بيماری ديسك كمر از بیماری هایی بوده که جدیدا در سنین مختلف افراد به ان دچار میشوند و شايد شما هم تا به حال دچار احساس دردهای شديد يا خفيفی از ناحيه كمر شده وبسيار نگران هم باشيد كه مبتلا به ديسك كمر هستید البته دردهاي موقتی كمر با ديسک كمر تفاوت داشته و هر درد كمری را نميتوان ديسك كمر بنامید
هر انسان معمولاً 26 مهره در ستون فقرات خود داشته که مهره ها بوسيله صفحات انعطاف پذيری به نام ديسك بين مهره ای از يكديگر جدا شده و اگر بنا به دلايلي ديسك از بخش عقبي خود دچار بيرون زدگي يا فتق شود، اين بخش بيرون زده بر روی نخاع يا رشته های نخاع فشار وارد شده و باعث بروز درد در ناحيه كمر با انتشار به پاها شده است که مردم به اصطلاح به اين بيماری ديسك كمر شده كه البته اصطلاح درست آن فتق ديسك كمری بوده که اين بيماری، بيماری سياتيك نيز گفته شده
علت دیسک کمر
در حدود 15 سالگي به بعد ديسك بين مهره ای دچار تغييراتي شده كه اجتناب ناپذير میباشد که اين تغييرات به كاهش ميزان آب موجود در ديسك و كاهش انعطاف پذيری آن منجر شده که اين تغييرات در بعضی از افراد زودتر بروز کرده و در بعضی ديرتر ديده شده که در صورت وارد آمدن فشار نامناسب به ديسك فرسوده، بخش پشتي ديسك دچار فتق يا بيرون زدگي شده و اين بيرون زدگي روی نخاع يا رشته های آن فشار وارد میشود
شغل یا فعالیتهای دیگری که میتواند موارد زیر از علت های ایجاد بیماری است:
نشستن طولانی مدت ، بلند کردن یا کشیدن اشیاء سنگین ، خم کردن یا چرخاندن مکرر کمر ، تلاش جسمی بیش از حد ،حرکات مکررو قرار گرفتن در معرض ارتعاش دائم (مثل رانندگی)
ورزش نکردن به طور منظم، انجام دادن ورزشهای توانفرسا برای مدتی طولانی یا شروع به انجام ورزشهای سنگین کردن بعد از یک وقفهی طولانی مدت.
استعمال دخانیات مثل نیکوتین و دیگر مواد سمی دخانیات مانع شده تا دیسکهای ستون فقرات تمام مواد مغذی لازم را از خون جذب کرده و در نتیجه احتمال آسیب دیدن دیسک بیشتر هم شده و علاوه بر این، استعمال دخانیات حساسیت به درد را نیز افزایش پیدا کرده ،
اضافه وزن داشتن به ویژه در ناحیه شکم فشار مضاعفی بر کمر وارد کرده و اگرچه صحت این امر هنوز اثبات نگردیده با این وجود، غالباً اضافه وزن داشتن مبین وضعیت جسمی نامساعد میباشد که عضلههای ضعیفتر و انعطافپذیری کمتر را به همراه دارد که پیامد احتمالیشان کمردرد میباشد.
دیسک کمر بیشتر در چه کسانی دیده میشود؟
بیماری دیسک کمر معمولا از دهه سوم به بعد ایجاد شده و البته در زنان جوان، دیسک جوانی هم دیده شده اما بسیار نادر است. قابل ذکر بوده که دیسک جوانی در مهرههای کمر ایجاد نشده و در مهرههای پشتی (بخش بالای مهرههای کمری) در اثر ضربه اتفاق افتاده و با توجه به اینکه در حدود سن20 سالگی پدیده پیر شدن برای دیسک وجود نداشته که به اصطلاح دژنره نشده شده و از سن بیست سالگی به بعد کم کم آب دیسکها کم شده و امکان شکننده شدن آن ها و ترکهای موجود بیشتر شده و هر چه سن بالاتر برود، احتمال پیدا شدن دیسک زیادتر شده.
علایم دیسک کمر
دردی که از باسن و پایین پا فرد گذشته و در مچ یا پا به دلیل وارد شدن فشار بر عصب سیاتیک منتشر شده و کمر درد ممکن است همراه با پا درد نیز همراه شود.
