گیاه دارویی سیاه‌دانه یا ، سیاه تخمه، سرنیچ سیاه، سنوخ سیاه، کمون اسود، شونیز، شونوز و کمون هندی و با نام انگلیسی Nigella Sativa  و  نام علمی Nigella sativa گیاهی است یک‌ساله و گلدار و بومی جنوب غربی آسیا ودر ایران این گیاه به‌ ویژه در اراک و اصفهان به فراوانی ‌رویده که از دانهٔ این گیاه به عنوان دارو استفاده  شده و سیاه‌دانه دارای مزه‌ای تلخ و ادویه‌ای با کمی ته‌مزه ی توت فرنگی میباشد. گیاه سیاه‌دانه از راستهٔ گل‌های ساعت (Ranunculales) و تیرهٔ آلالگان (Ranunculaceae) میباشد.

ترکیبات موجود در سیاهدانه:

سياه دانه سرشار از ترکيباتي همچون زينک، کلسيم، فسفر، پتاسيم، سلنيوم و همچنين ويتامين هاي B1، B2، B3 ،B9 و C و E مي باشد.

خواص دارویی سیاه دانه:

این گیاه دارای خواص شگفتی میباشد که در درمان بسیاری از بیماری ها نقش اساسی داشته که برخی از خواص ان در زیر اورده شده:

مصرف سیاه‌دانه برای زنان شیرده مفید بوده  زیرا باعث افزایش ترشح شیر شده است. مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در سیاه‌دانه در درمان های بیماری های همچون Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA دیابت، سل،‌ لاغر کننده، رقیق و خارج کننده اخلاط سینه، تصفیه کننده خون ، زیاد کننده ادرار،بیماری‌های قلبی و عروقی، کم‌خونی و میگرن مفید بوده،

اسیدهای چرب ضروری فراوان موجود در سیاه‌دانه آن را به نوعی مواد غذایی ضد سرطان تبدیل نموده و این گیاه دارویی در حفظ سلامت پوست و مو نیز مفید است.سیاه‌دانه آهن و پتاسیم فراوانی داشته و علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش نیروی ایمنی ، باعث رفع مسمومیت خونی و  یبوست  نیز شده است همچنین  دانه‌اش دارای اثر قاعده‌آور، ضد کرم، ضد باکتری، مسهل ،درمان بیماری  دستگاه گوارش مثل نفخ، تورم معده، زخم معده.

مصرف روغن سیاه‌دانه در برنامه غذایی میتواند در کاهش قند خون، تعادل فشارخون، بهبود آرتروز و التهاب لثه تاثیر بسزایی داشته باشد و کلیه و مجاری ادرار را تصفیه ‌کند.این گیاه دارویی دارای خواص بسیار زیادی از جمله در درمان سرطان‌ها، درمان زخم معده، نابودی سموم در کبد و نیز تنظیم سیستم گوارش بدن مفید بوده.

سیاهدانه در فرهنگ زرتشتی از بهترین داروهاست و همیشه بدست ایرانیان کاربرد میرفته و در طب گیاهی از قدیم تا حال حاضر کاربرد فراوان داشته. سیاه دانه و روغن آن موثرترین و مفیدترین چیزی بشمار امده  که برای تقریباً هر بیماری، آلرژی یا حساسیت و حتا بیماری های جدی مانند نفس تنگی ( اختلالات در سیستم دفاعی بدن، زردی  ایدز (AIDS)  حتی سرطان  میتواند داروی موثر گیاهی باشد. ماده درون دانه هایسیاهدانه  سلولهای بتا که در بیماری های لوزالمعده  دیابتی در حال مردن میباشند را تحریک و می تواند بدن افراد مسموم شده را توسط سلاح های شیمیایی بهبود گردانده و MRSK را نابود کند . این گیاه دارویی سرشار از مواد مغذی و مواد بوده و به همین دلیل باعث تقویت بدن شده و مانع از کاهش انرژی میگردد.

