانس (مواد معطر) زعفران قابل تبخیر شدن میباشد به همین دلیل در صورت نگهداری نامناسب، به مرور زمان اسانس آن تبخیر و از اثرات دارویی و طعم و مزهٔ آن کاسته می گردد و مرغوبیت آن را از دست میدهد.
ماسک پوست زعفران برای درمان بیماری پوستی:
ماسک زعفران برای از بین بردن آکنه پوستی: میتوان ترکیب زعفران و چند برگ ریحان استفاده و برای رهایی از شر آکنه و جوش صورت استفاده کرد .خاصیت ضد باکتریایی این ترکیب عفونت های ناشی از آکنه را از بین و ماسک آماده را بزنید و اجازه دهید تا خشک شود و با آب شسته و با استفاده مداوم از این ترکیب می توانید اثر آن را بر روی آکنه ها دید زیرا زعفران یک ماده مفید برای تصفیه و پاکسازی پوست بوده وهمچنین این گیاه دارویی در از بین بردن آلودگی ها و ناخالصی های روی پوست نقش موثری ایفا کرده.
ماسک پوست زعفران برای از بین بردن جای جوش صورت:
یک قاشق چایخوری زعفران با یک قاشق غذاخوری ماست یا خامه ترش و یک قاشق چایخوری عسل با سه تا چهار قطره روغن یلانگ یلانگ (این روغن اختیاری است) را باهم خوب مخلوط کرده و روی پوست صورت گذاشته وگردن خود را نیز بمالید اگر نمیخواهید دستانتان رنگ بگیرد از فرچه نرم استفاده شود. به مدت نیم ساعت بگذارید بماند. بعد از نیم ساعت با یک اسفنج و یا ابر آرایشی مواد را از روی صورت پاک کنید و با آب ولرم صورت را بشویید. میتوان با جو پرک و ماست لایهبرداری شود وزردی پوست را بزداییم
ماسک زعفران برای پوست:
در زمستان گاهی پوست افراد خشک و تیره رنگ شده و از ترکیب زعفران و عسل برای بازگرداندن لطافت و درخشندگی به پوست می توان استفاده کرد ، برای این کار چند رشته زعفران را به یک قاشق عسل اضافه وآنها را باهم ترکیب و به پوست صورت زده.ویژگی آبرسانی عسل و درمان کنندگی زعفران گردش خون در پوست را بهبود می بخشد و درخشندگی را به پوست باز گردانده و پوستی درخشان را به وجود می آورد. چند رشته از زعفران را در مقداری شیر ریخته یا خیسانده تا زمانیکه رنگ شیر تغییر کند و خواص زعفران وارد شیر شود.مدت زمانی در حدود نیم ساعت برای این کار کافی بوده و مقداری پودر سندل سفید را به آن اضافه و از این ماسک تهیه شده به صورت و گردن زده،۱۵ تا ۲۰ دقیقه صبر وبعد شسته.استفاده مکرر از این ماسک به روشن تر شدن پوست کمک می کند این کار برای روشن تر شدن پوست خیلی کمک میکند و همچنین اثر آفتاب سوختگی را در پوست از بین میبرد .برای جلوگیری از پیری زود رس پوست زعفران را با گلاب ترکیب وتا زمانی که رنگ زعفران با گلاب مخلوط گردد و با یک پنبه تمام صورت را آغشته کرد.
ماسک پوست زعفران برای جوانسازی :
از مخلوط شیر و زعفران استفاده میشود . به این صورت که یک قاشق غذاخوری شیر را با یک قاشق چایخوری همراه دو قطره روغن گل شمعدانی اضافه کرد و به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه روی صورت گذاشته و برای اینکه مواد از روی پوست نریزد اسفنج را به پوست خود با ضربه های آهسته بزنید تا آبش را بگیرد .اسفنج را خیس کرده و مواد را بعد از نیم ساعت از صورت پاک و با آب ولرم شستشو دهید سعی نکنید که با مالاندن ماسک روی صورت زردی آن را بگیرید بعد از ۲ ساعت خودش پاک میشود اما اگر عجله در پاک کردن زردی دارید با ترکیب ماست و جوپرک پوست را ماساژ دهید تا پوست سفید تر شود.
خواص دارویی زعفران:
گیاه زعفران موجب كاهش چربی و كلسترول خون شده، آرام بخش، اشتها آور، ضد اسپاسم، پيشگيری كننده از بيماريهای قلبی و سرطان، تقويت کننده حافظه و كاهش دهنده فشار خون بوده و از گیاه زعفران در درمان بیماری آسم، بيماريهای پوستی، بیماری های چشم، عفونت ادراری، يرقان، پيش انداختن قاعدگی، رفع نفخ شكم ، درمان معده درد و درمان کم خونی استفاده می شود و همچنین به هضم غذا کمک وبرای تقویت کننده معده موثر بوده و به عنوان مسکن بویژه در دردهای لثه بکار برده میشود. دارای خواص ضد افسردگی بوده وبر اساس طب سنتی زعفران خواص فرح بخشی و خنده آوری دارد.
