نمدار یا زیرفون نام انگلیسی زیرفون: Female lime و نام علمی: Tilia platyphyllos نام جنسی از درختهابوده که این درخت از تیرهٔ پنیرکیان (Malvaceae) راسته پنیرکسانان (Malvales) میباشد و در حدود سی گونه درخت در جنس نمدار وجود داشته است. یک نوع گونه فرعی از این گیاه و با همین نام به حالت پرورش یافته در گرگان و تهران قابل رویش است و این گیاه در پارک ها به عنوان گیاه تزئینی یا گیاه سایه دار کاشته میشود
گیاهشناسی
درخت نمدار قبل از این در تیره نمداریان ( (Tiliaceae ردهبندی شده اما تحقیقات جدید نشان داد که از نظر ژنتیکی باید در تیره پنیرکیان قرار بگیرد.ابن درخت به صورت پراکنده در جنگل های شمال ایران قابل رویش است و دارای چوبی نرم، راست تار، وسبک است و همچنین قابل ورق شدن است و وزن مخصوص آن ۰/۵۲ است ، نقش و نگار مشخصی نداشته و به رنگ صورتی روشن یا کدر است و بافت آن ریز است.
زیرفون برگ بزرگ، درختی گنبدی شکل با سرعت رشد متوسط که در نهایت ممکن است به بلندی ۴۰ متر رسیده شود و ساقه های جوان به رنگ قرمز مایل به قهوه ای بوده و سپس پوست تنه به خاکستری تیره تغییر رنگ داده شود و دارای شیار و شکاف های ظریف بوده و شاخه های ان به سمت بالا و با زاویه باز انتشار پیدا و گل هایی نسبتاً بزرگ با عطری قوی به رنگ زرد است .
تکثیر زیرفون تلقیح زیرفون معمولاً از سن ۲۰ سالگی شروع شده و از آن به بعد هر ساله میوه داده و میوه ها را در پائیز گرد آورده و در زیر ماسه نگاهداری نموده و در بهار کشت میشود که این دانه ها سال بعد روییده شده و نهال جوان دارای رشدکند بوده و می توان آن را از محلی به محل دیگر منتقل نمود.
ترکیبات موجود در زیرفون: در گل های زیرفون اسانسی حاوی فارنسول وجود داشته و شامل تانن و قند بوده
در تجارت واریته ها ی گوناگونی از درخت زیرفون وجود دارد:
واریته Aurea برگ های طلایی ،واریته Fastigiat، واریته Lacinata با برگ های پاره پاره، واریته Orebra ستونی، واریته Princes street با تاج باریک، واریته Rubra با شاخه های قرمز،واریته Tortuosa با شاخه های درهم رفته ،واریته Tiltston filigree که این گونه از زیر فون با گونه cordata ، نوعی دو رگه به وجود می آورد که Tilia vulgaris یازیر فون اروپایی خوانده شده
خواص دارویی زیرفون
زيرفون برمبنای طب سنتی ايران، دارای طبیعتی گرم وخشک بوده و از نظر خواص دارویی، این گیاه ضد تشنج، آرام کننده، معرق و مدر بوده و اگرچه زیر فون نوع cordata ( با برگ کوچک) به عنوان گونه های طبی ارجح مطرح شده اما از زیر فون با برگ های بزرگ نیز در طب سنتی استفاده می شود. گل های خشک شده این گیاه دارویی تا حدی شیرین و چسبنده بوده و میوه آن تا حدی شیرین و دارای موسیلاژ میباشد.
چای زیرفون(دم نوش زیرفون) به دلیل داشتن اسانس فرار و معطر که در گل ها ، لذت بخش بوده و گل ها، برگ ها، چوب و ذغال حاصل از چوب در طب مورد قرار میگیرد و مواد مؤثر موجود در گل ها عبارتند از فلاونوئید ها که به عنوان آنتی اکسیدان عمل کرده، اسانس های فرار و مواد موسیلاژی که دلیل تسکین و کاهش التهاب می گردند. این گیاه دارای تانن است که به عنوان قابض کننده عمل می کند.
