توت‌فرنگی Strawberry  با نام‌های دیگری چون: چیلک، چلیک یا چیالک جنگلی، چلم و شالکه .  گیاهی نهان‌دانه از تیرهٔ گل سرخ ROSACACEAEبوده و رشد این گیاه علفی پایا در آب و هوای معتدل گرم و در بستر غنی از گیاخاک و خاک اسیدی بسیار خوب بوده و گل‌های توت‌فرنگی نسبت به سرما به شدت حساس میباشند ولی عطر و طعم نهنج (قسمت خوراکی گیاه) با انجماد از بین نمی‌رود. . بخش خوراکی توت فرنگی نهنج گل آن است که به مرور بزرگ میگردد و به آن اصطلاحاً میوه توت فرنگی گفته شده

در کل توت فرنگی میوه‌ای شبیه توت بوده اما  کمی درشت‌تر ، رنگش قرمز و طعم آن ترش و مطبوع بوده و بوته‌اش کوتاه و دارای برگ هایی درشت و ساقه‌هایی باریک و خزنده بوده که بر روی زمین خوابیده  و ریشه می‌دواند. توت فرنگی به صورت وحشی و اهلی روییده شده و این میوه به صورت خودرو در برخی نواحی شمالی ایران وجود داشته و برخی اوقات به دلیل خوش طعمی میوه آن را بطور مصنوعی پرورش داده شده و میوه توت فرنگی به صورت قرمز ، گوشت‌دار و دارای هسته‌های ریزی داشته که از ماه اردیبهشت پدیدار شده و تا آخر مرداد دوام پیدا کرده و از دیر باز همه بخش های این گیاه مصرف دارویی داشته و از برگ و ریشه آن که حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای تانن بوده و به عنوان ضد اسهال و ادرارآور استفاده می‌شده .

توت فرنگی به‌دلیل دارا بودن فیتو کمیکال، اثرات مثبت بسیاری بر روی مغز گذاشته و می‌تواند اثرات نامطلوب پیری بر مغز را کاهش بدهد.

توت‌فرنگی میوه‌ای نسبتاً جدید بوده که تا ۲۵۰-۳۰۰ سال قبل به این شکل امروزی وجود نداشته و بیشتر موارد استفاده دارویی را داراست و در قرن چهاردهم در فرانسه توت فرنگی‌های وحشی از جنگل به زمین زراعتی منتقل گردید و از آن به عنوان یک گیاه اهلی استفاده شد. در جنگل های شمال ایران توت فرنگی وحشی به طور فراوان پیدا می‌شود. به‌نظر می‌رسد که اولین رقم اصلاح شده در زمان صدارت اتابک اعظم از فرانسه به ایران آورده شده و به نام اتابکی خوانده شد.

گیاهشناسی

توت فرنگی با نام علمی Fragaria متعلق به تیره گل سرخ یکی از گیاهان دو لپه بوده و گیاهانی علفی ، چند ساله ، پوشیده از مو ، استولون‌دار. برگ ها سه قسمتی ، گل آذین دیهیمی ، دارای 2 تا 10 گل داشته  گلها دارای گریبانه ، پنج قسمتی ، کاسبرگ فرعی وجود داشته و پرچم ها 10 تا 30 عدد و برچه‌ها 10 تا 80 بوده و میوه کافشه‌ای ، شامل تعداد زیادی برچه که بر روی یک نهنج گوشتی مخروطی قرار گرفته‌اند.

تنها میوه ای بوده که دانه هایش بیرون قرار گرفته و به طور متوسط 200 دانه داشته و در حدود 95 درصد خانواده های آمریکایی، توت فرنگی مصرف می نمایند

ارقام توت فرنگی

ارقام توت فرنگی به گروه ارقام بهاره یعنی بوته‌هایی که در سال یکبار میوه داده و ارقام چهار فصله که در سال بیش از یکبار میوه می‌دهند، تقسیم خواهند شد و مهمترین ارقام بهاره عبارتند از گورلا ، آلیسو ، تیوگو ، رد گانتلت ، اسیتا ، کاتس کیل ، فرسنا. ارقام چهار فصله بسیار قوی‌الرشد و خزنده میباشند و از اواخر اردیبهشت تا اواخر تابستان و گاهی اوایل پاییز میوه داده و میوه‌ها ریز و به تعداد زیادتری در هر بوته تولید می‌شوند و ارقام چهار فصله مانند: استرا و هومی جنتو بوده اند

