تـَنیدگی یا اِستـِرس یا فشار روانی در روانشناسی به معنی فشار و نیرو بوده و هر محرکی که در انسان ایجاد تنش کند، استرس زا یا عامل تنیدگی نامیده ودر واقع استرس یک فشار روانی و احساسی بیش از حد است که ما نمیتوانیم با فشارهای کوچک کنار بیاییم ، هر چیزی میتواند جزو این فشار کوچک باشد مثلاً پول، کار، درس و ... . استرس بر روی رفتار و ملکرد فرد تأثیر میگذارد و حتی میتواند بر روی اندام و زیبایی صورت شما تأثیر مثل جوش هایی که در سطح صورت و بدن ایجاد میشود
برای درمان افسردگی سالیان درازی بوده که از انواع داروهای ضدافسردگی شیمیایی استفاده میشود اما چون درمان افسردگی گاهی چندین ماه یا چندین سال طول میکشد ومصرفکنندگان این داروها همیشه از عوارض جانبی آن ناراضی و نگران بوده ،به همین دلیل بهتازگی پژوهش گران وسیعی بر روی گیاهان دارویی ضدافسردگی و آرامبخش صورت و تعدادی داروی گیاهی مؤثر و دارای حداقل اثرات جانبی به بازارهای جهانی عرضه البته توجه داشته باشید که مصرف این گیاهان هم بدون عارضه نبوده باید احتیاط لازم را برای مصرف در نظربگیریم
استرس چیست
اصولا استرس از پاسخ های غیرتخصصی بدن به مشکلات و همچنین احساس نیاز فرد برای پیشرفت و تغییر در زندگی ناشی شده و نیازها و خواسته های زیادی در زندگی وجود داشته که می تواند منجر به استرس گرد اما مشکلات مالی، نیازهای عاطفی و دغدغه های کاری در صدر همه این نیازها قرار می گرفته شده و نباید فراموش کرد که وقایع و اتفاقات زندگی هم می توانند منجر به استرس گردند و اثرات فیزیولوژیکی متداول استرس : سردرد، درد و تنش عضلانی، درد قفسه سینه، خستگی، تکرر ادرار، ناراحتی معده و بدخوابی بوده.
استرس با اثر مستقیم بر روی خلق و رفتار فرد منجر به علائمی مثل اضطراب، بی قراری، فقدان انگیزه، تحریک پذیری، خشم غیر ضروری، غم و اندوه، افسردگی و انزوای اجتماعی شده واسترس می تواند حاد یا مزمن واقع شود و استرس بیش از حد می تواند عوارضی فشارخون بالا، چاقی، بیماری های قلبی، اضطراب و افسردگی را به دنبال داشته و نکته جالب اینجاست که استرس حتی میزان لذت شما را از زندگی تحت تاثیر خواهد گذاشت و همانطور که می دانید استرس یک بخش اجتناب ناپذیر زندگی بوده اما راه های بسیار آسانی برای مقابله با آن وجود دارد.
دم نوش های گیاهی برای کاهش استرس
گیاه دارویی سنبل الطیب با داشتن خاصیت ضدتشنج در رفع ناراحتیهای عصبی و کاهش صرع نیز مفید بوده و دلهره، تشویش و نگرانی را تا حد زیادی از بین میبرد و جایگزین خوبی برای قرصها و داروهای آرامبخش بشمار امده
تهیه دمنوش سنبل الطیب : مقدار ۲تا۴ گرم سنبلالطیب را که قبلا کوبیده شده در یک لیوان آب جوش بریزید و به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا به خوبی دم بکشد و سپس آن را صاف کید و روزی سه بار، هر بار یک فنجان میل کنید که این نوشیدنی معالج تمام حالات عصبی،سرگیجه ، ناآرامیهای عصبی، ضدترس شبانه اطفال و آرامبخش بسیار خوبی برای کارهای فکری زیاد میباشد.
