ویروس زیکا با نام علمی: Zika virus نام یک گونه از ویروس فرمانرو بوده و از پشه به انسان منتقل شده و ابتلا به این ویروس بیشتر در نقاطی از آفریقا و جنوبشرق آسیا دیده می شود.
ویروس زیکا برای اولین بار در سال ۱۹۴۷ در بدن یک میمون در حوالی جنگل زیکا (Zika) در نزدیکی دریاچه ویکتوریا در اوگاندا شناسایی گردید که این ویروس به مانند تب دنگی، ویروس نیل غربی و تب زرد یک بیماری گرمسیری منتقلشونده بهوسیله پشه ایجاد می گردد که تغذیه پشهها از خون بیماران ویروس را به آنان منتقل نموده و گزش افراد سالم بهوسیله پشه ناقل ویروس زیکا بیماری را به آنان منتقل خواهد نمود. این پشهای موسوم به آیدس آیگیپتی (حشره مصری) منتقل می گردد که ناقل بیماری های دیگری از جمله تب زرد و تب دنگی نیز بوده ، اما در موارد نادری انتقال آن از طریق رابطه جنسی هم گزارش گردیده شده .
زیکا نوعی آربوویروس بوده که یعنی ویروسی که از طریق حشره به انسان منتقل شده و اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم که زیکا به خانواده Flavivirus تعلق داشته است و در حال حاضر لیست منتشر شده از کشورهایی نظیر باربادوس، بولیوی، برزیل، کلمبیا، جمهوری دومینیکن، السالوادور، گینه، جزیره گوادلوپ، گواتمالا، گویان، هایتی، هندوراس، مارتینیک، مکزیک، پاناما، پاراگوئه، پورتوریکو، سنت مارتین، سورینام و ونزوئلا را در بر گرفته و مقامات رسمی هشدار داده اند که به زودی تعداد این کشورها بیشتر نیز می شوند .
پراکندگی زیکا
انتشار این ویروس تا سال ۲۰۰۷ به آفریقا و آسیای جنوب شرقی محدود بوده و چندان موردتوجه قرار نگرفته و این ویروس در سال ۲۰۰۷ در میکرونزی از جزایر اقیانوس آرام شیوع پیدا و این ویروس تا سال ۲۰۱۴ فقط در آفریقا، آسیای جنوب شرقی و جزایر اقیانوس آرام شیوع پیدا کرد و این ویروس در آن سال به جزیره ایستر و شیلی گسترش و ویروس زیکا تا ماه مه ۲۰۱۵ به برزیل راه پیدا و در برزیل در سال گذشته بیش از ۸۴۰۰۰ مورد ابتلا به این ویروس ثبت گردید و تاکنون ۹ کشور در آمریکای مرکزی و جنوبی موارد ابتلا به این ویروس را گزارش نموده و در پورتوریکو در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۵ گزارش شده که نخستین مورد ابتلای محلی به این ویروس در این کشور رخ داده شده و در ژانویه ۲۰۱۶ در ایالت هاوایی آمریکا تولد نوزادی دچار میکروسفالی که از لحاظ ویروس زیکا مثبت بود گزارش نمود.
وزارت بهداشت کلمبیا اعلام نموده که ۲۰ هزار و ۲۹۷ مورد تأیید گردیده و ابتلا به ویروس زیکا از جمله دو هزار و ۱۱۶ زن باردار در کلمبیا وجود داشته و برزیل با سه هزار و ۷۰۰ مورد کوچکی مغز (میکروسفالی) بدترین شرایط را بین کشورهایی دارد که ویروس زیکا در آنها شیوع پیدا نموده است.
تاکنون متاسفانه درمانی یا آمپولی برای زیکا یافت نشده است
انتقال ویروس زیکا: این ویروس معمولا به روشی که پشۀ آئدس فرد دارای ویروس فعال را نیش زده و سپس ویروسی را از فرد گرفته را با نیش زدن به دیگران منتشر شده و افراد آلوده در دورانی که دچار علائم زیکا هستند خود به ناقل بدل شده و گفته شده که تنها روش انتقال این ویروس به انسان روش انتقال جنسی در بین انان صورت می گیرد.