افزایش دهنده تمرکز حواس بوده و در پیشگیری از آلزایمر مفید بوده و در درمان دردهای عصبی و کم خوابی موثر است.این گیاه دارویی از پیشرفت بیماریهای چشم جلوگیری و موجب احیای سلول های آسیب دیده چشم می شود و مصرف زعفران در رژیم غذایی از پیشرفت بیماریهای ژنتیک چشم جلوگیری کرده و از آن جا که حاوی خواص آنتیاکسیدان فراوانی میباشد متخصصین طب گیاهی یاهمان طب سنتی آن را برای درمان ضعف بینایی نیز توصیه میکنند و با مصرف آن ماهیچههای چشم تقویت میشود و مصرف منظم آن باعث بهبود بینایی حتی در سنین بالاترهم میشود. این طلای سرخ خواص ضد سرطاني فراوانی را داشته و به عنوان يك داروي ضد تومورسرطانی و جمع كننده راديكالهاي آزاد بوده. برای تسکین دردهای ناشی از آرتروز موثر است.
مضررات مصرف بی رويه گیاه زعفران:
مصرف بی رويه عفران مضر بوده و باعث استفراغ، كاهش ضربان قلب، خون ريزي از بيني، خون ریزی از پلك ها و لب و موجب سر گيجه، بي حالي، زردي پوست و عوارض خطرناك ديگری شده که این عواقب حتی می تواند منجر به مرگ نیز شود در نتیجه باید دقت داشت مصرف 3 گرم زعفران برای هر نفر در ماه بسیار سالم و سودمند بوده و مصرف بیش از پنج گرم آن برای هر نفر در ماه مضر و در يك وعده غذائی حتی می تواند منجر به مرگ انسان شود. و خوردن زعفران در زمان حاملگی، شخص را برای زایمان آسان آماده و احتمال سقط جنین را بالا برده به دلیل طبع گرم این گیاه سقط جنین بخصوص برای فرزند پسر خطرناک بوده ومصرف زعفران بخصوص در سه ماه اول حاملگی باعث افزایش هورمون پروستاگلاندین در رحم و اثرتحریکی مستقیم روی عضلات صاف رحم شده و در نتیجه احتمال سقط جنین را همراه داشته اما مصرف متعادل آن پس از 3 ماه اول دوران بارداری مفید است.
کشت زعفران
در تهیه زمین به منظور کاشت زعفران لازم است توجه و دقت خاصی شود در ابتدا در فصول پائیز یا زمستان زمین مورد نظر را شخم عمیق زده ،و درصورتی که شرایط مناسب نبوده یا دسترسی به تراکتور مقدور نیست، میتوان شخم را در پایان بهار یا اوایل تیرماه نیز انجام داد . برای این کار زمین را در پاییز سال قبل از کشت با گاو آهن شخم عمیق زده وشخم بعدی در بهار بعد از قطع بارانهای بهاری خاک را با انجام شخم متوسط ضمن سله شکنی از وجود علفهای هرز پاک کرده و در مرداد یا شهریور پس از پخش 80 - 40 تن کود حیوانی و 200 کیلوگرم کود فسفات آمونیوم زمین را به صورت فارو درآورده و برای کشت آماده میکنند. پیاز زعفران را میتوان از خاک درآورد به انبار یا مزرعه دیگری منتقل و با توجه به دوره خواب یا استراحت پیاز که از اواخر اردیبهشت ماه تا اواخر مرداد ادامه دارد میتوان در این فاصله نسبت به بیرون آوردن پیاز اقدام نمود. بهتر است پیازها پس از بیرون آوردن از زمین کاشته و پیازها ضمن ادامه استراحت در زمین جدید مستقر گردند، باید به این نکته توجه شود که از بیرون آوردن پیازها در اواخر مرداد به بعد باید خودداری زیرا در این موقع بعضی از پیازها ممکن است برای ریشه دادن و جوانه زدن آماده باشند و با این کار فرصت جوانه زدن را به دلیل گرما و نداشتن رطوبت کافی ازبین بروند. اگر فاصله بیرون آوردن پیازها تا کاشت کمتر باشد بهتر میباشد و با این وجود پیاز زعفران را برای مدت چند ماه در محل سرد و خشک با ارتفاع 30 - 20 سانتیمتر میتوان به صورت پخش شده نگهداری کرد ولی باعث عدم توسعه فیزیولوژیکی گل ها شده و باردهی سال اول کشت را شدیدا کاهش میدهد. پیاز زعفران را از موقع خزان بوته میتوان بکاری.