زعفران :مهمترین خاصیت زعفران-از قدیم درمان افسردگی است و زعفران بویی قوی و طعمی تلخ دارد، سبب تحریک اعصاب شده، اثر مسکن داشته و دارای خاصیت آرامبخشی و خوابآوری بوده و بالاخره اگر میخواهید همیشه شاد و خندان باشید، زعفران مصرف کنید.به روش های مختلفی میتوان زعفران مصرف کرد چه بصورت دم نوش و چه به صورت ادویه در غذاها
البته باید به این نکته توجه داشت که زعفران را باید در شیشههای دربسته و دور از نور نگهداری شود زیرا عطر و رنگ خود را در اثر نور از دست خواهد داد و اسانس زعفران تبخیرشدنی بوده و در صورت نگهداری نامناسب به مرور زمان اسانس آن تبخیر، از اثرات دارویی و طعم و مزه آن کم شده و مرغوبیت خود را نیز از دست خواهد داد و با توجه به اینکه مواد معطر گیاه در حالت پودر شده، بسیار سریعتر از پودر نشده آن تبخیر میگردد به همین دلیل بهتر است زعفران را تا موقع مصرف پودر نکنید یا در صورت پودر کردن، در ظرف دربسته نگهداری شود.
علف چای در درمان افسردگیهای خفیف عصبی مثل افسردگیهای دوران یائسگی و درمان خستگیهای عصبی مؤثر بوده و خاصیت این گیاه در درمان افسردگی به اثبات رسیده و ماده مؤثر این گیاه هایپریسین بوده و میتوانید به صورت چای، دم کرده و نوشجان کنید.
ریشهی شیرین بیان : این گیاه حاوی کورتیزون گیاهی بوده که در شرایط استرس و اضطراب به بدن کمک کرده و سطح قند خون را تنظیم مینماید و انرژی لازم برای رویارویی با شرایط بحرانی را افزایش میدهد.
بابونه : مصریان باستان گیاه بابونه را مقدس دانسته اند و آن را به آفتاب پیشکش میکردند زیرا بسیاری از ناراحتیها نظیر تب، پیری و مشکلات مربوط به افراط در خوردن غذا، دارو و الکل را برطرف میکرد. در سدههای میانه از بابونه برای رفع هذیان گویی و پریشان خوابی در کودکان استفاده شده است
شوید : گاهی افراد وقتی استرس دارند معده شان بهم میریزد و دچار سوءهاضمه میشوند که یکی از اثرات ترشح بیش از حد آدرنالین در بدن برای مدت طولانی، سوءهاضمه بودهو به همین دلیل نیز، اکثرِ افراد استرسی، زخم معده دارند. گیاه شوید از دوران باستان برای تسکین معده و عضلات، و کاهش نفخ معده استفاده میگردیده
رزماری : این گیاه برای ارامش اعصاب مفید بوده و در واقع رزماری اثرات مفیدی بر ذهن و بدن دارد.
اسطوخودوس : خواص فراوانی داشته و در کاهش تحریکپذیری و اضطراب موثر بوده و اثر آرامبخش و خوابآور دارد. علاوه بر این ضدباکتری نیز میباشد و برای تنظیم هورمونها و تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است. از این گیاه به صورت دمنوش میتوان استفاده نمود.
مریم گلی : نام این گیاه در زبان لاتینی به معنی «نجاتبخش» بوده و این گیاه مثالی مشهود از برتری گیاهان بر داروهای شیمیایی ساخت انسان بوده چرا که پژوهش هایی اثرات بیشتر و بیشتری از این گیاه را آشکار ساخته و این گیاه اثرات چشمگیری در افزایش حافظه و شفافیت ذهن داشته و علاوه بر این حاوی آنتیاکسیدانی قوی داشته.
