یکی از مکانهای تاریخی شهر یزد میدان امیرچخماق یا همان ميرچخماق است. مجموعه امیرچخماق از شاخص ترین مجمو عه های بنای تاریخی یزد در قدیمی ترین قسمت بافت شهر قرار دارد وشامل بخش هایی مانند :  تکیه، میدان، حمام عمومی، کاروان‌سراها، خانقاه، قنات‌خانه و چاه آب سرد دو آب‌انبار است وآب انبارها به نام‌هاي ستي فاطمه و تکيه امير چخماق یاآب انبار" حاجي قنبر" وجود دارد که آب انبار ستي فاطمه در کوچه شيخ اسداله در ضلع جنوبي ميدان امير چخماق قرار گرفته و مربوط به دوره صفويه میباشد و آب انبار تکيه امير چخماق در حد فاصله تکيه و بازارچه حاجي قنبر واقع شده و احتمالاً قدمت آن نيز به دوره صفويه مي‌رسد.

اين آب انبار در حال حاضر به عنوان موزه آب مورد استفاده قرار مي‌گيرد. که قدمت‌شان به دوره تیموریان (قرن ۹ هجری) می‌رسد.این مجموعه يادگاري از دوران حكومت جلال الدين اميرچخماق شامي که از امراء و سرداران تیموری است و داستان تاریخی این شاه بدین منوال است که ایشان به دستور شاهرخ تيموري که در سده ۸ خورشیدی به حكومت يزد رسيد و با هم دستي همسر خود بنام فاطمه خاتون( بی بی) چندین آثار در يزد بنا كرد از مهم‌ترين اين آثار مسجد جامع نو بوده كه هم اكنون نيز برقرار است و به نام مسجد ميرچخماق مشهورمیباشد، بانیان در شمال مسجد ميداني ایجاد شده اكنون هم پابرجاست و مركز شهر يزد قرار گرفته که در زمان صفوی هم به همین نام شهرت داشته  و در زمان شاه عباس برخی از این آثار احیاء شد مثلا  چهار سوقی بر روی کاروانسرا ساخته شده است. در خاور ميدان ميرچخماق بازاري به نام حاجي قنبر وجود دارد و از بناهاي نظام الدين حاجي قنبر جهانشاهي میباشد البته اين شخص به امر جهانشاه قره قويونلو به حكومت يزد رسيده بود‌، آثار ديگري هم در احداث نمود و بعدها بر سر در اين بازار بناي زيبا و بلندي به اسلوب بناهايي كه در تكاياي يزد ديده مي‌شود ساخته و اين بناي عظيم اکنون هم يكي از معرف‌هاي شهر يزد است و هنگامي كه مي‌گويند «ميرچخماق» مرادشان همين بناست، بطوری كه از آثار اميرچخماق نيست.درون ساختمان بنای امیر چخماق حسینیه‌ای وجود دارد که در قرن ۱۳ هجری بنا شده‌ که توسط یکی از فرمانروایان یزد خراب و  اکنون این بنا در حال بازسازی و تبدیل دوباره به حسینیه گردید. مسجد در سال ۸۴۱ هـ.ق به پایان رسید و ازنظر حیث زیبایی، وسعت، اهمیت و اعتبار بعد از مسجد جامع شهر قرار دارد در توصیف این مسجدتاریخی باید گفت که در کریاسساختمان جلوی درب وروردی مسجد به میدان میر چخماق باز می‏شودو سنگی نصب شده که بر آن متن وقفنامه‏ای به خط نسخ نقر شده استو درسمت راهروی شمالی که از درب کریاس به صحن وارد می‏شود، شبکه‏هایی ظریف از کاشی‏های معرق در پنجره‏ها نصب شده‏ ، قسمتی هم از سردر صفحه ایوان کاشی کاری معرق شده زیبا که جرزهای آن آجری رنگ می‏باشد.در بخش خارجی گنبد و بر کمربند آن عبارت «السلطان ظل الله» به کوفی بنایی تکرارشده، در دو طرف بالهای صفه یا همان ایوان دو گل مربع کتیبه دار به خط کوفی قرار گرفته که در قسمت راست چهار بار «ولی الله التوفیق» و در دست چپ چهار بار عبارتی عربی کتیبه شده  که خواندن آن تا به حال میسر نشده است. محراب ایوان اصلی از کاشی معرق و با طاق نمای مقرنس کاری بوده که در وسطش سنگ مرمر بسیار خوش تراشی به اندازه 15/1 در 38/2 متر نصب شده است. در وسط مقرنس کاری آن یک گل مربع از کاشی معرق که چهار بار (الله محمد علی) به خط کوفی نقش شده و در قسمت بالای ستونهای دو طرف سنگ "سبحان حی الذی لایموت" کتیبه شده و سردر شرقی مسجد دارای کتیبه ای از کاشی معرق به خط ثلث محمد الحکیم است. گنبد مسجد خمیده و ترک دار با کاشی سبز رنگ کاشی کاری شده است و پیرامون کتیبه ای به خط کوفی قرار دارد. در پی دو سال کشمکش بر سر موضوع دفن ۸ نفر از کشته‌شدگان جنگ ایران و عراق در میدان امیر چخماق یزد، در تاریخ ۱ دی ۱۳۹۳، در نهایت جنازه کشته‌شدگان گمنام در میدان تاریخی امیرچقماق دفن شد.با وجود غیرقانونی اعلام کردن مقامات استانداری یزد برای  حفر قبرها را و همچنین  سازمان میراث فرهنگی ایران تدفین کشته‌شدگان را بدور از موازین قانونی و به ضرر ثبت‌شدن پرونده شهر تاریخی یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو اعلام کرده بود.  تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. آدرس این بنای زیبا در شهر یزد خیابان سلمان فارسی میباشد.

اضافه کردن نظر