لیمو عمانی یا لیمو امانی Citrus aurantifulia ، د‌رخت آن را Lime tree  می نامند و  با نام علمی : Citrus aurantifulia و نام های دیگر آن لیمو ترش شیسه یا تغن به لاتین بوده این گیاه دارویی میوه ی خشک‌ شده ایست که به‌عنوان چاشنی در غذاهای خاورمیانه‌ای خصوصاً ایرانی استفاده می گردد.لیمو عمانی تازه رنگ خردلی داشته و بسیار ترش مزه بوده و به‌طوری‌که تازه‌اش را معمولاً نمی‌توان به‌تنهایی مصرف نمود  بنابراین آن را در آفتاب خشک می‌کنند تا داخل آن به رنگ سیاه درآید،رنگ پوسته ی خارجی آن از زرد قهوه‌ای تا سیاه بوده و آن را به‌صورت چاشنی در غذا مورد استفاده قرار داده اند و لیمو عمانی به‌صورت گرد کوبیده‌شده یا درسته عرضه می گردد و در غذاهای سنتی مانند قورمه سبزی و قیمه مورد استفاده میشود.باید توجه داشت که  ليمو عماني گونه ديگري از ليمو ترش و درخت آن از خانواده نارنج  بوده است.

 لیمو عمانی معمولا در طبخ خورش های ایرانی  همچون چاشنی  برای قرمه سبزی و قیمه استفاده می گردد و آن ها را  قبل از ریختن در غدا سوراخ نموده  وشکسته یا خرد می نمایند و در کشورهای دیگر گاهی نیز آنها را به‌صورت گرد کوبیده به خوراک های برنجی افزوده میشودو مثلاً در خوراک خلیجی پر ادویه‌ای با نام بهارات یا کبسا گفته شده و برای پرهیز از تلخ شدن غذا  بوده که  قبل از افزودن آن به غذا تخم‌های آن را درآورده و در ضمن وقتی درسته در غذا انداخته می‌شودو محل تجمع روغن شده و خوردن آن هر چند که خود کالری نداشته و توصیه هم نمی‌شود. در مورد استفاده از ليمو عماني بهتر  بوده  به جاي سوراخ كردن پوست ليمو با چنگال، ليمو را با چاقو از وسط  برش دادع و هسته هاي آن را خارج  نموده و به همين صورت داخل خورش استفاده كنيد.

در لغتنامه دهخدا از این محصول با همین نام یاد  گدیده و آن را «لیمویی ترش که از عمان آرند» معنا نموده، اما شهرت آن احتمالاً به غلط «عمانی» ذکر شده ، چراکه کشور عمان فاقد مرکباتی معروف بوده و احتمالاً نام درست لیمو «امانی» می باشد، به دلیل این که شهر امان پایتخت  کشور اردن از لحاظ محصول لیمو همچون کشورهای لبنان و فلسطین سرشناس می باشد. بهترین نوع لیمو عمانی در مناطق مختلف جنوب و جنوب شرقی ایران  شامل بندرعباس، میناب، جهرم و شیراز و صادراتی آن در اردن پرورش یافته می شود.

دامنه انتشار گیاه لیمو عمانی :

گیاه لیمو عمانی بومی مناطق  آسیای جنوبی بوده و در آمریکا و آمریکای لاتین نیز کشت می‌شودو این گیاه در مناطق مختلف جنوب و جنوب شرقی ایران نظیر بندر عباس، میناب، جهرم و شیراز به  مقدار فراوان کاشت می گردد.لیمو عمانی  مانند دیگر مرکبات طعم ترش  داشته ولی فاقد ته‌مزه شیرین در لیموهای تازه بوده و همچنین به‌دلیل عمل تخمیر انجام  که  کمی تلخی در مزه آن احساس می گردد و بهتر  بوده که  لیمو را برای مدت کوتاهی در آب خیسانده و آب آن را دور بریزید تا تلخی ان کمتر شود.

ترکیبات موجود در لیمو عمانی : این  ترکیبات تلخ، فلاونوئیدها، اسید سیتریک، املاح، ویتامین ‌ها به ویژه ویتامین C و مواد فرار تشکیل می شود وعمده ترین ترکیبات موجود در روغن فرار گیاه را لیمونن، آلفا-ترپینئول، گاما ترپینن، ترپینولن، 1 و 8 سینئول و لینالول تشکیل  و این میوه از نظر کلسیم و پتاسیم غنی بوده و می توان گفت که حتی  از نظر ویتامین C از سایر مرکبات پیشی گرفته و به عنوان کاهنده ی فشار خون و چربی خون شناخته گردیده شده که گفته شده که خوردن دم ‌کرده ی لیمو عمانی  اغلب با چای و گل گاوزبان در کاهش فشار خون موثر بوده و برای افراد با فشار خون طبیعی نیز مصرف دم‌ کرده ی آن با عسل یا نبات پیشنهاد می گردد. 