عملیات کاشت پیاز زعفران:برای کاشتن پیاز ابتدا چالههای یک ردیف را با بیل درآورده و در داخل هر چاله از 15 - 3 پیاز قرار داده ، عمق کاشت پیاز 20 - 15 سانتیمتر در نظر گرفته و در موقع کاشت سر پیازها باید رو به بالا باشند. این عمق درنظر گرفته شده چنین است که پیازها در عمق 20 سانتیمتری در زمستان از سرما و یخبندان و سایر تنش های محیطی و در تابستان از گرما زدگی در امان میمانند. برای کاشت زعفران 5 - 4 نفر لازم میباشد به این ترتیب که یک نفر با بیل چالهها را درمیآورند دو نفر پیازهای قابل کشت را به صورت دستههای 3 تا 5 یا 15 تائی آماده ،نفر چهارم پیازها را در داخل چالهها قرار دهد و این کارها را ادامه تا تمام زمین کاشته شود.در اخر سطح مزرعه را که نا مسطح شده با بیل یا مالهای که صاف و فشرده کرده تا پیازها به خاک بچسبند. زمین کشت شده به همین صورت تا موقع آبیاری پائیزه رها میگردد ، البته قبل از آبیاری در حدود 20 - 10 تن کود حیوانی کاملا پوسیده با بیل در سطح زمین پخش میکنند.
آبیاری زعفران :بعد از تمام شدن عملیات کاشت پیازهای زعفران که حداکثر تا آخر شهریور ماه طول میکشد و حدود 15 تا 10 روز بعد از کاشت اقدام به آبیاری مزرعه مینمایند. در نقاط مختلف خراسان بسته به وضعیت آب و هوایی منطقه از اواسط مهر ماه تا دهه اول آبان آبیاری زعفران شروع میشود. با توجه که گل کردن زعفران تا حدودی تابع آب اولیه میباشد، برای اینکه برداشت زعفران با مشکل مواجه نشود آب اول را در بین قطعات با فاصله چند روز تقسیم کرده تا بدین وسیله دوران اوج گلدهی زعفران قطعات با یکدیگر همزمان نباشد. آب اول برای آبیاری زعفران خیلی مهم است و تمام نقاط زمین باید بطور کافی و یکنواخت آب بخورد تا گلهای یک قطعه با هم و هم زمان بیرون آیند. بعد از گاورو شدن مزرعه باید سله شکنی انجام گیرد با این کار از کج بیل و چهار شاخ فلزی یا گاو آهن ایرانی و کولتیواتر با عمق کم استفاده و زمین را ماله میکشند. سله شکستن زمین باعث میشود که جوانههای گل با سهولت بیشتری از خاک بیرون و رشد قوی تر و راحت تری داشته باشد. پس از آبیاری اول 20 - 15 روز بعد از اولین گلهای زعفران ظاهر شده وباید توجه داشت که مزرعه زعفران در سال اول محصول قابل توجهی نمیدهد،از اوایل فروردین تا زمانیکه رنگ برگها به زردی مایل شود هر 12 - 6 روز یکبار آبیاری انجام می گردد. بعد از وجین کردن یک نوبت آبیاری به تاخیر افتاده وعلفهای هرز از بین رفته و مجددا سبز نمیشوند و آخر ین آب در درشت شدن پیاز موثر بوده.
وجین علفهای هرز مزارع زعفران:علفهای هرز از طریق رقابت با گیاه زعفران از نظر آب و مواد غذایی و نور خورشید سبب کاهش محصول شده و علاوه بر این در مراحل کاشت و برداشت زعفران مزاحمت هایی ایجاد کرده و میزبان تعدادی از بیماریها و حشرات و بخصوص نماتد شدهبهمین دلیل وجین کردن مزرعه در هر موقع که علفهای هرز رشد کردند ضروری بوده ،در مزارع زعفران اولین وجین بعد از آبیاری دوم انجام شده.بطور معمول اولین وجین زعفران بعد از برداشت گلهای زعفران و دومین آن به فاصله حدود یک ماه قبل از آب سوم انجام میگردد. باید در مورد مبارزه شیمیایی با علفهای مزرعه دقت داشت زیرا اثر این علف کشها بر روی گیاه آزمایش نشده و هنگام رشد بوتههای زعفران از مصرف علفکشهای شیمیایی خودداری شود.
برای خرید سرگل زعفران به لینک فروشگاه مراجعه شود
نظرات
تشکر میکنم از مدیر سایت و عواملش