طالبی CANTALOUP با نام علمی CUCUMIS MELO VAR. RETICULATUS نام یکی از صیفیجات از خانواده cucubitaceae و از جنس cucumis میباشد و میوه طالبی شیرین و آبدار بوده، ریشه آن در کشور فرانسه و الجزایر میباشد. طالبی که در آمریکا شناخته شده از نظر ظاهری شباهت هایی بسیاری با طالبی ایرانی داشته اما دانههای درون آن و رنگش کاملا متفاوت با طالبی ایرانی میباشد و طالبی متعلق به خانواده خیار و کدو بوده است.
نام های دیگر طالبی: canteloupe,mushmelon,muskmelon,rockmelon,sweetmelon,persian melon
این میوه را در جنوب آمریکا و در تجارت غالبا بنام کانتالوپ شناخته شده و یکی از پرطرفدارترین میوههای فصل تابستان حتی در آن سوی دنیاست و به خاطر عطر و طعم دلپذیرش بسیار محبوب میباشد و نام آن از نام یک دهکده در ایتالیا به نامCantalup گرفته که در این محل طالبی برای اول بار در سال ۱۷۰۰ میلادی کاشته شده.
گرمک و طالبی، شبیه خربزه بوده و از جهت غذا و پزشکی شباهت زیادی به خربزه داشته و با این تفاوت که پیش از خربزه می رسند و لطیف تر بوده و هضم آنها آسان تر میباشد و طالبی و گرمک از میوههای پرآب و پر طرفدار فصل تابستان میباشد و طالبی شیرین و خوشبوتر از گرمک است و قسمتهای مورد استفاده طالبی و گرمک شامل:میوه و تخم میوه.
ارزش غذایی طالبی :
طالبی یکی از بهترین میوه های دارای منابع ویتامین A میباشد و مملو از بتا کاروتن بشمار امده که در بدن تبدیل به ویتامینA شده ودر یک فنجان آب طالبی فقط ۵۶ کالری انرژی وجود داشته ولی ۱۲۹% نیاز روزانه ما به ویتامینA را تامین کرده که تاثیر آن در بهبود بینایی و پوست بدن بر همه واضح میباشد و همچنین یکی از غنیترین میوههای حاوی ویتامینC میباشد.
این میوه دارویی علاوه بر داشتن ویتامین هایA وC حاوی مواد مغذی مفید دیگری مانند پتاسیم، فولات، فیبر، منیزیم، ید و ویتامین هایB۶،B۳،B۵ وB۱ است. وجود مجموعه ای از ویتامینهای گروهB در این میوه آن را به یک ماده بسیار خوب برای سوخت و ساز انرژی در بدن تبدیل نموده است و از این رو میوه ای بسیار مفید برای افزایش وزن (چاق شدن) کودکان و نوجوانان و افراد لاغر میباشد.
همانطور که ویتامینA آنتی اکسیدان محلول در چربی بوده، ویتامینCآنتی اکسیدان محلول در آب میباشد و مصرف این میوه به دلیل دارا بودن مقدار زیادی از این دو ویتامین، ابتلا به بسیاری از بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبی، سکته و سرطان را کاهش خواهد داد
خواص دارویی طالبی
طالبی میوه ای اشتها آور بوده ، ادرارآور، نرم کننده (ملیّن) و موجب طراوت و شادابی پوست بدن بوده و خوردن طالبی، پس از غذا برای درمان کم خونی مفید میباشد.مصرف طالبی برای افرادی که بیماری سل ریوی دارند و یا مبتلا به یبوست و بواسیر هستند، مفید بوده ، تشنگی را در تابستان تسکین داده
طالبی حاوی فیبرهای حلّالی مانند پکتین بوده که نقش مهمی در هضم غذا داشته که این فیبرها آب را جذب نموده و حجم مدفوع را افزایش داده که به این ترتیب عبور آنرا از رودهها آسان میکند. اگر دچاریبوست موقت شدهاید به طالبی حتما اعتماد کنید. بهتر است برای درمان یبوست قبل از خوردن غذا از طالبی استفاده شود
بتاکاروتن بالای موجود در طالبی، مانع بروز آب مروارید در سالمندان شده و پژوهش ها نشان دادهاند، کسانی که از طریق رژیم غذاییشان، هر روز بتاکاروتن کافی دریافت میکنند، کمتر به آب مروارید دچار میگردند
