زردچوبه یا زرچوبه  و به نام های  عروق الصباغین ،عروق الصفر،  ریشه زعفران ،زعفران هندى هم مى گویند. زادگاه اولیه  این گیاه  هند است ، ولى در چین و بعضى از کشورهاى دیگر هم مى روید. نام علمی زردچوبه: Curcuma longa  نوعی گیاه  ادویه‌ای دارویی میباشد. زردچوبه از رده زنجبیل‌وارها (Zingiberidae)، راسته زنجبیل‌ها (Zingiberales)، تیره زنجبیلیان (Zingiberaceae)، گونه زردچوبه‌ای‌ها (Curcuma) است. پودر زردچوبه به رنگ زرد تیره‌ای بوده که یکی از پرکاربردترین ادویه جات به شمار می‌رود و رویشگاه اصلی این گیاه هند می باشد  و قسمت اصلی ادویه کاری بشمار امده که در بسیاری از غذاهای هندی به کار می‌رود .  زردچوبه را به شکل پودر به غذاهای سرخ‌کردنی و پختنی می توان  اضافه و یا حتی همراه با سس سالاد مصرف کرد ، اما توجه داشته باشید که افراد مبتلا به سنگ صفرا و انسداد صفراوی نباید از زردچوبه استفاده نمایند.

قسمت مورد استفاده این گیاه ساقه زیرزمینی آن بوده  که بعد  از خارج کردن از زمین ان را  تمیز کرده و ریشه‌های آن را جدا و در آب جوش قرار میدهند و بعد از تمیز کردن به مدت چند روز آن را خشک نمایید.

ترکیب شیمیایی موجود در زردچوبه :  شامل ۵٪ اسانس و ۵٪ ماده اصلی زردچوبه، یعنی پلی‌فنلی بنام کورکومین می‌باشد.

گیاهشناسی: گیاهی   چندساله  بوده  که در هند و کشورهای جنوب آسیا ببار می‌آید و در دمای حدود ۲۰-۳۰ درجه سانتیگراد و محیط مرطوب بارانی نیاز داشته است و ساقه های زیر زمینی گوشتی گیاه یا ریزوم جمع‌آوری شده و بعد از جوشاندن در آب و سپس خشک کردن آسیاب شده و پودر زرد مایل به نارنجی تهیه می شود و زردچوبه عمده ترین ادویه مورد مصرف در غذاهای آسیائی بوده و  در جنوب و جنوب شرقی آسیا این گیاه بصورت خودرو در جنگل‌ها قابل رویش است.

گیاهی است از خانواده زنجبیل به ارتفاع حدود یک متر و نیم که دارای ساقه متورمی بوده  و  گل های زردچوبه به صورت سنبله و به رنگ سبز مایل به زرد می‌باشد  و از کنار برگهای غلاف در قاعده ساقه ، شاخه‌های کوچک و استوانه‌ای شکل ضخیمی خارج می گردد  که به صورت مورب در زمین فرو رفته و هر یک ایجاد ریشه می‌کنند و مرتبا پایه‌های جدیدی بوجود خواهد امد.. زردچوبه رنگ زرد یا خاکستری مایل به قهوه‌ای را داشته بوی آن معطر و طعم آن تلخ بوده .

قسمت مورد استفاده شده زردچوبه : ریشه خشک شده و آسیاب شده آن به تنهائی و یا مخلوط با دیگر ادویه‌ها در ایران، پاکستان و هند مصرف زیادی را داشته است و  از برگ‌های آن در برخی از مناطق آسیا بصورت دلمه نیز مورد  استفاده قرار میگیرد که هرچند زردچوبه به عنوان طعم دهنده از مواد اصلی ادویه ها بوده  اما از آن بعنوان رنگ غذائی نیز در پاره‌ای از مناطق نیز  استفاده می شود

ارزش غذایی صد گرم زردچوبه :

۳۵۴ گرم کالری ،18  گرم کلسیم،۹۰ گرم ویتامین B6 ، ۴۸ گرم منیزیم، ۴۳ گرم ویتامین C، ۲۳۰ گرم آهن، ۳٫۲ گرم قند، ۲۱ گرم فیبر، ۳۸ گرم سدیم،۸ گرم پروتئین، ۶۵ گرم کربوهیدرات ،۳٫۱ گرم چربی های اشباع شده، ۲٫۲ گرم چربی های اشباع نشده