گز گز کردن (سوزن سوزن شدن و مور مور شدن) یا کرختی یک پا که معمولاً از باسن یا پشت زانو شروع شده و به تدریج کشاله ران، مچ یا پا را نیز دربر گرفته شده و ضعف عضلههای معینی در یک یا هر دو پا و درد جلوی کشاله ران و همچنین درد عضلانی عمیق شدید و اسپاسمها و گرفتگیهای عضلانی نیز از علایم دیگر میباشد
تشخیص دیسک کمر
زمانی پزشک بر مبنای سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی پی به وجود فتق دیسک برده، انجام آزمایشهای دیگر ضرورتی نداشته و در صورت نیاز پزشک به اطلاعات بیشتر یا جواب ندادن درمان بعد از چهار هفته، احتمالاً دستور انجام ام.آر. آی. یا سی. تی. اسکن داده میشود. پرتونگاری (اشعه ایکس) معمولاً برای این عارضه کاربردی نداشته اما اگر سابقه پزشکی یا معاینه فیزیکی مبین وجود عارضهای جدیتر مثل تومور، عفونت، شکستگی یا آسیب عصبی شدید باشد، یا اگر بیمار از پادرد و علائم دیگری رنج ببرد که بعد از چهار هفته درمان غیرجراحی درمان نشدهاند و پزشک دستور انجام رادیوگرافی را میدهد
آزمایشات برای تشخیص دیسک : الکترومیوگرافی (عضلهنگاری برقی) و تست هدایت عصبی در بعضی موارد بر روی بیمارانی انجام شده که دچار نشانههای فشار طولانی مدت بر ریشه عصب میباشد.
اگر میلوگرام در صورت امکانپذیر نبودن انجام ام. آر. آی (برای مثال به دلیل داشتن باتری قلب) یا واضح نبودن نتایج آن تجویز شده و دیسکوگرافی در تشخیص مشکلات دیسک سودمند میباشد اما به ندرت مورد استفاده قرار گرفته شده است.
درمان دیسک کمر
قبل از درمان باید به علائم تجربه شده از سوی بیمار ،سن بیمار ، میزان فعالیت بیمار و وجود علائم تشدیدشونده در بیمار است
غالباً درمانهای فتق دیسک با روشهای محافظهکارانه شروع شده و در صورت از بین نرفتن علائم به تدریج تهاجمیتر میشود و پس از تشخیص فتق دیسک، معمولاً درمان بدون جراحی دیسک کمر شامل ، ورزش ، فیزیوتراپی ، لیزر درمانی کمر درد ، دارو درمانی و غیره آغاز میگردد که در حالت کلی جراحی باز و جراحی بسته دیسک کمر میشود و جراحی بسته دیسک کمر در اتاق عمل و با استفاده از وسیله ای بنام فلوروسکوپ انجام شده. فلوسکورسکوپ وسیله ای بوده که توسط اشعه ایکس بطور زنده تصویری از داخل بدن را روی مونیتور نشان داده و روش جراحی بسته ستون فقرات این امکان را به پزشک داده تا بدون شکافتن پوست و عضلات وسیله ای را که شبیه یک سوزن میباشد که به داخل دیسک هدایت میکند.
اولین درمان دیسک کمر بدون جراحی استراحت کردن و پرهیز از انجام فعالیتهای تشدید کنندهی علائم بوده که بسیاری از موارد فتق دیسک با سپری شدن زمان برطرف شده و بنابراین در فتق دیسکی که علاجاش گذر زمان میباشد و اجتناب از فعالیتهای تشدید کننده علائم اهمیت بسیار داشته است
گذاشتن کمپرس یخ و گرم کردن در کاهش علائم دردناک فتق دیسک بسیار مؤثر و ضروری است و گرم و سرد کردن با شل کردن عضلات پشت و کمر اسپاسمها و گرفتگیهای عضلانی را از بین برده و درد را به میزان قابل توجهی تسکین ببخشد.
بعضی از بیماران ترجیح میدهند تا روش درمانی استئوپاتی (استخوان درمانی) را امتحان کرده یا به یک متخصص کایروپراکتیک مراجعه شود و این دو از روش های درمان کمر درد بوده.