از گل های زیر فون در سرماخوردگی ، سرفه، تب، عفونت ،پایین بردن تپش قلب، التهاب، فشارخون بالا، سر درد به خصوص میگرن، به عنوان مدر، آنتی اسپاسمودیک و مسکن مورد استفاده میباشد. در آرام کردن هیستری، گل ها را در حمام آب گرم مورد استفاده قرار داده و برای تسکین اضطراب ، سؤ هاضمه، تپش نامنظم قلب و استفراغ ناشی از اضطراب مورد استفاده قرار میگیرد.
از برگ ها برای ایجاد تعریق در کاهش تب استفاده شده و از چوب زیرفون در بیماری های کبد و کیسه صفرا و سلولیت استفاده شده و چوب زیر فون را سوزانده و به زغال تبدیل کرده و در درمان بیماری های روده می خورند و در موضع برای درمان خیز یا عفونت به ویژه در سلولیت یا زخم های ساق پا استفاده میگردد
نتایج بررسی های انجام شده حاکی از آن است که زیر فون اثر کاهش دهنده گویچه های سرخ داشته و از حالت چسبندگی و قابلیت انعقاد خون خواهد کاست و خون را رقیق می کند ودلیل کم شدن التهاب نیز میباشد و چوب بخش سطحی این درخت دارای اثر گشاد کننده عروق قلب بوده و برای درمان آنژین صدری مفید بوده.
فرآورده های دارويی اين گياه دارویی برطرفکننده التهاب و آرام بخش بوده میتوان به عنوان مسکن طبیعی از ان استفاده کرد و به همين دليل آن را به خصوص به اشخاص عصبی، افرادی که به بیخوابی مزمن مبتلا میباشند، افرادی که زندگی پر اضطرابی وچراسترسی دارند، کودکان و سالخوردگانی که به سختی ميخوابند توصيه شده حتما از ان استفاده کنندو زيرفون يکی از اجزاي دم کرده تقويتی بوده و چنانچه دم کرده مزبور به طور منظم نوشيده شود برای شخص، شب آرام، صبح پر نشاط و روز پر تحرکی را فراهم خواهد ساخت
بطور کلی دمنوش زيرفون ضد ناراحتیهای عصبي و تشنج میباشد و همچنین دمنوش زيرفون برای کسانی که مبتلا به نقرس و رماتيسم هستند، مفيد بوده و که گياه زيرفون تأثير مثبتي را بر روي بيماران مبتلا به آلزايمر داشته است.
تاثير زیرفون بر بر پوست
استعمال خارجی فراوردههای دارويی این گیاه ، در التيام زخمهای ناشی از سوختگی، آبسهها و ورمها تاثیر فوق العاده ای دارد و دمنوش زيرفون باعث تحريک ترشح عرق شده و به اين ترتيب در دفع سموم بدن موثر بوده. ساقه گیاه زيرفون به عنوان ماده دارویی در درمان بيماری های چشمی مورد استفاده قرار میگیرد
از جمله خواص دیگر بسیار عالی گیاه زیرفون که آن را محبوب دوستداران زیبایی پوست و مو کرده این بوده که خاصیت بی نظیر آن در رفع مشکلات پوست و مو است زیرا شستشوی صورت و موها با زیرفون باعث درخشندگی و زیبایی موها و صورت میشود
لوسيون زيرفون برای پوست صورت
40 تا 50 گرم گل زيرفون را در يک ليتر آب و به مدت 15 تا 20 دقيقه جوشانده شود و محلول به دست آمده را صاف و خنک کرده و بر روی چين و چروک و لکهاي قهوهای صورت زده و ماسک طبیعی را برای پاکسازی صورت بکار ببرید.
زيرفون يک درمان کننده طبيعی برای زيبايی پوست و مو بوده و دم کردهي اين گياه ميتواند سبب خوش آب و رنگ شدن پوست بشو د واين گياه همچنين برای رشد سريع موها و تقويت آنها مفيد بوده و افزودن آن به آب حمام سبب نرمی و لطافت هر چه بيشتر پوست میگردد.
روش استفاده حمام با زيرفون: میزان 100 گرم گل زيرفون را در يک ليتر آب به مدت 10 تا 15 دقيقه بجوشانيد و سپس صاف کرده و اين محلول را به آب حمام اضافه کنید و در آن غوطهور بشويد.