طالبی یک برتری عمده نسبت به میوههای حاوی ویتامین C دیگر داشته و گوشت این میوه با یک پوست نسبتاً ضخیم محافظت شده که برای همین ویتامین C که نسبت به نور حساس بوده که به واسطهی این پوست از آسیب نور در امان مانده و باید بدانید که ویتامین C به همراه بتاکاروتن موجود در طالبی، خواص آنتی اکسیدانی پیدا کرده و به این ترتیب از ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی و بعضی از سرطانها و پیری سلولها پیشگیری به عمل اورده شده
پژوهش ها نشان داده که بچههایی که از آسم رنج برده و در صورت استفادهاز میوههایی که ویتامین C بالایی داشته، کمتر دچار حملات تنفسی میشوند و کمتر سرفه میکنند و از این رو، استفاده از طالبی در میان وعدهها به دلی وجود مقادیر بالایی از این ماده مغذی بسیار کمککننده بوده و محققان عقیده داشته که دارای خاصیت آنتیاکسیدانی ویتامین C خاصیت ضد التهابی نیز داشته و این خاصیت مانع از شدت یافتن علایم آسم در بیماران شده و به علاوه، آنتی اکسیدان های موجود در طالبی از بروز التهاب مزمن برونشها نیز جلوگیری کرده و به همین دلیل مصرف روزانه آن برای بیمارانی که از مشکلات تنفسی رنج میبرند، بسیار مفید خواهد بود
از آنجایی که طالبی سرشار از پتاسیم بوده که میتواند به دفع آب بیش از حد بدن کمک کرده که در واقع باعث ایجاد تعادل بین سدیم (نمک) و پتاسیم نمیگذارد بافتهای بدن به دلیل احتباس آب متورم گردد و احتباس آب بافتهای بدن را کاهش پیدا کرده و میوه مناسب برای افراد سیگاری بوده که باعث ترک سیگار میشود اگر سیگاری میباشید و قصد ترک آن را دارید از آب طالبی غافل نشده
این ماده حاوی مواد مغذی و معدنی بوده که میتواند به افراد در ترک سیگار و بهبودی و بازیابی بدن در رهایی از نیکوتین کمک شایانی کند و مصرف طالبی در سنگ کلیه و مثانه کسانی که سنگ کلیه و مثانه دارند به مدت دو هفته شام خود را به طالبی اختصاص داده
این میوه شیرین مفید در درمان نقرس و رماتیسم بوده و افرادی که مبتلا به نقرس و رماتیسم میباشند سعی شود که در فصل تابستان مقداری طالبی هر روز میل شود و مصرف طالبی در بارداری و شیردهی متخصصان توصیه شده که مادران باردار به منظور جلوگیری از هموروئید و تامین پروتئین مورد نیاز بدن از طالبی استفاده شود و خوردن طالبی سبب زیاد شدن شیر شده ولی با احتیاط که شیر آن برای کودک مسهل نشود.
کسانی که بعد از مصرف میوه ها دچار نفخ شده می توانند آب ان را بگیرند و فیبر آن را نخورند و همچنین برای رفع این مشکل می توان بعد از مصرف میوه عرق نعناع مصرف شوند و البته عرق نعناع باید زمانی خورده شود که ترکیباتی که تولید نفخ می کنند، هنوز وارد شیر نشده ومصرف طالبی در رژیم های کاهش وزن برای افراد چاق با وجود اینکه طالبی طعم شیرینی داشته اما چون از ۹۰ درصد آب تشکیل شده کم کالری بوده
در واقع در هر صد گرم طالبی ۳۰ تا ۵۰ کیلو کالری وجود داشته و حاوی حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد قند داشته و سپس با خیال راحت در برنامه های کاهش وزن خود میتوانید از آن استفاده شود اگر میخواهید شکمتان کوچک بشود قبل از ناهار طالبی میل شود و فواید طالبی برای کودکان طالبی به واسطه وجود ویتامین A ، پتاسیم، فولات، فیبر، منیزیم، ید و ویتامین های B۶، B۳ ،B۵ و B۱ منبع تغذیه ای مفیدبرای کودکان و نوجوانان میباشد.