اگرچه فیزیوتراپی و ورزشهای پایدارسازی مهرههای کمری به طور مستقیم فتق دیسک را اصلاح نکرد ولی عضلههای مهرههای کمری را پایدار ساخته و به این ترتیب بار تحمیل شده بر دیسک و مهرهها را کاهش داده و عضلههای قویتر و متعادلتر به کنترل مهرههای کمری کمک مینماید و احتمال آسیب دیدن به اعصاب و دیسک بین مهره ای از جمله دیسک بین مهرهای L4–L5 را به حداقل رسانده
فیزیوتراپیست برای کمک به کاهش و درمان کردن کمر درد و گردن درد روش های درمان بدون جراحی گردن درد و کمر درد را برای افراد ارائه خواهد کرد و او همچنین به فرد کمک می کند تا با انجام یا اصلاح برخی از کارها از بروز گردن درد در آینده جلوگیری مینماید
نرمش کردن برای رفع مشکل دیسک بسیار مفید میباشد که با نرمشهای کششی شروع شودو رو به جلو و چپ و راست خم شده و انجام این نرمشها را بعد از اندکی قویتر شدن کمر و به شرط دامن نزدن به درد شروع نموده و انجام این نرمشها فشار وارده بر دیسک را کاهش میدهد و وضعیت اندامی مناسب مثل صاف ایستادن، درست و صاف نشستن، بلند کردن اجسام بدون خم کردن کمر با کاهش فشار روی دیسک، شرایط کمر را بهتر میباشد
زانوها و مفصل ران را در هنگام بلند کردن اشباء خم کرده و پشت و کمر را صاف نگه بدارید و در هنگام حمل وسایل، آنها را نزدیک بدن خود نگه داشته و اگر مجبور بودید مدت زمان طولانی بایستید، مدتی یک پا را روی جعبه یا چهارپایهای کوچک قرار بدهید و یا اگر مدت زمان طولانی نشسته باشید پا را به گونهای بر روی یک چهارپایه کوچک قرار داده که زانوهایتان بالاتر از مفصلهای ران قرار بگیرد حدال امکان کفش پاشنه بلند نپوشید وبر روی شکم نخوابید.
داروهای درمان دیسک کمر
داروهای ضدالتهاب: بسیاری از پزشکان داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) را برای تسکین درد ناشی از فتق دیسک تجویز خواهند کرد که این داروها با کاهش التهاب فشار بر روی اعصاب فشرده شده را کم کرده و توجه داشته باشید که داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب را حتماً باید تحت نظارت پزشک مصرف نمایید.
داروهای خوراکی استروئیدی: داروهای خوراکی استروئیدی، مثل پردنیزون و مدرول، در پیشآمدهای منجر به فتق دیسک حاد (ناگهانی) بسیار مفید وضروری بوده که این داروها نیز مانند داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب، داروهای ضدالتهاب تأثیرگذاری میباشد که با کاهش دادن التهاب پیرامون اعصاب فشرده گردیده که به برطرف شدن علائم کمک میکند.
سایر داروها:مسکنها و شل کنندههای عضلات داروهای دیگری میباشند که برای درمان فتق دیسک کمر مصرف میشوند. داروهای ضد درد (مسکن ها) برای مدیریت درد کوتاه مدت و شدید سودمند هستند؛ متأسفانه این داروها اعتیادآور هستند و باعث خواب آلودگی میشوند. بنابراین نباید مدت طولانی از این مسکنها استفاده کرد و شل کنندههای عضلات برای درمان گرفتگی و اسپاسم عضلههای ستون فقرات همراه با فتق دیسک به کار برده خواهد شدو اسپاسم عضلانی غالباً از درد ناشی از فشار آوردن دیسک بر اعصاب شدیدتر و غیرقابل تحملتر میباشد.
تزریق کردن داروهای استروئیدی در اپیدورال: کورتیزون را میتوان مستقیماً درون ناحیه فشردگی اعصاب تزریق نمود که هدف از این تزریق، مثل تجویز داروهای ضدالتهاب خوراکی، کاهش فشار روی اعصاب میباشد و در این حالت دارو به جای آن که بلعیده شود و از سراسر بدن بگذرد، زمان انجام تزریق به ناحیهی فتق دیسک وارد میگردد.
درمان گیاهی دیسک کمر
بابونه توصیه شده که افراد مبتلا به دردهای سیاتیکی مبتلا هستند روزانه 30 گرم گل بابونه خشک را در 1 لیتر آب دم کنند و طی سه وعده، میل کنند
اکلیل کوهی
یکی از بهترین گیاهان دارویی که به سرعت دردهای سیاتیکی را آرام داده اکلیل کوهی بوده و طرز استفاده از این گیاه دارویی به این شکل بوده که 200 گرم برگ های خشک اکلیل کوهی را پودر نموده که در عسل خمیر کرده و روزانه یک قاشق مرباخوری میل شود.
خرما خوردن روزانه چند عدد خرما و همچنین مالیدن مخلوطی از خرمای بدون هسته و دنبه و زنجبیل و کمی روغن کنجد به موضع درد و بستن آن روی ناحیه کمر، در تسکین درد بسیار مؤثر بوده.
