گیاه دارویی به لیمو از نوع گیاهی معطر دارای  بوی خوشایند لیمو بوده و درختچه این گیاه ۱،۵ تا ۲ متر ارتفاع دارد که گاهی از این مقدار بیشتر هم می شود. گونه های بومی  به لیمو از جنس Lippia  بوده و مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری وجود داشته. و دارای برگ های ساده سرنیزه ای به طول ۷ تا ۱۰ سانتی متر با قاعده گره ای و عموماً بصورت دسته های سه تایی در هر گره قرار گرفته شده اند، دارای گل آذین انتهایی  وخوشه های باریک بوده، جام گل کوچک و بطور مشخص واجد دو لب، ارغوانی رنگ پریده، میوه هستکی و دارای بیست ویک  عدد بذر میباشد.

این گیاه را بومی آمریکای جنوبی دانسته  و به طور طبیعی رویش آن در آرژانتین، شیلی و پرو نیز گزارش شده و از آن جا به سایر نقاط جهان از جمله ایران آمده و کشت می‌شود. در ایران این گیاه در استان های شمالی و باغ ها کشت می شود البته در اب هوای مناطق کوهستانی مانند استان کهگیلویه و بویراحمد رویش در فصول بهار و تابستان  داشته است.

 بخش دارویی این گیاه  برگ های به لیمو محسوب شده و بویی معطری شبیه لیمو دارندو برگ ها را در اواخر تابستان جمع آوری می کنند. پودر برگ گیاه به لیمو رنگ سبز مات و  طعم آن تند و کمی تلخ است. برگ و اسانس به لیمو را باید دور از نور، در جای خنک و سربسته نگهداری میکنند و از فراورده های موجود در بازار آن می توان به چای ورون اشاره کرد وبرگ به‌لیمو دارای 0/9 تا 1/5 درصد اسانس لوژیر که ترکیب شده از از سیترال، لیمونن و ژرانیول .از هر 100 کیلوگرم برگ گیاه به‌لیموحدود 510 گرم از این اسانس به دست می آید که با اسانس مرکبات مخلوط می گردد.

شرایط کاشت به لیمو چنین بوده کمه برای رشد به هوای گرم، نور فراوان و رطوبت بالا نیاز داشته و به سرما حساس میباشد و برای رشد به خاک هایی با بافت سبک نیازمند بوده و pH خاک مناسب برای این گیاه ۵/۶ ذکر شده .قلمه زدن در فصل تابستان بهترین روش برای تکثیر به لیمو بشمار آمده و بهتر است جهت ریشه دار شدن قلمه ها، آنها را مدتی در زیر سایبان قرار داده تا نتیجه رضایت بخشی از خود نشان دهد و چون این گیاه در مقابل حرارت حساسیت فراوان دارد آبیاری زمین زراعتی مخصوصاً در فصل های گرم الزامی است

برای تکثیر آن شاخه ها را با  خوابانیدن در زمینهای قابل نفوذ و مرطوب قرار و شاخه های جوان گیاه را که در آغاز رویش طولی داشته اند از ساقه قطع و بعد از جدا نمودن برگ ها آنها را به صورت قلمه در آورده و در نهالستان که زمین آن قبلاً آماده شده، می کارند  و توسط آبیاری که بطور مرتب از قطعه زمین نهالستان بعمل آمده، قلمه ها تدریجاً در پائیز ریشه دار شده و بر اثر رشد و نمو آمادگی انتقال به زمین زراعتی را پیدا می نمایند.

زمین زراعتی باید کم و بیش آفتاب گیر و قابل نفوذ و دارای رطوبت کافی باشد و به عمق 50-40 سانتی متر بخوبی شخم زده در غیراینصورت ریشه های گیاه نمی توانند به سهولت در داخل خاک نفوذ کنند و رطوبت لازم را بدست آورند، بعد از انجام این کارها در سطح زمین زراعتی خطوطی به فواصل یک متر ایجاد و سپس فواصلی به طول 60 سانتی متر در روی خطوط تعیین و هر یک محل انتقال یکی از قلمه های ریشه دار گیاه بوده و قبل از انتقال قلمه های ریشه دار به زمین زراعتی آنها را از ناحیه یک سانتی متری یقه قطع و ریشه های طویل گیاه را نیز کوتاه کرده تا با این عمل ریشه های جانبی سریعتر آمادگی رویش را پیدا نمایند.برای  انتقال دادن آنها در این هنگام باید با دست به خوبی انجام گیردو پس از وارد کردن به داخل خاک قسمتی از خاک بر اثر فشار انگشتان بر روی گیاه ریشه دار و عاری از ساقه به حالت فشرده در آمده و در پائیز بعد از انجام عمل های ضروری میباشد