خواص دارویی لیمو عمانی :

در طب سنتی برای لیمو عمانی آثار دارویی مقوی معده، ضد نفخ، اشتهاآور، ضدعفونی کننده، مسکن سردرد و رفع کننده ی علایم سرفه و سرماخوردگی  بوده است و این ماده غذایی ویتامین C بالایی داشته و برخی منابع آن را به عنوان یک کاهنده فشار خون (به‌صورت دم‌کرده) و حتی چربی خون توصیه می گردد. دارای مواد آنتی‌ اکسیدانی، ضدسرطان  بوده و در دفع مواد صفراوی موثر بوده. برگ‌های لیمو عمانی را له نموده  و برای رفع سرد‌رد‌ روی پیشانی گذاشته می شود، همچنین عصاره برگ‌های د‌رخت لیمو عمانی مخلوط با عصاره برگ‌های فوفل را برای معالجه د‌ل د‌رد‌ استفاده و ان را میخوردند.  با کمک راديو اکتيوي که در ليمو و بوجود آورده اند جلوی پيری را خواهد گرفت. ترشي ليمو نه تنها براي مبتلايان به زخم معده مضر نبوده   بلکه صد در صد هم مفيد وضروری است و از فلج کودکان جلو گيری مي کند . 

اگر  دندان درد دارید  اندکي جوهر ليمو بر  روی  دندان خود گذاشته و بعد از چند ثانيه اثر خوب رفع دندان درد خود را تجربه خواهيد نمود. 

نکته در مورد لیمو عمانی:لیمو عمانی  درهنگام خشک شدن به دلیل عمل تخمیر کمی تلخ شده که این تلخی در مزه ی آن نیز احساس می گردد البتع پس  از خشک شدن 70 تا 80 درصد خواص آن باقی می ماند  و بنابراین بهتر بوده که برای جلوگیری از تلخ شدن غذا قبل از افزودن، تخم‌ های آن بیرون آورده شود .لیمو عمانی درسته در خورش ‌ها و خوراک‌ ها محل تجمع روغن غذا خواهد بودو  به همین دلیل خوردن آن توصیه نمی‌ گردد.

لیمو عمانی به دلیل دارا بودن مواد فراری که عامل ایجاد عطر و بوی آن  هم می باشد  حتما باید در محل خشک، خنک و در ظروف سربسته و به دور از نور نگهداری گردد  وبهتر  بوده که  هنگام تهیه ی انواع خورش ‌ها و خوراک ‌ها به مقدار لازم از لیمو عمانی استفاده  تا استفاده از نمک در غذا به حداقل برسد و از نظر سلامتی برای انسان مفید بوده. در بعضی  مناطق گرمسیر به دلیل این که نگهداری لیموترش مشکل و حمل ‌و نقل آن مقرون به صرفه  نمی باشد و آن را با تغییرات ویژه‌ ای تبدیل به لیمو عمانی می ‌کنند تا قابلیت نگهداری ‌اش برای چندین سال افزایش پیدا کند

تهیه لیمو عمانی خانگی

مواد لازم:لیمو ترش 1 کیلو ،  سرکه 1 فنجان ،  نمک به مقدار لازم

طرز تهیه : لیموترش ها را شسته و سپس روی انها نمک بپاشید و به مدت یک روز کناری قرار دهید ، بعد از یک  روز لیموها را با آب سرد بشورید ودرون قابلمه چند لیوان اب بریزید و سرکه را اضافه  کرده  و اجازه دهید به جوش بیاید ، باید لیموها را در دومرحله به اب جوش مخلوط با سرکه اضافه  نموده،در مرحله اول لیموها را داخل مخلوط آب جوش و سرکه  ریخته  و 10 ثانیه اجازه دهید بجوشند سپس لیموها را با آب سرد آبکشی نمایید.

در مرحله دوم لیموهای ابکشی شده را مجدد داخل آب جوش  ریخته  و این بار یک  دقیقه اجازه دهید لیموها بجوشند سپس داخل آبکش ریخته  اما آبکشی ننمایید،و  بعد از خنک شدن لیموها با خلال دندان سوراخ ریزی روی هر لیمو ایجاد نموده ، پارچه ای را در آفتاب پهن  کرده  و لیموها را به مدت 10 روز روی پارچه قرار داده  و بعد  از این مدت زمان لیموها را داخل سبد ریخته و در سایه قرار دهید تا کامل خشک  گردد.

اضافه کردن نظر