مصرف پوره طالبی از هشت ماهگی برای کودکان بلامانع بوده
وجود مجموعهای از ویتامین ها، به خصوص ویتامین های گروه B در این میوه، آن را به ماده ای بسیار خوب برای تنظیم متابولیسم در بدن تبدیل شده و از این رو میوه ای بسیار مفید برای افزایش وزن کودکان و نوجوانان و افراد لاغر بوده و علاوه بر موارد بالا ، طالبی یک میوه خوشمزه برای کودکان بوده و موجب باز شدن اشتهای آنها شده که فواید طالبی در درمان کم خونی بسیار مفید بوده و کسانی که کم خونی دارند میتوانند از طالبی استفاده نمایند و درمان کننده کم خونیشات شود
فواید طالبی در پیشگیری از بیماری های قلبی – عروقی محققان معتقدند، میوههایی که پتاسیم بالایی داشته اند نظیر طالبی، موز و پرتقال از بروز نارسایی قلبی جلوگیری نموده و در صورت بروز از شدت آن میکاهند، زیرا به عقیده آنها اغلب این بیماران روزانه چندین دارو مصرف می نمایند که باعث دفع پتاسیم از بدنشان شده و چون کمبود این ماده مغذی میتواند با حملات قلبی همراه باشد، خوردن مواد غذایی که حاوی پتاسیم هستند، بسیار ضروری و لازم بشمار امده.
از آنجایی که کلسترول، فشار خون و هموسیستیین بالا، زمینهساز بروز بیماریهای قلبی بوده، مصرف طالبی به دلیل دارا بودن مواد مغذی که برای کنترل این سه فاکتور بسیار ضروری است و در حفظ سلامت قلب موِثر شناخته شده است. تحقیقات نشان دادهاند، مصرف یک فنجان طالبی در روز به میزان ۲۵ درصد احتمال بروز فشار خون را کاهش خواهد داد
در ضمن، یک طالبی متوسط ۵ گرم از ۲۵ گرم فیبر مورد نیاز بدن را فراهم کرده که موجب کاهش کلسترول بالای خون شده و میتواند دریافت که این میوه یکی از بهترین میوهها برای حفظ سلامت قلب بوده و محققان دریافته اند که طالبی خاصیت ضد انعقاد خون داشته و در نتیجه از انعقاد و لخته شدن خون در رگ ها ـ که عامل حمله های قلبی است ـ جلوگیری می کند و اگر طالبی و آسپیرین با هم مصرف شوند، خاصیت ضد انعقاد خون نیرومندتری تشکیل شده وجود پتاسیم در طالبی باز کننده عروق نیز بودده است
فواید طالبی برای پوست به گونه ای بوده که طالبی بعث طراوت و شادابی پوست بدن شده و در واقع یک برنزه کنندهی طبیعی بوده و رنگ و رویتان را باز میکند. آب طالبی برای نرم نمودن پوست به خصوص پوست خشک مفید است. پروتئین موجود در آن، در حفظ سلامت مو و ناخن موثر میباشد
برای شادابی پوست از ماسک طالبی استفاده نمایید : بدین صورت که گوشت طالبی را له نموده و کمی کتیرا با آن مخلوط کنید بصورت ماسک بر روی صورت بگذارید. برای از بین بردن چین و چروک صورت گوشت له شده طالبی را با سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و بر روی صورت بمالید. گوشت طالبی را اگر روی سوختگی های سبک و سطحی یا ورم پوست بگذارند، آن را تسکین میدهد و شفا بخش بوده .