ارزش غذایی توت فرنگی: مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)،انرژی   ۱۳۶ کیلوژول (۳۳ کیلوکالری)،کربوهیدرات‌ها ۷٫۶۸ g،قندها ۴٫۸۹ g،فیبر ۲ g،چربی   ۰٫۳ g،پروتئین   ۰٫۶۷ g،آب ۹۰٫۹۵ g،تیامین (ویتامین B۱)   ۰٫۰۲۴ میلی‌گرم (۲٪)،ریبوفلاوین (ویتامین B۲)   ۰٫۰۲۲ میلی‌گرم (۱٪)

نیاسین (ویتامین B۳)   ۰٫۳۸۶ میلی‌گرم (۳٪)،پانتوتنیک اسید (ویتامین B۵) ۰٫۱۲۵ میلی‌گرم (۳٪)،ویتامین B۶ ۰٫۰۴۷ میلی‌گرم (۴٪)،اسید فولیک (ویتامین B۹) ۲۴ میکروگرم (۶٪)،ویتامین C   ۵۸٫۸ میلی‌گرم (۹۸٪)،ویتامین E ۰٫۲۹ میلی‌گرم (۲٪)،ویتامین K ۲٫۲ میکروگرم (۲٪)،کلسیم ۱۶ میلی‌گرم (۲٪)،آهن ۰٫۴۱ میلی‌گرم (۳٪)،منیزیم ۱۳ میلی‌گرم (۴٪)،منگنز ۰٫۳۸۶ میلی‌گرم (۱۹٪)،فسفر   ۲۴ میلی‌گرم (۳٪)،پتاسیم ۱۵۳ میلی‌گرم (۳٪)،سدیم ۱ میلی‌گرم (۰٪)،روی ۰٫۱۴ میلی‌گرم (۱٪)،فلورید ۴٫۴ µg

یک عدد توت فرنگی صد گرمی شامل تقریباً ۳۳ کیلو کالری انرژی، منبع عالی از ویتامین C، منبع خوبی از منگنز بوده و میزان کمی از ویتامین‌های دیگر و مواد معدنی مورد نیاز در رژیم غذایی را فراهم خواهد کرد و توت فرنگی شامل میزان متوسطی از اسیدهای چرب اشباع نشده در (دانه) روغن تخم برهنه بوده واز مواد موثر مهم ایمیوه  می‌توان به تانن ، موسیلاژ ، قندهای مختلف ، سالیسیلاتها و بخصوص اسیدهای میوه را اشاره کرد برد و همچنین  سرشار از ویتامین و فاقد چربی اشباع است و کالری کمی را داراست.

کشت توت فرنگی

این میوه دارویی امروزه اغلب به صورت هیدروپونیک (آبکشت) بیشتر کشت میگردد به خصوص در گلخانه ها و ازآنجاکه در این نوع کشت اغلب شرایط محیط قابل کنترل بوده، نتیجه مطلوب تر میباشد و میزان عملکرد به صورت چشمگیری افزایش پیدا کرده و تنش‌های موجود در طبیعت خود سبب افزایش طعم و بوی آن می‌شوند که با سیستم آبکشت این عطر و طعم کاهش پیدا کرده

طریقه ازدیاد توت فرنگی

ازدیاد جنسی

ازدیاد توت فرنگی بوسیله بذر مخصوص ارقامی بوده که طبیعتا تولید ساقه رونده نمی‌کنند و یا ارقامی که ساقه‌های رونده کمی داشته و همچنین جهت تولید ارقام جدید از روش ازدیاد بذری استفاده شده

