کندر Olibanum گیاه دارویی از راسته افراسانان (Sapindales) بو ده که از شیره آن هم به عنوان خوشبو کننده استفاده و شیره کندر را معمولاً با اسپنددانه میسوزانند و در زبان عربی به آن صمغ معنوی می گویند.
نام علمی این گیاه Boswellia thurifera یا B. sacra و همچنین B. carterii بوده و دارای طعم بسیار تلخ بوده
کندر صمغ درخت خاردار با ارتفاع تقریبی ۲ متر بوده که در نواحی نسبتا گرم زمین رشد کرده که بهترین نوع کندر، کندری داشته که خالص، تازه، نرم و ظاهرش سفید باشد، خیلی زود شکسته نشود و وقتی آن را میشکنیم داخلش یک حالت چسبنده و زرد و طلایی رنگ می باشد.
کندر خوراکی :
کندر انواع مختلفی را داشته و نوعی که به نام کندر خوراکی معروف بوده با کندری که در فرهنگ، آداب و رسوم ایرانی برای دود کردن به همراه اسپند در مجالس عزا و عروسی بطور متفاوت استفاده می کردند تفاوت دارد که هرچند که نوع خوراکی آن را در بسیاری از کشورهای عربی مورد برای انجام امور مذهبی بهعنوان بخور مورد استفاده می شده و در واقع گونهای صمغ بوده ، این صمغ که خوردنی و شامل طعمی گس و تلخ بوده خاصیت درمانی خیلی زیادی نیز دارد که در گذشته نیز بهواسطه اطبای سنتی برای معالجه خیلی از بیماریها مورد استفاده قرار میگرفته و امروزه نیز با حفظ جایگاه خود در طب سنتی با استفاده از روشهای مختلف مورد استفاده می باشد
این صمغ از درختان بومی در قسمتهای مختلف ایران مخصوصاً قسمتهای کوهستانی تهیه شده که با زخمی کردن تنه درخت صمغ آن که شیریرنگ مایل به زرد را جمع آوری و با استفاده از کمی آرد آن را مخلوط و به مدت دو هفته در محیطی گرم و خشک قرار میدهند تا کاملا رطوبتش را از دست بدهد وسپس وارد بازار شود و مورد مصرف قرار گیرند.
میوه ی این گیاه را که پوستهای چرب داشته و به اندازهٔ یک نخود بوده خام میخورند وهمچنین در فارس میوه آن را کوبیده و غذایی به نام آب بنه از آن بدست آوده و میوه ی نرسیده و خام آن را بنه شک گویند که نوعی ترشی به همان نام از آن درست شده و با دانه های رسیده ی آن بنه شور درست شده که نوعی تنقلات بشمار آمده که همچنین، کندر بعد از جوشاندن به مادهای به نام سقز تبدیل میشود که مانند آدامس حالت ارتجاعی داشته، با این تفاوت که سقز بعد از فرو دادن هضم می گردد این گیاه برای تقویت حافظه مفید است.
برای مصرف کندر:
آن را بکوبید و هر روز صبح ناشتا یک قاشق مربا خوری از آنرا در یک استکان آب حل و مصرف شودو میتوانید آن را نیز در دهان بگذارید و به صورت آدامس از آن استفاده وجویده شود، البته در این حالت کندر کمی تلخ میباشد. توصیه شده که روزانه به اندازه یک نخود مانند آدامس میل شود.
شهرت درخت کندر، به خاطر بوده که بعد از بریدن تنهاش به قسمتهای کوچکتر شیرهی سفید شیر مانندی از آن خارج شده که این قطرات با گذشت کمتر یا بیشتر از دو هفته پس از از دست دادن رطوبتش و خشک شدن غلیظ شدن تبدیل شود به یک صمغ نارنجی - قهوهای تبدیل میشود که با نام کندر (Frankincense ) شناخته که نیمهی اول نام آن Frank به معنی خالص و پاک و قسمت دوم آن به معنی دود کردن می باشد
روغن کندر باید قبل از سخت شدن کامل کندر اقدام نمود و بهتر است فرایند روغن کشی با حضور دی اکسید کربن انجام شود تا کلیهی خواص آن حفظ گردد و در حدود 50000 هزار سال به عنوان بخور خوشبو استفاده میشده و حتی امروزه در کلیساها و معابد به عنوان بخور شبیه عود در بسیاری از نقاط جهان استفاده شده. کندر و روغن به دست آمده از آن خواص مفید سلامتی و پزشکی داشته و حتی در برخی مناطق به خاطر قدرت معجزه آسا و اسرارآمیز آن مورد توجه قرار گرفته.