پوست درخت زيرفون حاوي خواصی بوده که سبب تصفيهی خون و تحريک ترشح و دفع صفرا شده و در واقع اين گياه برای رفع مشکلات گوارشی مثل نفخ معده، ريفلاکس معده و همچنين رفع سنگ کيسهی صفرا مفيد بوده و میتوانید برای مقابله با سنگ کيسهی سفرا، مشکلات کبدی و نفخ ميتوانيد از کپسولهايی که از پودر پوست درخت زيرفون توليد میشود استفاده شود و اين کپسولها معمولاً در داروخانهها موجود بوده و میتوانيد با مشورت با پزشک يا داروساز از اين کپسولها مصرف نمایید.
برای مقابله با مشکل ريفلاکس معده باید يک قاشق چايخوري زيرفون خشک را به همراه يک فنجان آب جوش دم و ميل کنيد و در صورتي که مشکلاتتان رفع نشود بهتر است که به پزشک تان مراجعه نمایید.
اگر چشمهايتان قرمز و متورم شده يا پلکهايتان به هم میچسبند داشته باشید ميتوانيد به سراغ زيرفون رفته زیرا اين گياه يکي از درمانیهاي طبيعی برای مقابله و درمان ورم ملتحمهي چشم بوده و روش استفاده ان این است که داخل يک فنجان آب جوش يک قاشق غذاخوري برگ خشک زيرفون ریخته شود و اجازه دهيد دم بکشد.سپس محلول را صاف کرده و بر روی يک دستمال يا کمپرس تميز ریخته. اجازه دهيد تا کمپرستان کمي خنک گردد و سپس با آن چشمتان را تميز نموده.
طریقه مصرف چای زیرفون : میتوانید یک قاشق غذا خوری از زیرفون را همراه یک لیوان آب جوش دم کرده و این چای را همراه نبات سرو نمایید.برای بهتر و خوش اب ورنگ تر شدن این دم نوش به صورت غیر مستقیم بر روی گاز تهیه شود
یاهم يک قاشق غذاخوری گل درخت زيرفون را با يک ليوان آب جوشانده و روزانه دو الی سه مرتبه ميل شود و اين کار را به مدت دو تا سه هفته انجام بدهيد.
خواص چای زیرفون: اگر به عنوان مسکن می خواهید از چای زیرفون استفاده نمایید ، یک فنجان پس از شام و یکی قبل از خواب میل کرده و برای محافظت از پوست ، با چای زیرفون پوست خود را ماساژ داده.
اگر از بیماری واریس رنج می برید می توانید چای زیرفون را به صورت کمپرس در محل مورد نظر قرار داده و نیز روزی دو فنجان از آن را میل کرده.برای درمان تصلب شرایین ، این چای را روزانه همراه با یک قاشق عسل میل کرده و چای زیرفون از چاقی نیز جلوگیری می نماید
به دلیل داشتن وجود آنتی اکسیدان فلاونوئید ، چای زیرفون به پاکسازی بدن از رادیکال های آزاد کمک می کند.رادیکال های آزاد هنگامی که در معرض نور خورشید قرار بگیرید در پوست و هنگامی که در معرض مواد سمی قرار بگیرید در بدن شما ایجاد می شود.
آنتی اکسیدان های دیگر در چای زیرفون باعث تعریق شده و نیز آرام بخش می باشند و در چای زیرفون مقداری جوش شیرین ریخته و برای شستو شوی گلو و التهابات لوز آن را استفاده کنید.
طرز تهیه جوشانده به لیمو و زیرفون
یك قاشق چایخوری بهلیمو را با یك قاشق غذاخوری زیرفون و اندكی نبات یا عسل مخلوط کنید، با دو لیوان آب سرد در قوری فلزی ریخته و بعد از یك ساعت جوشیدن آب، قوری را روی بخار سماور بگذارید تا محتویات آن دم بكشد.
مضرات مصرف زیرفون
مصرف اين گياه برای خانم هاي باردار ممنوع بوده.
مصرف روزی بیش از ۳ فنجان چای توصیه نخواهد شد و مصرف دوز بالای چای زیرفون می تواند بر روی سیستم عصبی تاثیر گذاشته و سبب بی خوابی شود. افرادی که کم خونی دارند نباید از این چای همراه با مکمل های آهن یا همراه با وعده های غذایی خود استفاده نمایند زیرا این گیاه جذب آهن را کاهش خواهد داد
مصرف اين گياه برای کودکان زير 12 سال ممنوع میباشد
http://www.melikala.com منبع ملی کالا