جعفری Parsleyبا نام علمی PETROSELINUM CRISPUM از خانواده چتریان APIACEAE نوعی سبزی خوراکی بوده که در انواع غذا و سوپ مورد استفاده قرار و معمولاً بصورت تر و خشک مصرف میشود
بومی منطقه مناطق مدیترانه و اروپا بوده و نام های دیگرش garden parsley,Acheمیباشد و در گذشته های دور گیاه جعفری با نام های خطاسالیون و مغدانوس معروف بوده و این گیاه معطر در 4 فصل سال موجود بوده و بهترین نوع جعفری در کشور ما در شاهرود رویش میکند.
گیاه جعفری به دلیل داشتن برگ های خوراکی امروزه به صورت گسترده در خاورمیانه ، اروپا و آمریکا کشت میشود و به عنوان چاشنی در سوپ ها ، خورش ها و سالاد مورد استفاه قرار گرفته میشود.
جعفری مثل :مریم گلی، پونه کوهی، زردچوبه و زنجبیل در گروه سبزیجات درمانی یا همان گیاهان دارویی قرار دارد.
ترکیبات موجود در جعفری
فلاوونوئیدها: دومین جزء مهم آن، فلاوونوئیدها بوده که از ترکیبات مهم این گروه که در جعفری یافت می شود که می توان آپیئین(apiin)، آپیجنین(apigenin)، کریسواِریول(crisoeriol) و لوتئولین(luteolin) را نام برد.
گیاهشناسی جعفری
جعفری گیاهی دو ساله و علفی است که بین 10 تا 70 سانتیمتر ارتفاع داشته و بین 10 تا 50 سانتیمتر گستردگی آن پیدا و بدون کرک بوده و دارای ریشه هایی ضخیم میباشد.
برگهای آن به رنگ سبز تیره و دارای بریدگیهای لوزی یا مثلث شكل میباشد و گلهای جعفری كوچك به رنگ مایل به سبز و بهصورت چتر بوده و میوه آن كوچك به درازای 2 میلیمتر و به قطر ی1 میلیمتر و دارای بوئی معطر میباشد.
شرایط محیط رشد ان این گونه بوده که در خاک شنی ، ماسه ای ، مرطوب ، غنی و خوب زهکشی شده و خاک اسیدی ، خنثی و قلیایی رشد میکند و نیاز نور ان نیم سایه و بهتر است این گیاه در مکانی آفتابی قرار داشته باشد.دمای بین 22 تا 30 درجه مناسب بوده و آبیاری به صورت متوسط صورت میگیرد و رطوبت خاك ان در حد يكنواخت براي رشد بهتر جعفری و افزايش قابليت استفاده عناصر غذايی حفظ نماییدو خاك سبک به دفعات آبياری بيشتری نياز داشته.
و تکثیر این گیاه به روش کاشت بذر صورت میگیرد و بهتر است در اواخر بهار و یا تابستان صورت گرفته و هر يك گرم بذر جعفري تقريبا" 650 دانه دارد.
نياز كودی گیاه جعفری ازت بين 90 تا 112 كيلوگرم، به فسفر (P2C5 ) بين 90 تا 135 كيلوگرم، به پتاسيم (K2O ) بين 56 تا 112 كيلوگرم، به گوگرد 20 تا 30 كيلوگرم در هكتار بوده
افات و بیماری های جعفری: بیماری های ان بیماری نقطه برگ و پوسیدگی ساقه و آفات ان شپش ها و سوسک ها بوده
برگهاي جعفري در حدود سه ماه پس از كاشت آماده براي مصرف بوده و در هر هكتار تقريبا" 5/2 تا 5/7 تن برگ جعفري بدست آمده و برای مصرف سبز و تازه تعدادي از برگ هر بوته يا يك شاخه كامل داراي برگ چيده شده و جعفری گیاهی میباشد که همه قسمتهای آن شامل دانه، برگ و ریشه مورد استفاده دارویی قرار خواهد گرفت
خواص جعفری
گیاه جعفری از نظر ویتامین و مواد معدنی بسیار غنی و شامل ویتامین A ، ویتامین C و ویتامین K بوده. به علاوه جعفری منبع غذایی خوبی از آهن و اسیدفولیک ، پتاسیم ، سدیم و کلسیم ،ویتامین B1 و B2 – فسفر ، خاکستر ، هیدراتهای کربن و مقدار کمی پروتیین است.