برای نگهداری این  گیاه از عوامل نامساعد محیط خارج سطح زمین کشت را با قشری از برگهای خشک پوشانده و سپس در بهار آنها را از روی قلمه ها خارج می نمایند. زمان جمع‌آوری گیاه 2 تا 3 بار در سال  امکان پذیر بوده که معمولاً در ماههای خرداد و مرداد و مهر صورت گرفته و بعد از جمع آوری محصول شاخه های برگ دار گیاه را قطع و سپس آنها را به طور طبیعی به صورت دسته ای و به وضع آویخته در انبارهای مخصوص قرار می دهند به طوری که  که جریان هوا در آن محل وجود داشته باشد. پس از خشک شدن برگها را از شاخه ها جدا و باید دقت داشت که جهت بدست آوردن اسانس معمولاً از برگهای تازه و سرشاخه های جوان استفاده میشود.عملیات اصلاحی مثل افزودن به موقع کود به زمین زراعتی شامل 200 کیلوگرم کود ازته نیترات سدیم هر هکتار زمین انجام شود و میزان مصرف کودهای شیمیایی دیگر مانند سوپر فسفات به مقدار 300 کیلوگرم و سولفات پتاسیم به مقدار 100 کیلوگرم می باشد.

ترکیبات به لیمو: ترکیبات این گیاه عبارتند از اسید  سیتریک، کلسیم، منیزیم، ویتامین C، بیوفلاونوئید، پکتین، و لیمونن که همین خصوصیات بارزباعث شده با عفونت مبارزه کند.

خواص دارویی گیاه به لیمو :

این گیاه در طب سنتی ایران دارای جایگاه خاصی داشته و برخی خواص ان این بوده که از گیاه به لیمو در درمان سوء هاضمه ، نفخ، سردردهای یک طرفه، درمان کننده دردهای عصبی، خاصیت تب بر، مسکن بوده، کمک کننده به هضم غذا ، خاصیت ضد نفخ، سرگیجه و علائم سرماخوردگی استفاده ،بعلاوه در تقویت حافظه و ایجاد آرامش و درمان بی خوابی نیز مفید بوده  همچنین به عنوان ادویه در مصارف خانگی نیز کاربرد دارد.

اسانس به لیمو دارای خواص باکتری کشی و حشره کش بوده و همچنین در صنعت عطرسازی نیز از آن استفاده می گردد. این گیاه فوق العاده آرام بخش و تسکین دهنده اعصاب بوده و اسانس این گیاه در صنایع غذایی و در تهیه ی انواع عطر و ادکلن بسیار کاربرد داشته و برای تقویت حافظه می توان از عرق به لیمو استفاده نمود ، به لیمو برای تقویت معده  نیزدر ردیف بهترین داروها قرار می گیرد .

مضرات مصرف به لیمو:در بیماران دچار نارسایی کلیوی و در دوران آبستنی و شیردهی باید از مصرف زیاد به لیمو اجتناب کنند و استفاده موضعی به لیمو ممکن است باعث حساسیت و آلرژی پوستی گردند

دم نوش به لیمو: برای تهیه دمنوش میتوان  به صورت دم کرده مانند چای مصرف که این دمنوش به رفع تپش قلب کمک می کند. وخاصیت دمنوش آرام بخشی داشته، استرس و خستگی های روحی را کاهش و برای درمان بی خوابی مناسب میباشد.

مناسب برای درمان سرماخوردگی و سرفه است. دمنوش جهت التیام سر درد و میگرن مناسب بوده برای تهیه آن یک قاشق غذاخوری برگ به لیمو را در نیم لیتر قوری آب  ریخته و آب با دمای ۸۰ درجه را به آن اضافه کرده و اجازه می دهیم که به مدت ۲۰ دقیقه دم کند و در صورت تمایل به شیرین کردن دمنوش، می توانید از نبات یا عسل استفاده نمود. در حدود ۳ تا ۱۰ گرم برگ گیاه را در نیم لیتر آب جوش دم کرده و روزانه چند استکان آن را مصرف کنید اما برای مصرف هر گیاه دارویی دقت کافی به عمل اید.

همچنین باید توجه داشت شربت به لیمه با دم نوش به لیمو کاملا متفاوت بوده و این شربت از آب لیمو، آب میوه به، شکر درست شده است.

طرز تهیه شربت به لیمو

مد لازم برای تهیه شربت : به دو کیلو ، شکر دو کیلو ، آبلیمو نصف استکان و آب4لیوان

ابتدا به را تمیز بشورید و رنده کنید و یا اینکه آن را چهار قاچ کرده و مغز آنرا بگیرید و از چرخ رد کنید و در صافی ریخته شود و آب به را گرفته و شکر را با 4 لیوان آب دو سه جوش دهید،سپس شربت را از صافی رد کنید و با آب به مخلوط کنید و روی آتش بگذارید تا چند جوش بزند و شربت قوام بیاید،سپس آبلیمو بریزید و سپس از یکی دو جوش شربت را از روی آتش بر دارید و میتوانید دریخچال قرار داده و میل کنید.

اضافه کردن نظر