گیاهشناسی مارچوبه
در سال ۲۰۰۷ میلادی، پرو بزرگترین صادرکننده مارچوبه در جهان بوده و در رتبههای بعدی به ترتیب، چین و مکزیک قرار گرفته است.
مارچوبه گیاه گل دار میباشد که بومی بیشتر مناطق اروپا، آفریقای شمالی و غرب آسیا بوده و گیاهی علفی چندساله که ارتفاع آن تا چند متر می رسد و دوپایه از راسته مارچوبه، تیرهٔ مارچوبگان (Asparagaceae) و سردهٔ مارچوبه (Asparagus) میباشد. دارای شاخه های نسبتا چوبی و صاف می باشد
گلهای بسیار کوچک آن در روی پایههای نر و ماده قرار گرفته و گلهای آن دارای ۶ عدد کاسبرگ و ۶ گلبرگ و ۶ پرچم و یک مادگی سه برچهای بوده و گلهای نر به رنگ زرد مایل به سبز بوده، کاملاً از گلهای ماده که معمولاً به رنگ قرمز در میآیند قابل تشخیص میباشند. گیاه دارویی مارچوبه بصورت وحشی در اکثر نقاط دنیا می روید برگ های آن فلسی شکل است و از کنار آنها شاخه هایی باریک و دراز و سبز رنگ بصورت دسته های 3 تا 8 تائی خارج می شود
به دلیل زیبا بودن این گیاه را بصورت تزئینی در باغچه ها نیز می کارند مار چوبه را در اوائل پائیز چیده شده .این گیاه از قدیم الایام مورد استفاده بشر قرار گرفته و حتی در اهرام ثلاثه مصر نقاشی هایی وجود دارد که مارچوبه را نشان می دهد .مارچوبه را می توان بصورت مختلف مصرف کرد . باید مارچوبه را با مقداری آب و حرارات کم در ظرف های ضد زنگ پخت و تقریبا نیمه خام آن را برداشت .
ارزش غذایی مارچوبه :درصد مواد موجود در ۱۰۰ گرم مارچوبه : آب ۹۰ گرم، ویتامین ب ۲ ۰/۲ میلی گرم، ویتامین ب ۳ ۱/۵ میلی گرم، پتاسیم ۲۷۵ میلی گرم، ویتامین آ ۹۰۰ واحد، پروتئین ۲/۵ گرم،چربی ۰/۲ گرم، مواد نشاسته ای ۴/۲ گرم، کلسیم ۲۲ میلی گرم، سدیم دو میلی گرم، فسفر ۶۰ میلی گرم، آهن ۱/۱ میلی گرم، ویتامین ب ۱ ۰/۲ میلی گرم ،ویتامین c ۳۵ میلی گرم
ترکیبات شیمیایی گیاه مارچوبه:
گیاه مارچوبه دارای آسپاراژین ف کونی فرین، اینوزیت، تانن، اسید گالیک، آسپاراگوز و اسید سوکسی نیک میباشد. دانه های آن دارای ۱۵درصد مواد روغنی است. این روغن زرد مایل به قرمز میباشد. مارچوبه حاوی آب، پروتئین، چربی،مواد نشاستهای، کلسیم، فسفر، آهن، روی، سدیم، منیزیم، سلنیوم، پتاسیم، فیبر، ویتامین آ، ویتامین B ۱، ویتامین B ۲ ، ویتامین B ۳، ویتامین c، k، E و اسید فولیک می باشد.
خواص مارچوبه
براي تقويت نيروي جنسي مفيد بوده، خوردن آن ديد چشم را تقويت کرده ،همچنین ضعف مثانه را برطرف مي كند، براي تقويت قلب مفيد میباشد، ملين است و يبوست را برطرف کرده و تب بر است
از دیگر خواص این گیاه داروئی این بوده که به عنوان آنتی اکسیدان برای درمان سرطان، آب مروارید و ناراحتی چشمی موثر میباشد. جهت سم زدایی بدن، جلوگیری از خستگی مفرط و همین طور افسردگی کمک کرده.
فولات موجود در آن برای سیستم قلبی عروقی ضروری بوده. قند خون را کنترل می کند، لذا برای افراد دیابتی بسیار توصیه شده و از این گیاه برای درمان واریس استفاده می شود. خوردن آن دید چشم را تقویت کرده، از ریزش مو جلوگیری کرده و همچنین برای تقویت نیروی جنسی بسیار مفید میباشد.