خواص درمانی زردچوبه

زردچوبه به دلیل  داشتن خصوصیات آنتی آکسیدانی قوی یکی از مؤثرترین مواد در جلوگیری از سرطانی شدن سلول‌های بدن است. موجب افزایش ترشح انسولین و کاهش قند خون در بیماران دیابتی می شود . کارآزمائی‌های بالینی زیادی در ارتباط با فواید مصرف روزمره زردچوبه انجام گردیده است و  زردچوبه می‌تواند شدت علائم بیماری آلزایمر را کاهش بدهد،  همچنین ماده موثر زردچوبه یعنی کورکومین اثرات ضد التهابی و ضد درد شبیه داروهای مسکن معمولی را دارد.  اثر ضدالتهابی کورکومین با اثر ضدالتهابی داروهای استروئیدی و غیر استروئیدی با فنیل بوتازون قابل مقایسه شده که  این دارو با مهار سنتز پروستاگلاندینهای التهابی، اثر ضدالتهاب را آشکارتر میسازد.

در تحقیقاتی که بر  روی موش صحرایی  انجام شده ، اثر مهارکننده کورکومین سدیم mg3 به ازاء هر کیلوگرم وزن موجب مهار لیپواکسی ژنار و سیکلواکسیژناز می‌شود ، در درمان پسوریازیس، دردهای دندان و لثه، مار گزیدگی و عقرب گزیدگی در طب سنتی  ازاین گیاه استفاده می‌شود.

علت اصلی درمان کیسه صفرا و ناراحتى هاى کبد ى بشمار می اید،  شفاف کننده چشم و ضد یرقان بوده ، معده را تقویت برای افرادی که دارای زخم معده هستند این گیاه دارویی توصیه میشود ،  مالش گل زردچوبه  کک و مک چهره و لکه هاى پوستى را از بین مى برد .

مقوى معده و بادشکن مى باشد ،  داراى نشاسته  یک روغن فرار که دارای خاصیت تشعشع بوده، مواد رزینى و یک ماده رنگى و چند ترکیب دیگر بوده، ادرار را زیاد و اشتهاآور بوده ،  علاوه بر رنگین کردن غذا در صنعت رنگرزی براى رنگ کردن نخ و پشم به کار مى رود . یک نوع  از این گیاه  که در مالزى و هند و چین به عمل مى آید، براى دفع کیسه صفرا و سنگ هاى (صفراوى ) داروى ارزنده اى بشمار امده ، شفاف کننده چشم و درمان استسقاء و یرقان بوده است،  مضمضه کردن این محلول مسکن درد دندان و بازکننده ى پیله و ورم لثه  نیز مى باشد، در هند بعد از حجامت بلافاصله کمى گرد کوبیده ى  زرد چوبه را بر  روى محل حجامت مى پاشند، تا زخم آن زودتر التیام پیدا نماید و چرک نکند.

مخلوط یک قاشق غذاخوری زردچوبه و یک قاشق انیسون و سرکه برای درمان یرقان بسیار مفید بوده و همچنین گرفتگی و انسداد صدا را رفع خواهد کرد. اگر دندان درد داشته باشید  زردچوبه را بجوید تا درد را تسکین بدهد. زردچوبه بهترین داروی ضد تورم بوده.

پیشگیری از سرطان : زردچوبه می‌تواند از بروز سرطان پروستات جلوگیری نماید و رشد سرطان پروستات موجود را کاهش و حتی سلول‌های سرطانی را از بین میبرد ،  محققان مختلفی دریافته‌اند که ترکیبات فعال زردچوبه آن را به یکی از بهترین پیش‌گیرنده ها در مقابل تومورهای ایجادشده به خاطر پرتو تبدیل نموده  است که  این ماده همچنین تأثیرات پیشگیرنده ای در برابر سلول‌های تومور مثل لوکمی سلول T، سرطان روده بزرگ و سرطان سینه  را دارد.