جعفری شامل دو جزء خیلی مهم در ترکیب خود بوده که موجب شده این سبزی نقشی بی همتا در سلامت انسان را داشته باشد: روغن های فرار و فلاوونوئیدها. جعفری سرشار از ویتامین K بوده که نفش مهمی در هضم کلسیم داشته و در نتیجه سبب سلامت استخوان ها، بهداشت دهان و دندان و بهبود عملکرد سیستم عصبی شده
به حفظ سلامت استخوان ها کمک کرده و از پوکی استخوان جلوگیری می کند و افرادی که یرقان دارند جعفری را در برنامه غذایی خود قرار بدهند وهمچنین افرادی که پروستات دارند جعفری را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
مالیدن ضماد جعفری روی زنبور گزیدگی مفید بوده و خوردن جعفری همراه غذا جوانی فرد را حفظ میکند و تخم جعفری ادرارآور است. خوردن جعفری همراه غذا سب جذب آهن موجود در آن غذا میباشد. افرادی که کمخون هستند جعفری را در برنامه غذایی خود قرار داده و بچههایی که رشد آنها ضعیف میباشد نیز جعفری میل کنند و کسانی که دچار ضعف بینایی میباشند یا شبکوری دارند در مصرف غذای روزانه خود جعفری را فراموش نکنند.
این گیاه می تواند در درمان طبیعی دردهای قاعدگی، گرفتگی عضلات و نیز پیشگیری از بی نظمی های مربوط به تغییرات هورمونی در سیکل های این دوران مفید واقع شده که از جعفری در درمان عفونت گوش و شب کوری نیز استفاده شده و خوردن جعفری بهترین درمان گیاهی برای از بین بردن بوی بد دهان بوده.
کسانی که آسم دارند جعفری را خرد کنند و در شیر بریزید و صبح ناشتا مصرف نمایند و کسانی که بیماری گواتر دارند جعفری را در برنامه غذایی خود قرار داده و همچنین کسانی که بیماری برص دارند خوردن جعفری را در برنامه روزانه خود قرار بدهند.
نوجوانانی که میخواهند قد آنها بلند گردد و یا اگر میخواهند دارای فرزندی کشیده قد باشند همیشه از جعفری استفاده نمایند و برای رهایی از بیماری های ریوی گزینه مناسب همان جعفری است
روغن های فرارموجود در جعفری: اولین جزء مهم موجود در جعفری، روغن های فرار بوده که این روغن ها به نام روغن های ضروری یا اسانس های گیاهی نیز خوانده که از ترکیبات مهم این گروه می توان به میریستیسین (myristicin)، لیمونن (limonene)، آلفا توژن (alpha-thujene) و اِاوجنول(eugenol) اشاره نمود. در پژوهش های انسانی مشخص شده که روغن های فرار موجود در جعفری مخصوصا میریستیسین، از شکل گیری و تشکیل تومورها(مخصوصا تومورهای ریه) جلوگیری کرده و در تحقیقات دیگری مشخص شده که فعالیت آنزیم گلوتاتیون S ترانسفراز را که مسئول پیشگیری از تخریب سلولی می باشد، تحریک و از دیگر فعالیت این روغن ها این بوده که به خنثی کردن انواع مواد سرطان زا مثل بنزوپیرن های موجود در دود سیگار و دود ناشی از ذغال چوب کمک کرده.
ضد نفخ شكم و شریانها و رگها را تمیز میكند.ادرارآور و قاعدهآور بوده و برای درمان تب نوبه بهكار میرود. دم كرده ریشه جعفری برای درمان تنگی نفس بهكار برده شده
در قدیمالایم برای سقط جنین شیاف تخم جعفری را در داخل مهبل قرار داده واین گیاه برای درمان سرخك نیز مفید بوده
خواص ریشه جعفری: ریشه جعفری اشتهاآور میباشد و ادرارآور و قاعدهآرو است و سنگ كلیه را دفع و برای درمان اسهال باید بیست گرم ریشه جعفری را در یك لیتر آب دم كرده و تنقیه شود.
خواص برگ و ساقه جعفری: برای رفع لكهها و جوشهای صورت دمكرده جعفری را روی پوست صورت مالیده و بع عنوان ماسک گیاهی استفاده کنید
برای روشن شدن رنگ پوست مقداری جعفری را در نیم لیتر آب به مدت ۵ دقیقه جوشانده و صبح و شب صورت خود را با آن شستشو دهید و پس از یک هفته صورتتان روشن میگردد
دمكرده جعفری ضد تب بوده و دمكرده برگ جعفری برای بواسیر و سنگ كلیه مفید میباشد.
خوردن چای جعفری به هضم غذا كمک کرده و میتوانید پس از خوردن سیر برای برطرف كردن بوی دهان جعفری بجوید تا به راحتی بوی سیر از بین رود و بطور کلی جعفری نفس را خوشبو میكند. راه دیگر برای از بین بوی بد دهان روزانه چند برگ جعفری را به مدت یک ربع جویده و سپس بیرون بریزید و پس از آن یک عدد سیب میل کنید.