برای درمان سرطان بلاخص سرطان روده بزرگ کاربرد فراوان داشته. مصرف موضعی و خوراکی سیاه دانه علاوه بر جنبه درمانی در حوزه بهداشت و زیبایی نیز کارکردهای متنوعی از خود داشته و مهم ترین آن درمان جوش های چرکی و ناشی از چربی پوست بوده است برای درمان جوش های چرکی  میتوان ماسکی تهیه  برای تهیه این خمیر کافی است ۲ قاشق پودر سیاه دانه را با مقداری سرکه ترکیب کرده و آن را روی صورت خود قرار داده و از شر جوش صورت راحت شوید.

همچنین این گیاه معجزه آسا در درمان اعتیاد مفید بوده و در تحقیقی که سیاه دانه  انجام دادند بر روی  35 فرد معتاد را که به طور طولانی مدت اسیر دام مواد مخدر بوده اندرا نجات داده .افرادی که در طب سنتی مهارت داند  بر این باورند که سیاه دانه جویده شده و ترکیب شده با بزاق دهان موجب درمان زگیل شود. این گیاه طبیعت گرمی دار و به همین دلیل برای مصرف زنان باردار و شیرده باید توجه خاص شود البته چون باعث افزایش ترشح شیر در زنان شده میتوان با دقت مصرف کرد وبرای کاهش فشار خون هم موثر میباشد.

معجون سیاه دانه و عسل معروف به معجون دوسین معروف بوده و از داروهای ساده و در عین حال موثری بوده که از قدیم در طب سنتی محبوب است و برای درمان بسیاری از این بیماری هایی که گفته شده موثر است مثلا اثر خوبی بر دستگاه گوارش  و انگل های روده داشته، سنگ های کلیه و مثانه را از بین یرده، بهبود بیماری های پوستی پیسی و لک تاثیر داشته، باعث افزایش شیر مادران شیرده شده، با طبع گرمی که دارد بسیار انرژی زا و باعث از بین رفتن افسردگی میگردد، تنظیم ضربان قلب، افزایش دهنده طبیعی میل جنسی نیز بوده و باعث افزایش تعداد اسپرم و درمان ناباروری حاصل از کمبود تعداد اسپرم میباشد و ادرارآور بوده و برای مردان مبتلا بهپروستات مفید میباشد.همچنین مخلوط پودر سیاه دانه و عسل به ترتیب به میزان ۲۵ و ۱۰۰ گرم و میل کردن آن هنگام سردرد به تسکین دردهای ناحیه سر و جمجمه کمک شایانی کرده.

برخی احادیث در باره این گیاه دارویی آمده مانند:

از پيامبر(ص) درباره شب معراج حديثي آمده  : مامررت بملأ من الملائکه الاان قالوا یا محمد احتجم و أمر امتک بالحجامه و ما تداویتم به الحجامه، الشونیز و القسط  شب معراج دراثناء پیمودن راه، به عده ای از فرشتگان برخورد کردم که می گفتند: ای محمد(صلی الله علیه وآله) حجامت را به امّت توصیه بفرما و بهترین درمان برای شما حجامت و خوردن سیاهدانه و قُست است.

و همچنین مطابق توصیه امام رضا علیه السلام سیاه دانه و بوییدن گل نرگس خاصیت ایمنی در برابر زکام سخن گفته. امام رضا (ع) می فرماید: وَلیشُمَّ النَّرجِسَ ؛ فَإِنَّهُ یأمَنُ الزُّکامَ ، وکذلِک الحَبَّةُ السَّوداءُ،؛ گل نرگس ببویید؛ زیرا از زکام، ایمنى مى‏بخشد و همچنین است سیاه  دانه.