بهبود آرتروز : خواص ضدالتهاب زردچوبه برای درمان هر دو نوع آرتروزهای استخوانی و روماتوئید عالی بوده و علاوه بر این، خواص آنتی‌اکسیدانی آن رادیکال‌های آزاد که سلول‌های بدن را تخریب می نماید را از بین می‌برد. مشخص‌ گردیده که بیماران  مبتلا به آرتروز روماتوئید که به‌طور منظم از زردچوبه استفاده می‌کنند، دچار درد و التهاب مفاصل کمتری می‌شوند

کنترل دیابت : کورومین موجود در زردچوبه برای افراد دیابتی بسیار مفید بوده که این رنگدانه‌ی مفید باعث فعال شدن آنزیم AMPK می‌شود که بر روی جذب گلوکز تأثیر گذاشته و در نتیجه به کنترل میزان قند خون و ثابت نگه داشتن آن کمک زیادی کرده. از زردچوبه به حفظ سطح سالم انسولین خون کمک کرده که  می‌توان برای درمان دیابت استفاده کرد. زردچوبه همچنین کنترل گلوکز را تقویت نموده و تأثیر داروهای دیابت را افزایش خواهد داد و  یک فایده مهم دیگر زردچوبه تأثیر آن در کمک به کاهش مقاومت انسولین بشمار امده  که می‌تواند از بروز دیابت نوع ۲ پیشگیری نماید. اما وقتی با داروهای خیلی قوی ترکیب بشوند، می‌تواند موجب افت قند خون گردد،  بنابراین بهتر است  که قبل از مصرف آن با پزشکتان مشورت شود.

کاهش سطح کلسترول:تحقیقات ثابت کرده که مصرف زردچوبه به‌عنوان چاشنی در غذاها توانسته  سطح کلسترول را پایین اورد. زیرا  بالا بودن میزان کلسترول در بدن می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی افراد ایجاد کند،  حفظ سطح سالمی از کلسترول از بسیاری بیماری‌های قلبی - عروقی جلوگیری خواهد نمود.

تقویت سیستم ایمنی :زردچوبه حاوی ماده‌ای به نام لیپو پلی ساخارید بوده  که به تحریک سیستم ایمنی بدن کمک کرده و عوامل ضدباکتری، ضدقارچ و ضدویروس زردچوبه نیز سیستم ایمنی بدن را تقویت می نماید  که با داشتن یک سیستم ایمنی قوی احتمال ابتلا به سرماخوردگی، آنفلوانزا و سرفه کمتر خواهد شد که  اگر به هر یک از این بیماری‌ها مبتلا شوید  یک‌بار در روز یک قاشق چای‌خوری زردچوبه به یک لیوان شیر گرم مخلوط نموده و میل شود.

التیام زخم‌ها :زردچوبه یک عامل ضدعفونی‌کننده و ضدباکتری طبیعی بشمار امده و می‌توان از آن به‌عنوان یک داروی ضدعفونی‌کننده استفاده نمود و اگر جایی از بدنتان بریده یا زخم شود  کمی پودر زردچوبه بر روی آن بپاشید تا روند التیام آن سریع‌تر بشود. زردچوبه همچنین به ترمیم پوست آسیب‌دیده نیز کمک نموده و برای درمان پسوریازیس و سایر بیماری‌های التهابی پوست نیز مفید خواهد بود.

مناسب برای کنترل وزن : پودر زردچوبه برای حفظ وزن سالم بسیار مفید و ضروری بوده و یکی از ترکیبات موجود در زردچوبه به بالا بردن تولید صفرا که یکی از مولفه‌های اصلی در تجزیه چربی‌هاست، کمک کرده و افرادی  که می‌خواهند وزنشان را پایین بیاورند با هر وعده غذایی خود یک قاشق چای‌خوری زردچوبه مصرف می نمایند.

زردچوبه در درمان آکنه : ماسک صورت زردچوبه در کاهش آکنه بسیار مفید بوده و  مقداری زردچوبه را با پودر چوب صندل مخلوط نموده  و بر روی صورت تان گذاشته. ۱۰ دقیقه آن را به حال خود رها و سپس با آب سرد صورت تان را تمیز و این ماسک صرت را 3 بار در هفته استفاده نمایید.

ماسک زردچوبه  کک و مک : پودر زردچوبه را با آبلیمو مخلوط نموده  تا خمیری به دست اید ، هر روز آن را روی صورت تان بگذارید و استفاده مداوم از این خمیر بطور موثر در مبارزه با کک و مک، مفید و موثر خواهد بود.

ماسک برای شادابی پوست: برای شادابی پوست  مخلوطی از آب لیمو یا آب خیار و کمی زردچوبه را به پوست صورت مالیده  و بگذارید به مدت سی دقیقه روی پوست بماند و سپس آن را بشورید.