ازدیاد غیر جنسی

در ازدیاد غیر جنسی که تقسیم بوته خوانده می‌شود بوته‌هایی را که خوب رشد نموده و قوی هستند بعد از خارج کردن از زمین به چند بوته کوچکتر که هر کدام دارای مقداری ریشه بوده تقسیم کرده و سپس آنها را در محل اصلی نشاء کرده که در این روش باید از بوته‌های سالم پایه‌های مادری استفاده شده و روش ازدیاد از طریق ساقه‌های رونده بدین صورت می‌باشند که بعد از ریشه‌دار شدن ساقه‌های رونده در تابستان از بوته مادری جدا و در محل سایه نشاء میکند و سپس در فصل پاییز بوته‌های انتخابی را به زمین اصلی انتقال داده

شرایط خاک و شرایط محیطی رشد توت فرنگی

توت فرنگی گیاهی بوده که در خاکهای مختلف تقریبا سازگار میباشد با این وجود خاکهای عمیق نرم با بافت شنی رسی را ترجیح خواهد  داد. بهترین PH برای توت فرنگی 5.5 تا 6.5 بوده و اگر میزان آهک خاک از حد مجاز بیشتر باشد عارضه کلروز یا زرد شدن برگها بروز خواهد کرد.

از لحاظ آب و هوا در شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول‌دهی مناسب خواهد داشت. در شرایط گرم و مرطوب باید آب کافی در اختیار گیاه قرار گرفته شود و همچنین ارقام مقاوم به گرما انتخاب شود. در ارتفاع 400 تا 800 متری از سطح دریا می‌تواند رشد مناسبی داشته باشد. نیمه مقاوم به سرما بدون پوشش کاه و کلش می‌تواند تا 5- درجه سانتیگراد را تحمل کند ولی با پوشش ویژه تا 18- درجه سانتیگراد را متحمل میباشد.

گیاه توت فرنگی را می‌توان در فضای بیرون از منزل، از اوائل تیرماه تا اواخر تابستان بکارید و اگر بوته آن دیر‌تر کاشته شود، باید میوه‌های آن برای سال اول چیده گردد و به منظور آماده سازی خاک برای کاشت، آن را شخم زده و تمام علف‌های هرز را با دست بکنید و مقداری کود به خاک اضافه شود و هر گیاه را در یک خط به فاصله ۳۵ سانتی‌متر از دیگری قرار داده و در فاصله عرضی، بین هر بوته ۷۵ سانتی‌م‌تر فضا در نظر بگیرید و در پایان به خوبی آن‌ها آبیاری نمایید و برای اینکه حلزون به گیاه شما حمله ور نشود، پای گیاه را با ساچمه، سنگریزه و یا پوست تخم مرغ پر کنید.

خواص درمانی توت فرنگی

این میوه به عنوان ملکه میوه ها در آسیا شناخته شده و سرشار از ویتامین ها، مواد مغذی بود و خواص و فواید درمانی زیادی دارد.  توت فرنگی حاوی مقادیر زیادی آنتی اکسیدان و این گیاه دارویی خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی، سرطان، فشارخون، یبوست و دیابت را کاهش داده و همچنین توت فرنگی بدلیل اینکه حاوی اسیدفولیک می باشد، برای زنان باردار توصیه فراوان شده

از نوع ظریف ترین میوه هابوده و مقوی ، خنک ، ادرار آور و تصفیه کننده خون می باشد و قبل از غذا بخورید اشتها اور بوده و دارای مواد قندی ان از نوع لولوز است که برای افرادی  که بیماری قند داشته بسار خوب بوده و  یک قاشق سوپ خوری توت فرنگی جنگلی را اگر در مقداری خامه تازه مخلوط کرده، برای افرادی که مرض قند دارند مناسب است

توت فرنگی دارای مقادیر زیادی اسید سالسیلیک در خود  داشته که بر روی کبد کیسه مثانه و کلیه ها و مفاصل عمل قابل توجهی داشته  و به همین علت است که ان را برای بیمارانی که مبتلا به رماتیسم ، نقرس ، سنگ کلیه ، مسمومیت ، درد کبد و یا کسانی که صفراوی ودموی می باشند تجویز می کند.