مارچوبه دارای ضد سرطان میباشد : آنتیاکسیدانهای موجود در مارچوبه عبارت بوده از: ویتامین C، بتاکاروتن، ویتامین E، روی، منیزیم و سلنیوم. مارچوبه همچنین سرشار از گلوتاتیون است و به نسبت سایر سبزیجات از آنتیاکسیدانهای بیشتری تشکیل یافته است. این مقادیر بالای مواد آنتیاکسیدانی، رادیکالهای آزاد را از بین برده و منجر به خواص ضدسرطانی میشود. همچنین مواد شیمیایی فعال در مارچوبه به دلیل کاهش التهاب توانسته فعالیت متابولیکی سلولهای سرطانی را تغییر بدهند. تحقیقات متعددی در رابطه با اثرات ضدسرطانی مارچوبه بر سرطان کبد صورت گرفته و نشان داده که سرطان کبد به وسیله مواد آنتیاکسیدانی فعال موجود در مارچوبه متوقف شده است.
کارشناسان مارچوبه را بین پانزده سبزی حاوی «گلوتاتیون» دستهبندی نموده و گلوتاتیون مولکولی است که به دفع کلسترول مضر کمک کرده و مارچوبه همچنین حاوی فیبر بوده که سبب کاهش و جلوگیری از رسوب کلسترول میگردد. به همین دلیل به کسانی که مراقب کلسترول خونشان هستند توصیه شده مارچوبه را در برنامهی غذایی خود داشته باشند و از خواص آن بهرهمند شده.
زنان که به میزان۴۰۰ میکروگرم ( ۰.۴ میلی گرم ) در روز در طول بارداری به فولات نیاز داشته و کمبود آن در اوایل بارداری خطر جدی ابتلا کودک به نقص لوله عصبی را افزایش داده است و مصرف روزانه مارچوبه به دلیل غنی بودن از فولات به پیشگیری از نقائص لوله عصبی در نوزادان کمک کرده
مارچوبه سرشار از ویتامین B6 و فولات بوده، که هر دو می تواند اوج لذت جنسی را تقویت نماید. و همچنین دارای ویتامین E، که سبب تحریک هورمون های جنسی در مردان و زنان می گردد
طریقه نگهداری مارچوبه
مارچوبه در دمای صفر درجه سانتی گراد، همه محتوای اسید فولیک خود را به مدت 2 هفته و ۹۰ درصد ویتامین C را تا پنج روز حفظ کرده و در حرارت اطاق، مارچوبه ۷۵ درصد اسید فولیک اش را در مدت 3 روز و ۵۰ درصد ویتامین C را تا ۲۴ ساعت از دست داده است
این گیاه را آنرا در پارچه های مرطوب گذاشته و در یخچال قرار دهید زیرا گرما و خشکی آنرا از بین خواهد برد، مارچوبه را نیز می توان در سالاد ریخت و یا از آن سوپ تهیه نموده .شاخه های مارچوبه ی تازه، راست و نرم میباشد و جوانه های آن نباید باز شده و اگر فلس های نوک آن باز باشد نشانه ی این است که گیاه مدت زیادی مانده و کهنه بوده.
دم نوش مارچوبه:چندقطعه شاخه مارچوبه را در داخل يك ليتر آبجوش ریخته و مقدري هم رازيانه و جعفري به آن اضافه كنيد و بگذاريد مدت 5 دقيقه دم بكشد . از اين دم كرده به مقدر 2 تا 3 فنجان در روز براي تسكين و آرامش قلب استفاده كنيد .
مضرات مارچوبه :
مارچوبه همچنين براي مبتلايان به رماتيسم و سنگ كليه خوب نمیباشد.مارچوبه را نبايد آنهايي كه مبتلا به ورم مجاري ادرار میباشند و يا اشخاص عصبي مصرف نمایند
زیاده روی در مصرف مارچوبه در دوره بارداری احتمال سقط جنین را افزایش داد ، توجه داشته که مصرف مارچوبه در افرادی که مبتلا به ورم مجاری ادرار میباشند و یا اشخاص عصبی توصیه نمی گردد.