مناسب در پیشگیری  از بیماری آلزایمر : التهاب مغز یکی از دلایل اصلی اختلالات شناخت مانند  بیماری آلزایمر به شمار رفته و زردچوبه با کمک به از بین بردن پلاک‌هایی که در مغز ایجاد می گردد و بهبود جریان اکسیژن که  به سلامت عمومی مغز کمک می‌کند و  این ماده می‌تواند ایجاد یا پیشرفت بیماری آلزایمر را نیز کاهش بدهد.

بهبود هضم و گوارش :ترکیبات بسیاری در زردچوبه کیسه صفرا را برای تولید صفرا تحریک خواهد کرد که  که گوارش را تقویت و علائم نفخ و گاز معده را کاهش خواهد داد و همچنین زردچوبه برای درمان بسیاری از بیماری‌های التهابی روده ازجمله کولیت اولسراتیو مفید بوده ،  اما باید به خاطر داشته باشید که کسانی  که از هر نوع بیماری صفراوی رنج می‌برند، نباید از زردچوبه به‌عنوان مکمل غذایی استفاده  زیرا وضعیت آن‌ها را بدتر خواهد شد که  اگر از مشکلات و بیماری‌های گوارشی رنج می‌برید، بهتر است زردچوبه را به‌صورت خام مصرف نمایید.

پیشگیری از بیماری کبد : زردچوبه نوعی پاک‌کننده طبیعی کبد به شمار امده که  کبد از طریق تولید آنزیم‌ها، خون را تصفیه کرده و زردچوبه تولید این آنزیم‌های حیاتی بدن را افزایش خواهد داد که  این آنزیم‌ها تجزیه‌شده و سموم داخل بدن را کاهش و همچنین گفته می‌شود که زردچوبه موجب بهبود گردش خون شده که همه این عوامل به سلامت کبد کمک  شایانی می‌کند.

زردچوبه ضد انعقاد خون بوده : نتایج بیش از ۵۰۰۰ پژوهش انجام شده نشان می دهد که زردچوبه برای سلامتی و حتی زیبایی فوق العاده بوده  و محققان در پژوهش های خود به این نتیجه رسیده اند که زردچوبه مثل داروهای ضدانعقاد خون عمل می نماید و اگر کسانی که مستعد گرفتگی عروق هستند  حتماً زردچوبه را دریابید. حتماً می دانید که از داروهای ضدانعقاد خون برای پیشگیری از مسدود شدن و تشکیل لخته های خونی استفاده شوند.

زردچوبه ضد افسردگی بوده: زردچوبه یک داروی ضدافسردگی کاملاً طبیعی بشمار امده  که تأثیری مانند داروهای ضدافسردگی موجود در بازار (پروزاک) دارد. ترکیبات موجود در این گیاه برای کنترل علائم افسردگی تأثیر خوبی را داشته است و عوارض جانبی داورهای ضد افسردگی مثل اعتیاد دارویی را در پی ندارد.

برای خشک کردن زخم‌ها و رفع درد آنها می‌توان گرد خشک زردچوبه را بر روی آن ریخت، زردچوبه بادشکن، تصفیه کننده خون، تب بر و انرژی زا بوده و از زردچوبه برای درمان کمر درد  پشت درد و سینه درد، اسهال و اسهال خونی به صورت دم کرده نیز استفاده می گردد ، درمان رماتیسم و سل یکی دیگر از فواید زردچوبه  بوده که  ضمن این که می‌توان برای درمان التهاب لثه، زردچوبه را دم کرده و آن را قرقره هم کنید.

تقویت کننده استخوان بوده و همانند شیر پوکی استخوان را به تاخیر می اندازد و مصرف شیر با مقدار کمی زردچوبه استخوان ها را تقویت خواهد کرد.

مخلوطی از سرشیر یا ماست و زردچوبه را قبل از حمام به مدت ۱۵تا۳۰دقیقه روی شکم زن حامله ماساژ داده تا با انعطاف پذیری پوست احتمال ترک های پوستی بعد از زایمان به راحتی  از بین برود.

یک قاشق چای خوری زردچوبه با خمیر چوب صندل و مقداری آب پرتقال تازه مخلوط نموده و این  مخلوط را به صورت خود  بزنید،  ده دقیقه بعد بشوئید تا از شر چربی پوست در امان شوید و یک آنتی بیوتیک طبیعی بشمار امده که  خوردن آن جوش‌های ریز معده را از بین می‌ برد و پاشیدن بر روی زخم‌ های چرکی آنها را خشک می نماید

ردچوبه را بسوزانید سپس با سوخته آن می‌توان به عنوان سرمه استفاده کنید زیرا چشم را تقویت کرده و خارش و سفیدی چشم را از بین می‌برد و همچنین خوردن زردچوبه برای افزایش دید چشم مؤثر بوده.