مصرف دارویی سیاه دانه برای درمان بیماری ها :

مصرف سیاه دانه در طب رایج و سنتی:

مصرف دانه له شده ساهدانه در بین 0.6 تا 1.2 در چای گرم توصیه شده ودر طب سنتی تا 6 گرم در سردمزاجان و تا حدود 1.5 گرم در گرم مزاجان توصیه گردیده شده و مصرف روغن این گیاه هم در طب سنتی تا 3 گرم گزارش شده .

تاثیر سیاهدانه بر حاملگی زنان:

باتوجه به تحقیقات پیش آمده سیاه دانه محرک قاعدگی شده وسبب جلوگیری از حاملگی شده این تحقیقات بر روی موش های ازمایشگاهی شده وخاصیت ضدانقباضی در ماهیچه صاف رحمی موش داشته و مانع انقباضات خودبخودی شده و. مصرف عصاره دانه یک تا ده روز پس از آمیزش موش ها نشان داد که باعث جلوگیری از حاملگی درموش ها شد.

سرگیجه و درد گوش :

یک قاشق مرباخوری عسل را با چند قطره روغن سیاه دانه مخلوط نموده و هر صبح ناشتا، میل شود با این کار را حداقل تا 11 روز ادامه داده تا درمان بیماری به درستی صورت گیرد.

درد و ناراحتی های کلیوی :

حدود یک استکان سیاه دانه را در یک لیتر آب جوشانده و با عسل شیرین کرده و به مدت یک هفته، صبح ناشتا آن را میل نمایید. همچنین می توانید یک قاشق غذاخوری سیاه دانه آسیاب را با نصف لیوان روغن زیتون مخلوط نموده و به صورت ضماد یعنی مانند پماد روی یک تکه پارچه تمیز شده را در آن قسمت از کلیه که احساس درد میشود گذاشته شود و این عمل را روزانه یک بار و به مدت پنج روزادامه داده و هر روز مقداری جعفری را در یک لیوان آب بجوشانید و هفت قطره روغن سیاه دانه را به آن افزوده و صبح و شب یک فنجان میل که  این کار را به مدت پنج روز ادامه داده.

روماتیسم :

یک فنجان روغن سیاه دانه را گرم و قبل از خواب آن را در محل درد مالیده و خوب ماساژ دهید، بعد محل مورد نظر را با یک تکه پارچه پشمی باندپیچی نموده و استراحت کرده.

ناراحتی های کبدی :

برای این کار میتوان مقداری از پودر سیاه دانه را با گیاه صبر زرد  آلوئه ورا  و عسل مخلوط و هر صبح ناشتا به مدت 7 روز یک قاشق مرباخوری از آن را میل کرد. همچنین می توانید روغن سیاه دانه را که در حال جوش بوده را با غنچه ی برگ های بید (برگ های کوچک ) مخلوط و قبل از خواب یک قاشق مرباخوری از آن را به مدت یک هفته میل کرد.

اسهال :

یک قاشق غذاخوری سیاه دانه ی را آسیاب کرده وان را با نصف استکان عصاره ی تره تیزک یا همان شاهی مخلوط و بعد از صرف غذا در سه وعده میل شود.

سردرد و میگرن :

نصف قاشق سیاه دانه را آسیاب و با نصف قاشق انیسون (دانه هایی شبیه رازیانه داشته) و 3 تکه میخک کوبیده را  مخلوط کنید و با یک لیوان شیر بجوشانید برای این کار بهتر است کمی عسل خالص نیز اضافه شود، یک فنجان از این معجون دارویی را می توانید در هنگام شروع سردرد و میگرن نوشیده. در ضمن با روغن سیاه دانه، گیجگاه و شقیقه خود را چرب کرده تا تاثیر بیشتری در درمان گذاشته. افراد مبتلا به سینوزیت بهتر است در فصل پاییز هفته ای یک بار از بخور سیاه دانه بهره ببرند.

بی اختیاری ادرار:

پوسته تخم مرغ را بعد از شستن  با حرارت مقداری تفت داده و با مقداری سیاه دانه مخلوط و بکوبید تا کاملا نرم گردد و یک قاشق چایخوری از این مخلوط را در یک لیوان شیر بریزید و آن را به هم زده و صبح و شب، به مدت یک هفته میل نمایید.