برای درمان ضربخوردگی و خونمردگی له شده برگ و ساقه جعفری را بر روی عضو ضرب دیده قرار دهید. جعفری دارای خواص ضدالتهاب، آنتی اکسیدانی، ضدسرطان، افزایش دهنده قدرت ایمنی، شل کننده عضلات و محرک، پاک کننده و مرطوب کننده میباشد
جعفری از بیماری های گوارشی از قبیل سوء هاضمه، گرفتگی معده، نفخ، سوزش و ترش کردن معده،تهوع جلوگیری میکند و در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش بسزایی عمل میکند و برای رفع دل درد، سوزش و ترش کردن معده و سایر مشکلات گوارشی که اصولا پس از صرف غذا و به دلیل هضم نشدن خوب آن رخ میدهد جعفری گزینه بسیار عالی برای درمان است
تاثیر جعفری در کاهش وزن جعفری حاوی فیبرهایی بوده که انباشتگی چربیها را کم کرده و این سبزی معطر همچنین سبب کنترل اشتها میشود و برای همین اگر قصد لاغری دارید از جعفری و برای اینکه از خواص آن نهایت استفاده را ببرید حتی از آب جعفری هم غافل نباشید.
معجون لاغری: برای این کار یک دسته جعفری را ابتد پاک کرده و بشورید و سپس آن را به تنهایی یا با سبزیجات دیگر در مخلوط کن ریخته و آب آن را میل کنید. تخم جعفری نیز خواص دیورتیک فوقالعادهای را داشته برای این کار به مدت ۱۵ دقیقه نصف قاشق چایخوری تخم جعفری را در یک فنجان آب خیسانده و میل کنید و به مدت ۱۵ روز انجام دهید تا تاثیر ان را ببینید
نوشیدنی دیگر برای لاغری : با تهیه و نوشیدن این معجون ساده به مدت فقط پنج روز قادر خواهید بود به اندازه سه کیلوگرم از وزنتان را کم کنید و نوشیدن روزانه یک لیوان از این معجون با معده خالی میزان سوخت و ساز بدن را دست کم 40 درصد افزایش داده مواد لازم برای تهیه معجون لاغری:
1 دسته جعفری، 1 عدد لیمو و یک لیوان آب
جعفری ها را ریز ریز خرد کرده و با اضافه کردن آب لیمو و سپس آب این معجون را با معده خالی هر روز میل کنید ، اما فقط برای پنج روز. سپس، شما باید یک استراحت 10 روزه به بدنتان داده و برنامه را دوباره از ابتدا آغاز نمایید.این معجون برای سوزاندن کالری استفاده می گردد و ویتامین ها و مواد معدنی را به بدن می رساند، و علاوه بر این، با استفاده از آن شما می توانید 3 کیلوگرم کمتر از 5 روز کاهش وزن را مشاهده کنید
ماسک روشن کننده پوست
اگر رنگ پوستتان کدر شده حتما به سراغ جعفری بروید. لوسیون تهیهشده از جعفری کثیفی پوست را از بین یرد و رنگ و رخسار را باز میکند. باید بدانید که جعفری خاصیت ضدالتهابی داشته و برای همین برای پوستهای خشک و حساس بسیار مناسب بوده و قرمزی پوست را از بین خواهد برد.
ابتدا یک فنجان آب جوشاندعه و یک دسته جعفری به آن اضافه کنید. حرارت را کم کرده و اجازه دهید به مدت 15 دقیقه بخوبی جوش بخورد و محلول را صاف و در یخچال نگهداری کنید و هر روز صبح و شب از این لوسیون طبیعی استفاده نمایید. میتوانید لوسیونتان را به مدت 5 تا 6 روز در ظرف شیشهای در بسته و در یخچال نگهداری شود
مضرات جعفری
جعفری جزو گیاهانی بوده که سبب کند شدن یا قطع ترشح شیر شده و برای همین توصیه میشود که خانمهای شیرده در مصرف جعفری زیادهروی ننمایند.
جعفری گیاه قاعده آوری بوده مقادیر زیادش، بیش از ۲۰۰ گرم در روز برای زنان باردار خطر سقط جنین را به همراه داشته. ضمن این که برخی افراد به گیاهان خانواده ی جعفری حساسیت دارند، به این ترتیب که اگر جعفری مصرف کرده و در معرض نور آفتاب قرار گیرند، روی پوست شان تاول و بثورات پوستی ظاهر شده و به این عارضه حساسیت نوری می گویند و افرادی که این علایم را داشته باشند نباید گیاهان خانواده جعفری را مصرف نمایند