در طب چینی، برای درمان مشکلات متفاوتی مانند بواسیر و نفخ، به کار رفته و هم چنین به شکل ضماد و پماد به عنوان مسکن و برای درمان عفونت های قارچی نظیر کچلی یا همان طاسی، به طور موضعی کاربرد فراوان داشته.

روشی برای مبارزه با سرطان سینه : برای تهیه‌ی معجونی ضدسرطان کافی است که  دست به کار شوید و یک معجون تهیه نمایید:

آب پرتقال :  1 عدد ، خیار : 1 عدد ، آب لیموترش  : 2 عدد ، ریشه‌ی زنجبیل تازه  :  1 تکه ، هویج کوچک :  5 عدد ، فلفل سیاه :  1 نوک انگشت ، زردچوبه :  1 قاشق غذاخوری

روش تهیه : تمام مواد را داخل مخلوط‌کن ریخته اما  نیازی به پوست گرفتن هویج و خیار نیست و مواد را با هم مخلوط کرده و اگر لازم بود می‌توانید کمی آب نیز به ترکیب اضافه کنید تا رقیق‌تر شود.

مقدار مصرف روزانه زردچوبه 

 میزان مصرف دارویی روزانه زردچوبه حدود ۵/۱ تا ۳ گرم که می توان در دوزهای نیم تا یک گرمی در سه نوبت مصرف و هم چنین بهتر بوده که از فرآورده های استاندارد شده به عنوان دارو مصرف شود.

روش نگهداری زردچوبه

برای نگه داری زردچوبه نباید از ظروف پلاستیکی استفاده کرد. بهترین ظروف آلومینیومی و شیشه های رنگی (قهوه ای) می باشند. هم چنین درب ظرف باید کاملا بسته باشد.

مضرات مصرف زردچوبه

 زیاده روى در خوردن زردچوبه  براى قلب خوب نبوده  و  در ریشه  ان ترکیباتى شبیه جوهر سنبل الطیب وجود داشته است، مقدار خوراکی زردچوبه تا 10 گرم مى باشدزیاده روی در مصرف زردچوبه برای قلب مضر است اما اگر با لیمو ترش استفاده شود اثرات مضر آن خنثی می‌شود. زیاده روی در مصرف زردچوبه برای قلب مضر بوده که  اگر با لیمو ترش استفاده بشود اثرات مضر آن خنثی می گردد.

افرادی که باید کمتر زردچوبه مصرف کنند

-خانم های باردار کمتر از این ادویه استفاده نمایند  ، کسانی  که بیماری صرع دارند کمتر زردچوبه بخورند ، افرادی که به انسداد کیسه صفرا مبتلا می باشند باید کمتر از زردچوبه استفاده نمایند.

نکات مهم در استفاده از زردچوبه:

برای مصرف دارویی زردچوبه، می توان آن را در کپسول های 500 میلی گرمی ژلاتینی که در داروخانه ها به فروش می رسند، پر کرده و استفاده شود.در صورتی که بخواهیم از اثر دارویی زردچوبه استفاده شود که  مسلماً میزان مصرف آن باید بیش از اندازه غذایی و در حد توصیه شده و  برای نگه داری زردچوبه نباید از ظروف پلاستیکی استفاده که  بهترین ظروف آلومینیومی و شیشه های رنگی (قهوه ای) می باشند که هم چنین درب ظرف باید کاملا بسته شود

ریشه و ریزوم زردچوبه که پودر نشده اند در برابر حرارت مقاوم تر از پودر آن بوده، ولی چون اکثراً پودر زردچوبه در بازار مصرف به فروش می رسد، برای نگه داری طولانی مدت آن بهتر بووده که در جای خنک نگه داری بشود وچون بخشی از اثرات زردچوبه مربوط به رایحه (اسانس) آن بوده که در اثر حرارت و یا مرور زمان کاسته و لذا زردچوبه کهنه دارای خواصی کمتر از زردچوبه تازه می باشد ، میزان مصرف زردچوبه به عنوان دارویی تا روزی سه  گرم برای اشخاص بالغ بلامانع می بوده است.

اضافه کردن نظر