گونه های گیاه قهوه
گیاه عربیکا
گونه عربیکا Arabica
قهوه عربیکا محبوبترین گونه قهوه بشمار امده ، که تقریبا ۸۰ درصد مزارع زیر کشت قهوه جهان را این نوع ازگونه شامل میگردد و این گونه در اصل متعلق به مناطق مرتفع کشور یمن، جنوب غرب اتیوپی و جنوب شرق سودان بوده برای همین به آن عربیکا میگویند
گیاهشناسی گونه های قهوه
دانههای گونه عربیکا دارای ۱/۵ درصد کافیئن بوده که نسبت به سایر گونههای قهوه دارای کافیئن کمتری میباشد و درختهای عربیکا خودگرده افشان بوده و در حدود 7 سال طول میکشد تا میوه بدهند و ارتفاع آنها بین ۹ تا ۱۲ متر است و شکوفههای آن به رنگ سفید و به قطر ۱۰ تا ۱۵ میلیمتر بوده و درخت قهوه عربیکا در نواحی رشد مینماید که بارش ۱ تا ۱/۵ متر باران در سال را بطور مساوی در طول سال داشته و معمولا درخت قهوه عربیکا در مناطق با ارتفاع ۱۳۰۰ تا ۲۳۰۰ متر ار سطح دریا کشت میگردند
دمای مناسب برای رشد گونه ۲۰ درجه سانتیگراد بوده ، هرچند که این گونه نسبت به سرما مقاوم است ولی هرگز نباید دچار یخزدگی شود.
گونه روبوستا Robusta:
نوع دیگری از گونه قهوه روبوستا میباشد با نزدیک به ۲۰ درصد مزارع زیر کشت قهوه در جهان، پس از عربیکا قرار گرفته و درخت قهوه روبوستا ریشههای کم عمقی را داشته و ارتفاع آنها بین ۵ تا ۱۰ متر میباشد ،لازم به دکر است که میزان باردهی روبوستا از عربیکا بیشتر است و دانههایی با ۲/۷ درصد کافیئن بیشتر نسبت به دیگر گونهها دارد.
اگر چه قهوه روبوستا در مقایسه با قهوه عربیکا از حساسیت کمتری نسبت به آفتها برخوردار بوده، در آب و هوای گرمتر و ارتفاعات کمتری پرورش پیدا کرده، در جایی که قهوه عربیکا نمی تواند در آن شرایط رشد نماید و درخت قهوه روبوستا اولین بار در سال ۱۸۹۰ در حاشیه رودخانه لومانی که شعبهای از رودخانه کنگو است پیدا گردیده و در حدود سال ۱۹۰۰ از زئیر به بروکسل و سپس جاوه (اندونزی) انتقال پیدا کرده و سپس نتیجه اصلاح شده آن در موسسه پرورش قهوه جاوه به بسیاری کشورها منتقل گردیده است.
در حالیکه قهوه عربیکا طرفداران بیشتری داشت آسیب پذیری آن، جاذبه قهوه روبوستا را بیشتر نموده و مشتریانش بیشر نیز شد و امروزه عملا در همه کشورهای تولیدکننده قهوه یافت میگردد و بااین حال با توجه به سلیقه مصرفکنندگان و کیفیت عطر و طعم بهتر عربیکا، گونه روبوستا سهم کمتری از مزارع جهان را نسبت به عربیکا به خود اختصاص داده
مشخصات کلی گونه های قهوه
شکل دانه: قهوه عربیکا :تخت ، قهوه روبوستا : بیضی شکل
متوسط ارتفاع درخت: قهوه عربیکا : ۹ تا ۱۲ متر و قهوه روبوستا : ۵ تا ۱۰ متر
مدل ریشه : قهوه عربیکا :عمیق و قهوه روبوستا :سطحی
زمان شکوفه دادن : قهوه عربیکا :بعد از بارش باران و قهوه روبوستا :بی قاعده
حجم بارش باران مورد نیاز : قهوه عربیکا :۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی متر و قهوه روبوستا :۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ میلی متر
آنتی اکسیدان :گونه عربیکا :۵ /۵ تا ۸ درصد و گونه روبوستا: ۷ تا ۱۰ درصد
مدت زمان رسیدن میوه : قهوه عربیکا :۹ ماه و گونه روبوستا :۱۰ تا ۱۱ ماه
میزان محصول(کیلوگرم دانه/هکتار): قهوه عربیکا: ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ و قهوه روبوستا :۲۳۰۰ تا ۴۰۰۰
دمای رشد مناسب : قهوه عربیکا :۱۵ تا ۲۴ درجه سانتیگراد و قهوه روبوستا :۲۴ تا ۳۰ درجه سانتیگراد
کافئین موجود در گونه ها: قهوه عربیکا :۰/۸ تا ۱/۴ درصد و قهوه روبوستا :۱/۷ تا ۴ درصد
ارتفاع کشت از سطح دریا : قهوه عربیکا :۶۰۰ تا ۲۲۰۰ متر و قهوه روبوستا: ۰ تا۱۰۰۰ متر
قند : گونه عربیکا :۱۵ تا ۱۷ درصد و گونه روبوستا :۱۰ تا ۱۲ درصد
مشخصه طعم قهوه دم شده در دو گونه این طور بوده که گونه عربیکا دارای طعم اسیدی و گونه روبوستا طعم تلخ و غلیظی را در بر دارد
قهوه از تیرگی دور چشم جلوگیری می کند