فواید تخم طالبی براساس تحقیقات عصاره تخمه این میوه دارای ۳٫۶ درصد پروتئین، ۴درصد چربی و ۲٫۵درصد کربوهیدرات میباشد که با ترکیب تغذیه ای شیر سویا مشابه است. محققان این دانشگاه معتقدند، شیر به دست آمده از تخمه طالبی را می توان جایگزین با ارزش شیر سویا محسوب میشود. همچنین این ماده برای نوزادان نیز مفید بوده و تخم طالبی یا گرمک با تخم کدو و تخم خیار تشکیل تخم های خنک را داده که برای تسکین و نرم کردن سینه مصرف خواهد شد و طرز مصرف آن این است که این سه تخم را کمی کوبیده و در آب ریخته تا شیره آن در آب مخلوط گردد و سپس آن را صاف کنید و مصرف شود. جالب است بدانید از تخم های این میوه در چین برای پایین آوردن تب و آرام کردن سیستم گوارشی استفاده می گردد
كشت طالبی
به طور کلی كشت طالبی به صورت مستقيم صورت گرفته به دلیل داشتن ريشه های حساس برای جا به جايي گیاه ودر مناطق معتدل بذر آن را مستقیما در اواخر یا اواسط بهار در محل اصلی کاشته و در مناطق گرمسیر بذر آن در اواسط زمستان کاشته می شود.
طالبی را به 2روش پشته ای با جوی عمیق یا پشت های با جوی کم عمق می توان کاشت و فاصله پشته ها 150 تا 250 سانتی متر و فاصله بوته ها از یکدیگر حدود 55 تا 90 سانتی متر می باشد با در نظر گرفتن فواصل فوق باید درهر پشته فقط یک طرف آن کشت میگردد.بهترین حالت عرض پشته 150 سانتیمتری و فاصله بوته 50 سانتیمتر میباشد و در كشت سنتي به صورت كپه كاری و به روش جوی و پشته كشت میگردد
اما امروزه از گلدان های فيبری جهت كاشت بذرطالبی استفاده خواهد شد و سپس گلدان ها به زمين اصلي منتقل میگردد که مزيت اين روش صرفه جويي در مصرف بذر طالبی و عدم نياز به تنک كردن بوته ها میباشد که در حين داشت تنك كردن بوته ها و هدايت آن ها به روی پشته ها با خاك دادن پاي بوته در سمت جوی، مبارزه با آفات و بيماريها و علفهای هرز انجام گرفته شده.
اگر طالبی را در مناطق سرد سیر کشت نموده چاره ای به جز کاشت نشأ در خزانه را نداریم وبرای این کار از گلدان های فیبری استفاده شده و بدین ترتیب که بذر ها را در عمق 3 تا 4 سانتیمتری کشت و بر روی آن را با خاک پوشانده بطوری آبیاری را تنظیم کرده تا خاک گلدان ها همیشه مرطوب باشد،گلدان ها باید در نقطه ای گرم بوده و محل نگهداری (خزانه) آفتابگیر نیز باشند و بذرها را 4 هفته قبل از گرم شدن هوا کاشته و پس از آنکه رشد بوته به حد کافی رسید به زمین اصلی منتقل کرده و برای اینکه دمای خاک را به دمای مناسب رشد برسانیم میتوانیم مناطق کشت را با پلاستیک سیاه پوشانده با این کار حرارت جذب خاک شده و سبب گرم شدن سریع خاک میگردد.
مرحله برداشت طالبی
در زمان برداشت مهمترین عامل رسیدگی میوه بود که تعیین میکند میوه آماده برداشت میباشد یا نه. اگر زود برداشت کنیم طالبی ها شیرین نبوده و دارای گوشت سفت بوده و اگر هم دیر تر از حد معمول صبر کنیم بیش از حد نرم و ترد خواهد بود
چند چیزی که برداشت به موقع را تعیین کرده شامل :
رنگ طالبی :شامل تور دومین لایه از پوست طالبی میباشد که نشانه مناسبی برای تعیین زمان برداشت بوده که اگر تور سبز بوده و پوست پشت تور به رنگ زرد یا کرم رنگ باشد آماده برداشت میباشد.
بوی طالبی : بوی طالبی بعد از شکوفه زدن شروع شده و اگر بوی مشک احساس کردید طالبی رسیده شده در غیر این صورت هنوز نرسیده و باید صبر نمود.