گیاه خارخسک یا شاخ و برگ تازه خارخسک را در روغن کنجد جوشانده تا آب آن بخار گردد و روغن مانده و این روغن را به مفاصل و کمر مالیده تا درد مفاصل و کمر رفع گردد .
پسته برای رفع سستی کمر مغز پسته را برشته کرده تا قهوه ای گردد و با انگشت شست دست محکم گودی کمر را با این مغز های برشته مالش داده تا روغن پسته وارد پوست کمر گردد .
ترب سیاه :از دیگر داروهای مؤثر در درمان دردهای سیاتیکی و دیسک کمر، ترب سیاه میباشد که می توان آب آن را میل کرده و تفاله اش را بر روی موضع درد بسته شده.
بید :بیش از ۲ هزار و ۴۰۰ سال پیش یونانیان باستان از بید برای درمان درد استفاده شده که امروزه نیز از این گیاه که مسکن قوی بوده که برای رفع کمردرد، آرتریت، سردرد و بیماری های التهابی مثل التهاب تاندون (زردپی) استفاده شده که سالیسین نوعی ماده تسکین دهنده درد در این گیاه، سبب کشف آسپرین شده است
در طب گیاهی از زنجبیل از گیاهان دارویی بوده که برای درمان انواع درد استفاده شده که عصاره زنجبیل می تواند در تسکین درد عضله و مفصل مؤثر بوده زیرا حاوی فیتوکمیکال میباشد که مانع از بروز التهاب شده و دمنوش زنجبیل درد فرد را تسکین داده و فوراً حال افراد را بهتر می نماید که این چای برای کم خونی، ضعف، بی اشتهایی و سردرد نیز مفید بوده که با این حال، برای آنکه دچار مشکلات دیگری نگردیده که در مصرف آن زیاده روی نکرده و همیشه در هنگام آماده کردن این جوشانده، میزان کمی از این گیاه را اضافه کرده که در غیر این صورت، ممکن بوده بعد از خوردن غذاها و نوشیدنی های اسیدی دچار مشکل میشوید.
لاله سرنگون :استفاده از مرهم لاله سرنگون نیز در درمان دردهای سیاتیکی مؤثر بوده که برای تهیه این مرهم، ابتدا پنجاه گرم دنبه گوسفند را به ملایمت با حرارت ذوب شده را به آن افزوده و خوب به هم زده و سپس مقدار کمی روغن کنجد به آن اضافه نموده که هر بار کمی از این مرهم را روی کمر بگذارید با پارچه نازکی ببندید.
درمان دیگری از دردهای کمر و سیاتیک، مجدداً تأکید شده و پرهیز کردن از استرس های روحی و مصرف آرام بخشهای گیاهی مانند بادرنجبویه، اسطخدوس و بابونه در تسکین این نوع دردها و کوتاه نمودن طول درمان بسیار مؤثر و مفید میباشد.
استفاده کردن از جوشانده سیاهدانه یا پودر شده آن که با عسل مخلوط شده که به صورت خوراکی طی دوره ای دو ماهه بسیار مفید میباشد.
درقدیم گفته شده که خوردن روزانه یک قاشق مرباخوری اسفند تمیز در دو نوبت صبح و عصر در بهبود دردهای سیاتیکی اثر زیادی داشته است.
100 گرم سورنجان خشک را نرم کنید و داخل کپسول های 500 گرمی بریزید و روزی دوکپسول میل شود.
مصرف کردن سیر پخته یا بو داده به همراه کمی انجیر و مغز گردوی تازه، دردهای سیاتیکی و کمردردهای ناشی از غلبه سردی را بهبود خواهد بخشید
استفاده از مرهم گندگن 20 گرم پوست گندگن را پودر کنید در 5 گرم جوهر این گیاه مخلوط کرده و در پارچه نمناکی بریزید، سپس 100 گرم مغز بادام تلخ رنده شده را به آن اضافه کنید و با پارچه را فشار دهید تا روغن ان خارج شود، حال روغن صاف شده را به محل درد مالیده، تفاله را هم با کمی پودر زنجبیل روی موضع درد ببندید
خوردن اسفناج پخته براى درد کمر مفید بوده و آب لیمو نیز کمر درد را تسکین می دهد و براى درد کمر ضماد نخود، داروئى مجرب میباشد که باید آن را در محل درد گذاشت و همچنین حلواى سوهان براى درد مفید بوده و جوشانده ی عناب خشک به مقدار ٣٠ تا ۴٠ گرم در یک لیتر آب، براى درمان کمردرد مفید میباشد