میتوانید برای رفع کرم روده صبح ناشتا نیم کیلو توت فرنگی میل کرده و تا ظهر هیچ چیز دیگر نخورد . این میوه پر از فیستین بوده که مسیرهای سیگنال دهنده را تحریک میکند و به بهبود حافظه کمک کرده و طبق تحقیقی که در مجله عصب شناسی منتشر شده، مصرف ۲ یا چند توت فرنگی در هفته کمک می کند که زوال حافظه در زنان مسن به تعویق افتاده و برای جلوگیری از بیماری الزایمر توت فرنگی را فراموش نکنید

توت فرنگی رسوب دندانها را پاک کرده. توت فرنگ سنگین و سقل بوده و افرادی که معده حساس داشته باید مقداری انگور فرنگی به ان بیفزایند و سپس ان را میل کنند. چون  انگور فرنگی دارای اسید پکتیک بوده و این اسید ترشح عصیر معدی را زیاد نموده و  در نتیجه عمل هضم را اسان میکند.

اگر توت فرنگی را بصورت محلول برای شستن صورت مصرف نمایید ، چین و چروک پوست را صاف میکند  و برق و جلای خاصی به چهره خواهد بخشید و جوشانده برگهای توت فرنگی با  شیرین بیان اسم را تخفیف و تسکین داده و ریشه ان به مقدار 20 گرم در یک لیتر اب برای اسهال کودکان مفید بوده .

خوردن این میوه ترشی خون را از بین برده  و محیط بدن را قلیایی خواهد کرد و مقوی قلب بوده ، التهاب صفرا را خاموش کرده و بهترین صفرابر بشمار امده. برای مرض قند ، خارش بدن وتنگی نفس و سرفه های خشک مفید بوده و بواسیر را درمان کرده و خواص ان و شباهت زیادی به تمشک داشته.

مصرف منظم آنتوسیانین نوعی فلانوئید که در خانواده توت ها موجود بوده، خطر حمله قلبی را تا 32 درصد در زنان جوان و میانسال کاهش داده و همچنین کوئرستین، نوعی دیگری فلانوئید که در توت فرنگی موجود بوده یک ضدالتهاب طبیعی میباشد و تصلب شریان را کاهش میدهد و در پژوهش که بر روی حیوان ها انجام  گردیده، آسیب ناشی از کلسترول بد خون (LDL) را کاهش میدهد.

توت فرنگی منبعی طبیعی از اسید سالیسیلیک، یعنی ماده مشهور مبارزه کننده با آکنه و جوش صورت ، است و می توان با توت فرنگی ماسک صورت خانگی درست کنید و استفاده شود.

آنتی اکسیدان های موجود در توت فرنگی و همچنین پتاسیم بالای درون توت فرنگی سبب کاهش خطر لخته های خون خطرناک در مغز که باعث سکته مغزی می شوند، کمک شایانی کرده به همین دلیل با مصرف ان از سکته جلوگیری کنید

مصرف خوراکی هایی که پر از فیبر و آب داشته باشند به کاهش یبوست و اجابت مزاج راحت کمک کرده و دریافت میزان کافی اسید فولیک برای زنان باردار لازم بوده و توت فرنگی حاوی مقادیر مناسبی فولیک اسید قابل توجهی میباشد و همین فولیک اسید برای کاهش افسردگی بسیار مناسب بوده

سرشار از پتاسیم، منگنز و مواد معدنی دیگری بوده که به رشد استخوان و سالم نگه داشتن آن کمک کرده و بنابراین توت فرنگی برای کودکان بسیار خوب بوده.

همان گونه که ذکر شد توت فرنگی حاوی فولیک اسید، الاجیک اسید، ویتامین ب۵ و ویتامین ب۶ است که نمی گذارند موها نازک گردند و بریزند که به راحتی از ریزش موهایتان جلوگیری کرده. به علاوه مواد معدنی مانند منیزیم و مس به جلوگیری از رشد قارچ و شوره سر کمک کرده

برای کاهش وزن افراد چاق مفید بوده زیرا باعث افزایش سوخت وساز و همچنین کاهش اشتها در بدن شده و همین امر کمک بزرگی به سوختن چربی های اضافی در بدن میشود

مبتلایان به نقرس قبل از غذا توت فرنگی بخورند و افرادی که سل دارند و یا روماتیسم و اشخاص ضعیف و کم خون می‌توانند از توت فرنگی استفاده نمایند مثلا یک ساعت قبل از غذا.