روغن کندر خواص ضد عفونی کننده و گندزدایی و ضد میکروبی داشته و از آن میتوان در زخمها برای جلوگیری از کزاز استفاده نمود و برای عفونتهای داخلی هم مفید و موثر بوده .برای برطرف کردن جای زخم صورت و بدن مفید بوده که تغییرات پوستی حاصل از جوش، آکنه، آبله و غیره میتواند با استفاده از روغن کندر بر طرف شده. در مصر باستان از روغن کندر به عنوان ماسک صورت برای سلامت نگه داشتن پوست، بهبود جای زخم ، جلوگیری از چروک خوردن و جوان و نرم نگه داشتن پوست استفاده گردیده.
خواص دارویی کندر:
جویدن کندر مانند آدامس لثه را محکم کرده و بوی دهان را میزداید، و روایت شده برای قطع ادرار و بلغم میتوانید از آن مصرف کنید و از قدیم بر مصرف کندر، بویژه در زنان باردار و تأثیر آن روی زیبایی و حافظه نوزاد، تأکید بسیار گردیده که با توجه به پژوهش ها که روی بیش از ۱۰۰ نفر از مادرانی انجام گردیده که قبل از زایمان به مدت طولانی (۳ الی ۴ ماه) از کندر استفاده شده ، معلوم شده که مصرف بیش از حد آن موجب بیشفعالی کودکان آنها را باعث شده ، اما مادرانی که به مدت یک ماه یا کمتر از کندر استفاده کردهاند کودکانشان بیشفعال نبوده و همچنین از هوش بالایی برخوردارند. کندر خواص ضد التهابی داشته و برای بهبود بیماریهای التهابی روده بسیار مفید بوده روغن کندر برای معده درد و ناراحتیها و دردهای شکمی خوب است و باعث بهتر شدن هضم و حتی کم کردن گازهای روده شده. کندر یک گیاه دارویی معطر بوده که دود آن میتواند مانع از خونریزی بینی شده است.
از نظر حکمای طب سنتی، کندر طبیعت گرم و خشک داشته و از نظر خواص آن معتقدند که خشککننده و قابض و بندآورنده خون بوده و گازها را تحلیل میبرد و در تقویت حافظه بسیار موثر و مفید بوده ، از خونریزیهای خارجی و خونروی از سینه جلوگیری کرده ، اگر با صمغ خورده شود، برای رفع بدبویی بینی و تنگی نفس و سرفه مزمن رطوبتی موثر بوده که همچنین، اگر با عسل خورده شود، برای رفع فراموشی کاربرد دارد و اگر تا چند روز هر روز سه گرم آن را در آب بخیسانید و ناشتا خورده که برای رفع فراموشی و زیادی بلغم مفید می باشد همچنین جویدن کندر قند خون را کاهش داده و خوردن کندر باعث افزایش میل جنسی می گردد. مفید در درمان اسهال و استفراغ البته اگر کند با اب سرد خورده شود، مفید در گرفتگی صدا و حنجره، در خانمها در طی دورهی عادت ماهانه برای بهبود سردرد، تهوع و معده درد مفید بوده و ممکن بوده که قاعدگیهای سنگین با روغن کندر، متعادل گردد.
پژوهشگران دریافتند که تجویز کندر به ویژه دوز g/kg0/05 ، در دوران بحرانی رشد و نمو سیستم عصبی جنین و نوزاد ، موجب افزایش چشمگیر (001/0>p) قابلیتهای یادگیری مخصوصا تقویت و نگهداری حافظه گردیده و از این رو به نظر می رسد که کندر می تواند دارای تاثیری مثبت بر روند تکامل مغز و احتمالا شکل گیری مناسب درخت های دندریتی ، اکسونها و برقراری ارتباطات صحیح بین آنها شود.