گل ساعت : اثر تسکینبخشی این گیاه متوسط بوده و بیشتر خواب را افزایش میدهد. علاوه بر این برای درمان اضطراب، بیخوابی، افسردگی و عصبیت استفاده شده و بخشی از گیاه که بر روی زمین است میتواند خشک گردد و به صورت دمنوش مورد استفاده شود و این گیاه به صورت تنتور یا کپسول در داروخانهها یافت میگردد
ترخون : گیاه مفیدی برای مقابله با استرس بودهو دارای اثر آرام بخش و تسکینی بوده و گیاه ترخون برای تنظیم اشتها مفید میباشد و دارای مواد معدنی مفیدی است که امروزه در مکملها از آن استفاده میشود. سالیان متمادی از این گیاه برای آرام کردن کودکان بیش فعال استفاده میشده
جینسینگ سیبری: از سیبری و همچنین از مناطق شمالی کره، ژاپن و چین امده شده و معمولا «الیترو» نامیده و چای الیترو حاوی تریترینوئید ساپونین بوده و موادی که دارای تاثیر سودمند برای بدن هنگام استرس هستند و همچنین وب سایت دانشگاه مرکز پزشکی مریلند ذکر کرده که چای جینسینگ سیبری گردش خون را تقویت نموده و قدرت بدنی و ذهنی را افزایش داده و به علاوه میزان استرس را کاهش داده و این گیاه دارویی به مبارزه سیستم ایمنی با ویروسهای رایجی همچون عوامل عفونی در بینی، ویروسهای عفونی دستگاه تنفسی تحتانی و آنفلوآنزا نیز کمک خواهد کرد
زالزالک خواص آرا مبخشی داشته و کپسولهای این گیاه تپش قلب، حالتهای عصبی، زودرنجی یا احساسات افراطی را کاهش داده و ضربان قلب را تنظیم کرده و تمام اینها هم سبب میشود که آرامشتان را بازیابید و اضطرابتان کمتر گردد که میتوانید به صورت خام یا دمنوش زالزالک استفاده کنید
بادرنجبویه خواص آنتی اکسیدانی داشته و دم کردهی آن نیز آرامشبخش بوده و با اضطراب مقابله میکند و به عقیدهی محققان این گیاه اختلالات عصبی مثل خوابی، نگرانی و آشفتگی را برطرف میکند و از روغن این گیاه نیز برای رفع تنشهای عصبی استفاده میگردد
چای سبز گیاه دارویی دیگری در کاهش استرس بوده ، به طوری که مصرف روزانه چای سبز سب کاهش تنش و استرسهای روزانه میگردد
چای سفید نیز مثل چای سبز بدون تخمیر تهیه و در مقایسه با آن طعم ملایم تری داشته و کاهش دهنده ی کلسترول و فشارخون، ضدویروس و ضدباکتری، تقویت کننده ی لثه، کاهش دهنده ی قندخون، ضدسرطان، آرام بخش اعصاب، مقوی قلب و عروق، مقابله کننده با پوکی استخوان و مبازره کننده با آنفلوانزا بوده
گل گاوزبان به دلیل دارا بودن خواص تسکیندهنده برای درمان بیماریهای عصبی توصیه شده وگل گاوزبان در عین حال برای درمان افسردگی و بیتعادل روانی ناشی از دورههای قاعدگی و یائسگی مصرف میگردد
دم نوش به لیمو: در درمان بی خوابی های شبانه، میگرن، اضطراب، طپش قلب، سردرد، آسم، موثراست و همچنین این چای، تقویت کننده حافظه است
دمنوش یا همان گل نسترن: 15 عدد میوه گل نسترن یک دمنوش آرامبخش تهیه کنید و این چای با طبیعتی معتدل و تا حدّی خشک بوده
غذاهایی که باعث کاهش استرس میشود
مواد خوراکی شامل ویتامین C مانند پرتقال و گریپ فروت ممکن است در کاهش هورمون های استرس به فرد کمک کنند و همچنین امگا-3 نیز که در ماهی آزاد ( و سایر ماهی های چرب) و آجیل پیدا می شود ممکن است در آرام شدن به فرد کمک کنند به طور کلی داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند در حفظ سلامت به بدن و افزایش قدرت کنترل استرس، به فرد کمک کند و بخشی از برنامه غذایی سالم و متعادل مربوط شده و به مصرف غلات سبوس دار، میوه ها و سبزیجات همیشه بپردازید و همچنین شکلات تلخ می تواند با کاهش هورمون های استرس، فرد را آرامتر کند.