توت فرنگی مثل سایر توت ها مانند:  شاه توت ، توت سفید ، تمشک پاک کننده روده و مثانه میباشد. دریافت روزانه یک واحد توت فرنگی سبب افزایش قابل توجهی در مقدار فولات خون شده و نیز فشار خون بالا را کاهش می‌دهد . فولات ، مقدار هموسیستئین خون را کاهش داده و همچنین توت فرنگی دارای مقادیر بالایی از آنتی اکسیدانها مانند الاژیک اسید و آنتوسیانین بوده که در پیشگیری از بیماریهای قلبی موثرند. این مطالعات اهمیت مصرف توت فرنگی را در برنامه غذایی به عنوان عامل بهبود عملکرد دستگاه قلبی-عروقی نشان داده است.

نکته های مصرف توت فرنگی

به دلیل تماس میوه‌ها بر روی زمین ، خاک و کود ممکن بوده که آلوده شود و باید آنرا شسته و سپس مصرف نمود. ثانیا برخی از افراد نسبت به آن آلرژی داشته و ممکن است این حساسیت به صورت استفراغ و یا ناراحتیهای جلدی بروز نماید و همچنین در افرادی که دارای ناراحتیهای پوستی می‌باشند ممکن است آنها را تشدید کرده  که باید این نکته مورد توجه قرار بگیرد. توت فرنگی به دلیل داشتن اسید سالسیلیک در برخی اشخاص ، کبد و مثانه را تحریک نموده وجوش هایی شبیه کهیر ایجاد نماید که به علت آلودگی خون و داخل بدن بوده و افرادی که معده‌ای حساس دارند یا مبتلا به بیماریهای کهیر ، اگزما و آسم هستند ، بهتر است از خوردن توت فرنگی پرهیز نمایند.

توت فرنگی را در اب نشورید، چون این عمل باعث می شود که عطر لطیف این میوه ناپدید شود.زراعت و کشت توت فرنگی احتیاج زیادی به کود انسانی داشته و این کود جنان چه می دانید پر از میکروب های مختلف بوده که گاهی میکروب خطر ناک حصبه تیفوئید نیز به وسیله همین کود به میوه چسبیده ، با خوردن آن شخص مبتلا به این بیماری مهلک دچار میشود و در این مورد باید توت فرنگی را در اب استرلیزه کاملا شستشو داده شود  و سپس ان را قطعه قطعه کنید و مدت یک ربع ضد عفونی کنید و سپس کاملا شستو و اب بکشید.  توت فرنگی را که مصون از میکروب کرده حال با خیال راحت مصرف کنید.

میتوانید نیم‌ ساعت‌ قبل‌ از مصرف‌ توت فرنگی را بشویید، زیرا دراین‌ مدت‌ مقدار کمی‌ از عطر آن‌ را از بین‌ رفته اما اگر مدت‌ بیشتری‌ بگذرد، عطر آن‌ به‌ کلی‌ناپدید شده و به همین دلیل بهتر است‌ قبل‌ از شستن‌، دستمال‌نازکی‌ را تر کرده و توت‌ فرنگی‌ را در آن‌ ریخته  تاگرد و خاک‌ توت‌ فرنگی‌ گرفته‌ شود.

توت فرنگی ها باید تا آنجا که ممکن بوده سریع مصرف شوند و تا قبل از زمان مصرف، آنها را نشویید و کلاهک سبزرنگ را جدا ننمایید و اگر می خواهید تا 3 ـ 2 روز در یخچال تازه بمانند، آنها را در ظرفی بگذارید و پوشش پلاستیکی رویشان قرار بدهید یا از حوله های کاغذی برای پیچیدن دور توت ها استفاده شود

مصرف کردن مقادیر بالای پتاسیم می تواند برای افرادی که کلیه شان بخوبی عمل نکند، مضر بوده. استفاده زیاد توت فرنگی ممکن بوده که سبب ایجاد کهیر شود. افراط در خوردن توت فرنگی ممکن است ایجاد تب نموده.

http://www.melikala.com  منبع ملی کالا

اضافه کردن نظر