در طب سنتی ایران ماساژ ستون فقرات با کمک روغن کنجدی که در آن کندر حل شده برای تسکین اعصاب و آرام بخشی بیمار بسیار موثر بوده و برای تهیه این روغن کافی است به اندازه سرانگشت کندر را درون روغن کنجد انداخته و روغن را روی حرارت گذاشته تا کندر حل شود و بعد از خنک شدن این روغن آن را روی ستون فقرات ماساژ داده، علاوه بر تسکین اعصاب و ریلکسی، این ماساژ موجب بهبود تپش قلب و تسکین افرادی که دچار ریزش قلب شده اند می گردد.
تاثیر کندر بر درمان سرطان:
این گیاه برای درمان عفونت کاربرد داشته و اکنون تحقیقات علمی، صمغ کندر را به درمان سرطان ارتباط داده اند..غلظت صمغ به زمان برداشت آن ارتباط داشته و نتایج تحقیقات نشان داده که این صمغ حاوی ترکیبهای مهم ضد سرطانی بوده و این موضوع برای مردم چین تازگی ندارد زیرا در طب قدیم چین، صمغ کندر برای درمان سرطان استفاده میشد و هنوز هم مورد استفاده قرار گرفته شده است.
همچنین صمغ کندر لوسمی حاد ملوئیدی را درمان کرده و لوسمی حاد ملوئیدی، نوعی سرطان بوده که روی مغز استخوان را مورد تأثیر قرار داده که این بیماری زمانی شروع میشود که گلبولهای سفید به سلولهای سرطانی تبدیل شده ، نتایج آزمایشها نشان میدهد عصاره صمغ کندر بهطور موثری مرگ سلولهای سرطانی را ۲۰ درصد افزایش داده.
درمان سرطان مثانه: عصاره صمغ کندر بدون تأثیرگذاری روی سلولهای سالم، سلولهای سرطانی در مثانه را از بین میبرد و محققان انگلیسی دریافتند که چگونه استایل- ۱۱- کتو- بتا- بوزولیک (Acetyl-11-keto-beta-boswellic acid) سرطان تخمدان را در حالت پیشرفته درمان میکند. این ماده ترکیبی بوده که در عصاره صمغ کندر یافت و طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، سرطان، علت عمده مرگ در جهان میباشد.
درمان سرطان پروستات: نتایج تحقیقات سال ۲۰۱۰ نشان میدهد که ترکیبهای فعال موجود در صمغ کندر، مانع بروز سرطان پروستات شده و این ترکیب اسیدی که از درخت صمغ کندر گرفته بهطور موثری سلولهای سرطانی پروستات را از بین میبرد.
سخنان انبیا درباره خواص کند:
پیامبر خدا (ص ) می فرماید:"به زنان باردار خود، کندر بدهید چرا که عقل کودک را افزون مى کند".
"بر شما باد کندر؛ چرا که عقل را افزون مى کند، ذهن را ذکاوت مى دهد، چشم را جلا مى بخشد و فراموشى را از میان مى برد".
"کندر بخورید زیرا همانطور که انگشت عرق را از پیشانی پاک کرده و کندر هم سوزش قلب را میبرد و کمر را محکم و عقل را زیاد میکند و ذهن را ذکاوت و چشم را جلا بخشیدهو فراموشی را از میان میبرد."
امام رضا (ع ) می فرماید:" فراوان کندر بخورید، آن را در دهان نگه دارید و بجوید که بلغم معده را مى زداید و آن را تمیز مى کند، عقل را استحکام مى بخشد و غذا را مى گوارد".
"همسران باردارتان را کندر دهید اگر حمل آنها پسر باشد، پاکیزه قلب ودانشمند و شجاع خواهد شد و اگر دختر باشد خوش اخلاق و زیبا مىشود"