برای جلوگیری از استرس و بالا بردن روحیه خود مصرف ویتامین B را شروع و باید بدانید که هر 8 نوع ویتامین B از جمله B1، B2، B3، B5، B6، B7 و B12 عملکرد صحیح مغز و سیستم عصبی را ارتقا می دهند و همچنین به افزایش آرامش و مبارزه با استرس و خستگی کمک کرده و از غذاهای غنی از ویتامین B شامل غلات سبوس دار، لوبیا، نخود، بادام زمینی، اسفناج، کلم پیچ، آووکادو، سیب زمینی، موز، حبوبات، تخم مرغ و محصولات لبنی استفاده کنید
برگه زرد آلو یا همن قیصی زردالود منیزیم زیادی داشته و به همین دلیل سطح قندخون را متعادل و استرس را کاهش می دهد.
سویا منیزیم،پتاسیم و کلسیم داشته و سیب زمینی نیز به دلیل داشتن کربوهیدارت، میزان قندخون را کنترل کرده و استرس را کم خواهد کرد
کارهایی که باعث کاهش استرس میشوند
به طور منظم ورزش کنید واز ورزش هایی که تمرکز فرد را بالا میبرد مانند یوگا ،شطرنج و... غافل نشوید و برای بهبود ضربان قلب خود از ورزش های هوازی استفاده کنید ورزش هایی مثل:پیاده روی،دوچرخه سواری وشنا
تنها 20 دقیقه انجام ورزش های هوازی ذهن شما را آرام کرده و هورمونهای استرس را کاهش میدهد و همچنین ورزش موجب ترشح آندورفین می شود که یک ماده ی شیمیایی در مغز بوده و به بهبود خلق و خوی فرد کمک می کند وحتی ورزش های سبک نیز می توانند به فرد کمک کنند اما انجام ورزشهایی مثل موارد بالا می تواند موثرتر واقع شوند.
مصرف الکل، دخانیات و کافئین زیاد را تا حد زیادکاهش دهید و به اندازهی کافی بخوابید و خواب خوب شبانه می تواند به کاهش استرس فرد در روز بعد کمک کند و خواب خوب داشتن حداقل 7 ساعت خواب شبانه بوده.
روی تنفستان تمرکز کنید و همیشه به آرامی و از شکم نفس عمیق بکشید.
هنگامی که اضطراب تمام وجودتان را در بر میگیرد دستهایتان را خیلی محکم مشت و سپس رها کنید.
به خاطرات خوبتان فکر کنید و سعی کنید ترس را با غرق شدن در خاطرات خوب از خود دور کنید همیشه مثبت اندیش باشید
سولفات منیزیم درمان مفید و موثر دیگری است که در موقعیت های استرس زا به شما کمک می کند. استرس باعث کاهش سطح منیزیم و افزایش سطح آدرنالین در بدن می شود. سولفات منیزیم غنی از منیزیم بوده و کمک می کند که متابولیسم تولید سروتونین در مغز افزایش پیدا کند و منجر به آرامش بیشتر و بهتر شدن خلق و خو شوده که این به نوبه خود به کاهش استرس، اضطراب، تحریک پذیری، بی خوابی و ریتم غیر طبیعی قلب و افزایش آرامش و راحتی فرد کمک می کند.
یک فنجان نمک فرنگی و چند قطره اسانس معطر مورد علاقه تان را به آب گرم وان حمام اضافه کرده و سپس آن را هم بزنید، تا زمانی که دانه های نمک در آب حل گردد و به مدت بیست دقیقه در این آب تسکین دهنده دراز بکشید شما میتوانید هفته ای 2 یا 3 بار از این حمام آرامش بخش لذت ببرید و تسکین روحیه بگیرید
ماساژ بدن نیز به عنوان یک مسکن بسیار بوده که برای درمان استرس عمل می کند و با توجه به طب سنتی چینی، ماساژ کمک کرده تا چاکراه های انرژی مسدود بدن، باز گردند و به کاهش استرس و بهبود سلامتی کمک کنند و ماساژ پاها، دست ها، پشت و سر با روغن گرم به شل شدن عضلات تنش، بهبود گردش خون و کاهش اضطراب کمک شایانی کرده و برای استفاده از ماساژ درمانی، شما می توانید از روغن کنجد، زیتون و یا روغن نارگیل استفاده کنید.