دل پیچه و درد های روده ای:

برای درمان این بیماری شایع میتوان به مقدار مساوی زیره و نعنا و انیسون را جوشانده و 7 قطره روغن سیاه دانه را به آن اضافه کرده و سپس با عسل خالص آن را شیرین نموده  و در موقع دل پیچه و دل درد آن را میل کرده.

تب :

مقداری سیاه دانه را کوبیده و با کمی سکنجبین میل  که با این کار تب را برطرف کرده.

دندان درد:

غرغره کردن جوشانده ی سیاه دانه در سرکه باعث تسکین درد دندان و محکم شدن دندان نیز شده.

دیابت نوع 2:

مصرف تنها دو گرم سیاه دانه در روز میزان قند خون و هموگلوبین گلیکوزیه (HbA1C) را کاهش و قادر است عملکرد سلول بتا را افزایش ، در حالی که مقاومت به انسولین را نیز کم می کند.

دستگاه تنفس:

دانه این گیاه جهت حساسیت، سرفه، التهاب ریه، آمفیزم، آسم، آنفلوآنزا و احتقان ریه بکار برده و در یک مطالعه بالینی، درمان با روغن سیاه دانه در 152 بیمار مبتلا به حساسیت، شامل آبریزش بینی و آسم ریوی، مقدار IgE و ائوزینوفیل را کاهش و مصرف روغن سیاه دانه جهت درمان کمکی در این شرایط را تأیید نموده

در بارداری و شیردهی:

روغن و دانه سیاهدانه  به خصوص در دوز بالابه دلیل اثرات انقباضات رحمی در بارداری توصیه نشده. در شیردهی در حد مصرف خوراکی به نظر مانعی ندارد و از گیاه اثرات افزاینده شیر گزارش شده .

سلامت مو:

برای داشتن موهای درخشان این گیاه دارویی تاثیر بسزایی داشته بطوری که استفاده ی موضعی از روغن سیاه دانه باعث تقویت پوست سرشده  و موها را نرم و تقویت کرده. این روغن برای تغذیه‌ی موهای شکننده، کدر، بی حالت و ضعیف، فوق العاده تاثیر میگذارد. می‌توانید این روغن را با روغن‌های دیگری مانند روغن کرچک مخلوط نموده و به موها زده. به این ترتیب کمک زیادی به رشد سریع موها کرده. می‌توانید کمی روغن آووکادو نیز به این روغن‌ها اضافه کنید تا خواص آن‌ها چندبرابر شود.

این ماسک روغنی را به کف سر و موهایتان بزنید و به مدت دو تا سه ساعت با حوله ی گرم بسته و سپس با شامپوی روزانه ی خود موهایتان را شستشو دهید. می‌توانید هفته ای یکبار این کار را تکرار کنید. توجه داشته باشید مصرف روزانه ی روغن یا دانه های آن نیز به دلیل دارا بودن کلسیم و ویتامین های گروه B و غیره باعث تقویت و تغذیه ی درونی موها گردیده.

درمان سرماخوردگی:

سیاه دانه خواص ضدویروسی و ضدباکتریایی داشته و می تواند از بیماری های مربوط به سرما مانند سرماخوردگی، برونشیت، آنفلوانزا وسایر بیماری های ویروسی پیشگیری کند. این دانه های ریز باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شوند و سرماخوردگی را از شما دور ساخته و توجه داشته که مصرف مرتب سیاه دانه و روغن آن در برنامه ی غذایی تاثیر فوق العاده ای روی تقویت سیستم ایمنی بدن داشته  وبدن  را در برابر بیماری های زمستانی مصون می نماید و معمولا ایرانی ها از این دانه ها در ترکیب ترشیجات استفاده و برخی در خورش ها، ماست یا سالادهایتان نیز سیاه دانه میزنند و از خواص آن نهایت استفاده را میبرند. کسانی که بر اثر بیماری مدام عطسه می کنند می توانند جوشانده مخلوط سیاه دانه بوداده و روغن زیتون را به مدت یک دقیقه روی پیشانی خود قرار داده که این مخلوط به آنها کمک می کند تا از شر عطسه ها خلاص گردند.