علایم بیماری زیکا
فقط در حدود بیست درصد از افرادی که به این ویروس آلوده میشوند، علامتدار میشوند و بنا به گزارش «مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها» در آمریکا، رایجترین علائم ابتلا به این ویروس تب، جوشهای خارشدار، درد مفاصل، و التهاب چشمها بوده است و تنها میزان یک چهارم افراد آلوده به زیکا علائم آلوده شدن به این ویروس را نشان داده و بهمین دلیل، بسیاری از موارد ابتلا به این ویروس تشخیص داده نشده و در نتیجه دشوار میشود ابعاد واقعی آلودگی به آن را مشخص نمود.مواردی هچون تب زرد، دنگ و نیل را در برمی گیرد و به ویروس هایی گفته می شود که در بدن انسان و سایر پستانداران میزبانی می شوند. این بیماری در اکثر موارد بدون علامت ظاهر میشود و یا علائم خفیفی چون تب خفیف، سردرد، درد مفاصل، التهاب و قرمزی ملتحمه چشم و لکههای پوستی دارد، از راه خون منتقل می گردد.
این علائم عموملا 3 الی 12 روز بعد از گزیده شدن افراد توسط پشه ها بروز می نماید و پس از آن ظرف یک هفته از میان رفته و از همین رو افراد مبتلا به ندرت در بیمارستان بستری خواهند شد و آمار مرگ و میر ناشی از آن نیز بسیار پایین بوده.متاسفانه به غیر از نقص در کودکان افراد بزرگسال را نیز به کام مرگ برده تا کنون شماری از افراد را توسط این بیماری به مرگ کشانده است.
زیکا و رابطه ی آن با بیماری میکروسفالی
با شیوع ویروس زیکا در سال ۲۰۱۵ در برزیل این احتمال مطرح گردیده اما متاسفانه این ویروس اثراتی زیانبار بر زنان باردار داشته و در این سال، هزاران نوزاد ۱۰ برابر میزان معمول سالانه با میکروسفالی به دنیا آمده و عارضهای که در آن مغز بهطور غیرطبیعی کوچک می شود و این نقصان در هنگام تولد اغلب بعد ازآن رخ داده که مادران در ابتدای بارداری علائم شبیه ابتلا به ویروس زیکا را نشان داده و به نظر رسیده که رابطهای میان ابتلا مادران در ابتدای دوره بارداری به ویروس زیکا و تولد نوزادانی با میکروسفالی وجود داشته که با انتشار گستردهتر ویروس زیکا ممکن بوده که به تغییرات اقلیمی مربوط بوده که باعث گسترش زیستگاه پشههای ناقل آن شدهاند.
پیشگیری از انتقال بیماری زیکا
خانه ها و محیط های الود را سم پاشی کرده، مناطقی که آب راکت می باشد جای مناسب تخم ریزی پشه زیکاست به همین دلیل از جمع کردن اب های راکد جلوگیری کرده ، موارد ابتلای نوزدان به نقایص مادرزادی در کشورهایی که ویروس زیکا در آنها شیوع پیدا کرده و مرتبا در حال زیاد شدن بوده و به همین خاطر مرکز پیش گیری و کنترل از بیماری آمریکا نوعی راهنمای مسافرتی را برای زنان باردار آمریکایی و خانم هایی که در سنین باروری می باشند و قصد دارند در آینده باردار شوند منتشر نموده و از این افراد درخواست نموده که از سفر به کشورهایی که ویروس زیکا هم اکنون در آنها شیوع پیدا کرده خودداری نموده و حتی تا حد امکان از بارداری تا حداقل دو سال آینده خود داری کنند
زیکا در ایران: هنوز در ایران به دلیل اب هوای مطلوب تر و رسیدگی بهداشت در این باره و دور بودن این منطقه از مناطق الوده این بیماری و پشه ناقل خوشبختانه وارد ایران نشده