ساقه طالبی : در نهایت برای تعیین زمان برداشت به ساقه ها نگاه کرده در اطراف پایه ساقه باید ترک ظاهر بشود که به آرامی ساقه را فشار داده و به راحتی از محل ساقه جدا می شود. اگر این عمل را انجام بدهید و با این حالت مواجه نشدید باید اجازه داده که طالبی چند روز دیگر آماده برداشت گردد.
شرایط ایده آل رشد طالبی :
خاک مناسب خاک لومی ، شنی خوب زهکشی شده و مرطوب با ph بین 6 تا 7 و در خاکهای اسیدی رشد آن کاهش پیدا کرده و برگ ها به رنگ زرد مایل به سبز در امده شده و تنها در خاک های حاصلخیز که دارای مواد غذایی آلی و معدنی کافی داشته، بهترین نتیجه را خواهد داد و بنابراین استفاده از کودهای آلی و شیمیایی برای زراعت این گیاهان بسیار ضروری بوده. و چنانچه کود دامی در اختیار باشد، لازم بوده که در حدود 60 تا 70 تن در هکتار برای زراعت خربزه و طالبی در نظر گفته شده و گذشته از آن پتاس در تشکیل میوه تاثیر بسزایی داشته و مقدار و نوع کود بستگی به حاصلخیزی و نوع خاک را داشته و مقدار آن حدود 100 کیلوگرم ازت (در 3 مرحله)، 100 کیلوگرم P2O5 و 200 کیلوگرم K2O در هکتار میباشد و مقادیر زیادی نیتروژن، کلسیم و پتاسیم از خاک جذب شده اما نیاز چندانی به فسفر نداشته و کلسیمی که از خاک جذب شده در بخش رویشی گیاه تجمع پیدا کرده، بنابراین پس از برداشت میوه، به زمین برگردانده شده و پتاسیم و نیتروژن بیشتر به سمت بذر منتقل گردیده و مقداری نیز در گوشت میوه جای گرفته است
به آبیاری متوسط نیاز دارد و نیاز نوری ان به آفتاب کامل نیاز دارد ودمای مناسب برای کشت طالبی دمایی در حدود 15 درجه بوده و گیاهی گرما دوست است و آب و هوای مناسب برای طالبی یک فصل نسبتاً طولانی عاری از یخبندان همراه با نور فراوان و حرارت هوای خشک و رطوبت کافی خاک میباشد و خربزه و طالبی بهترین نتیجه را در آب و هوای گرم و خشک داده.
این گیاه بر اساس منشأ خود گیاهی گرما دوست و به ویژه نور زیاد نیاز دارد و هوای ابری و بارانی در موقع رسیدن میوه سبب می شود که طالبی طعم مطبوع و کیفیت لازم را نداشته باش و دوره رویش این گیاهان طولانی بین 80 تا 100 روز متفاوت بوده .
بیماری های طالبی:
سفیدک پودری(سطحی) جالیز Cucurbit powdery mildew، آنتراکنوز ، لكه موجي ناشي از Early Blight Alternaria ،
نکته خرید طالبی رسیده
برای خرید یک طالبی خوب و رسیده، با کف دست به آن ضربه زده که باید یک صدای تو خالی را داشته باشد و وقتی آن را در دست گرفته اید باید نسبت به اندازه اش سنگین به نظر رسد و هیچ نقطه له شدگی یا نرم شدگی در ان دیده نشود و پوست طالبی باید به رنگ کرم یا زرد مایل شده باشد و رنگ سبز پوست نشانه کال بودن آن بوده که محل اتصال آن به ساقه باید کمی نرم باشد و باقیمانده ساقه باید به راحتی کنده و یکی دیگر از نشانههای رسیده بودن طالبی بوی ملایم شیرینی ان بوده
مضرات مصرف طالبی
افرادی که مرض قند دارند باید در خوردن طالبی جانب احتیاط را رعایت نموده و یا هم آن را مصرف نکنند.
کسانی که ورم معده داشته، نباید در مصرف طالبی زیاده روی نمایند. و در بعضی افراد مصرف زیاد طالبی سبب اسهال یا نفخ شده و برای پیشگیری از هر مشکل احتمالی بهتر بوده که زیادهروی نکرده و به همان یک قاچ بسنده شود.