درمان شیمی درمانی :

همان گونه که گفته شد این گیاه ،گیاهی ضد سرطانی محسوب شده ویکی دیگر از خواص سیاه دانه و عصاره به دست آمده از آن کاهش عوارض ناشی از مصرف داروهای شیمیایی و مدرنی است که امروزه برای درمان بیماری های سخت و مزمن همچون سرطان مورد استفاده قرار گرفته است ودانه های سیاه دانه و روغن گرفته شده از آن به دلیل خواص درمانی خود از جمله بهترین داروهای گیاهی و طبیعی برای بیماران محسوب شده که به دلیل شیمی درمانی یا مصرف داروهای شیمیایی دچار نارسایی و اختلال در عملکرد کلیه ها گردیدهوبا مصرف روغن سیاه دانه می توان مانع از دفع پروتئین از ادرارشده و تا حد زیادی کراتین موجود در خون را کنترل و مهار نموده.

از این رو افرادی که در معرض شیمی درمانی قرار گرفته اند، می توانند با مشاوره با درمانگر طب سنتی و مصرف سیاه دانه بخشی از عوارض جانبی شیمی درمانی را بر کلیه های شان کنترل نمایند.

مصارف سیاهدانه و نسخه‌های درمانی این گیاه دارویی

ـ خوردن دانه‌ی سیاه‌دانه قاعده آور بوده، مسمومیت خون را درمان، بدن را تقویت، دل درد و یبوست را درمان نموده، جنین را خارج و زنان وضع حمل کرده را تقویت نموده.

- برای درمان آسم و سنگ کلیه در حدود10 گرم سیاه‌دانه را با آب گرم و عسل مخلوط

ـ برای درمان زانودرد و سیاتیک، چهل روز و هر روز نصف یک استکان آب جوشانده‌ی سیاه‌دانه را خورده .

ـ برای درمان زهر رتیل، به مدت سه روز و هر روز سه مثقال از دانه‌ی آن را همراه با آب گرم میل شود.

-برای درمان درد پشت سر، 25 گرم از پودر دانه‌ی سیاه‌دانه را در 100 گرم عسل مخلوط نموده و میل شود.

ـ برای کشتن  و از بین بردن انگل‌های معده و روده، سیاه‌دانه را در سرکه دم کرده.

ـ برای درمان هموروئید، خاکستر سیاه‌دانه و رب مورد را مخلوطکرده و میل شود.

ـ برای درمان درد رحم و زایمان، پودر سیاه‌دانه را با عسل و روغن مخلوط و میل شود.

ـ برای جلوگیری از ریزش موها و رویاندن موهای ریخته شده، پودر سیاه‌دانه و حنا را در روغن سوسن مخلوط و بر سر بمالید.

- سیاه‌دانه راکوبانده و بر زگیل ضماد کرده، پس از چند بار تکرار زگیل را از بین ببریدو برای درمان جوش‌های جوانی، پودر سیاه‌دانه را در سرکه مخلوط کرده و شب‌ها بر محل گذاشته شود.

- برای درمان رماتیسم و فروکش نمودن جوش‌های زیرپوستی، پودر سیاه‌دانه را با روغن کنجد مخلوط کرده و بر روی محل گذاشته شود.

ـ مالیدن جوهر سیاه‌دانه بر کمر سبب تمدد اعصاب شده و قدرت جنسی را افزایش داده.

- مالیدن جوهر سیاه‌دانه بر صورت باعث جوان شدن پوست صورت شده و به عنوان ماسک صورت استفاده شود.

اضافه کردن نظر