اسفناج یک نوع گیاه  دارویی و گیاه یک ساله با ساق و برگ لطیف بوده که می‌توان در آش از آن استفاده نمود و اسفناح سرشار از لوتئین و گزانتین بوده  که این کاروتنوئیدها، از بین برنده مولکول‌های بی ثباتی به نام رادیکال‌های آزاد در بدن می باشد و قبل از اینکه رادیکال‌های آزاد بتوانند به بدن آسیب برسانند. کاروتنوئیدها در اسفناج و سایر سبزی هایی که دارای برگ سبز پر رنگ هستند وجود دارند، برخی تحقیقات  نشان داده‌ که که آن‌ها می‌توانند با سرطان دهان، معده و مری مقابله نمایند.

 تاریخچه اسفناج

اسفناج را ایرانیان به جهان شناساندند و پیشینیان ما از 2 هزار سال قبل، این گیاه را در سرزمین گسترده مان کشت و بعدها کاشت و استفاده از آن در سایر نقاط جهان هم رایج گردید و اسفناج در غرب از دوران شکوفایی یونانیان و رومیان آغاز شد و اسم اسفناج در زبان انگلیسی و تقریبا تمامی زبان هایی که از لاتین مشتق شده اند و از واژه پارسی «اسپناج» گرفته شده و عرب ها، اسفناج را شاه سبزی ها نام نهاده   و در سال 647 بعد از میلاد، اسفناج از خاورمیانه به چین آورده و تقریبا 500 سال بعد (در قرن دوازدهم)  در اسپانیا کشت می شده ، ولی از رواج آن به منزله یک سبزی  خوراکی در اروپا و آمریکا تنها 2 سده می گذردو هم اکنون این سبزی در ایالات متحده چنان متداول گردیده  که تا حدودی در سراسر آن از کالیفرنیا گرفته تا فلوریدا کاشته و می توان گفت که نیمی از اسفناج امریکا در کالیفرنیا و یک سوم آن را در تگزاس کاشته و ایالت کالیفرنیا از لحاظ تولید صنعتی اسفناج در جهان پیشتاز بوده و این میزان فراوان تولید سبب شده که تا انواع گوناگونی از اسفناج به دست آید و کلاً سه گونه اصلی از سبزی مذکور هست که عبارتند از:

اسفناج با برگ های صاف، چروکیده و نیمه چروکیده. اسفناجی که برگ های ناصاف و چروکیده کلم برگ مانند دارد، همان نوع اصلی بوده که از شرق به غرب برده اند. این رقم اسفناج به عنوان سبزی تازه، بهتر و مرغوب تر از دو گونه دیگر بوده و بیشتر در صنایع غذایی کاربرد فراوان داشته.

ترکیبات موجود در اسفناج: میتوان گفت که  در 100 گرم اسفناج خام موارد زیر موجود می بوده و دارای انر‍‍‍ژی 20 کالری  ،آب در حدود 90 گرم،پروتئین 3 گرم،چربی 0/3 گرم،مواد نشاسته ای 3/5 گرم،کلسیم 90 میلی گرم،فسفر 50 میلی گرم،آهن 3/2 میلی گرم،سدیم 70 میلی گرم،پتاسیم 470 میلی گرم وویتامین A6000 واحد در ان وجود خواهد داشت

اسفناج ها دو نوعند:- با برگ‌های فر- با برگ‌های صاف

نوع صاف آن طرف‌دار بیشتری داشته  چرا که شستن گل و کثیفی از روی برگ‌های فر سخت تر است و به وقت بیشتری نیاز داشته اسفناجی را انتخاب شده  که دارای برگ‌های ترد و تیره رنگ باشد و برگ‌های زرد و پژمرده را انتخاب نکنید.

خواص دارویی اسفناج

اسفناج این سبزی پر خاصیت با برگ های تیره رنگ  ویتامین ها و مواد معدنی  بسیار غنی را داراست  و برای درمان انواع بیماری ها و سلامت پوست و اعضای دیگر بدن بسیار توصیه می گردد.

اسفناج به دلیل داشتن مقدار قابل توجهی ویتامین B3  داروی مهمی برای برطرف کردن بیماری پلاگر است . بیماری پلاگر یک نوع بیماری است که بعلت کمبود ویتامین B3 در بدن تولید می شود و نشانه های آن ضعف بدن ، تشنج ، اختلال در دستگاه هاضمه و بوجود آمدن لکه های قرمز روی بدن است .

نئوگزانتین و ویولاگزانتین از جمله مواد ضدالتهاب موجود در اسفناج بوده که نقش مهمی در کنترل التهابات ایفا و این مواد به وفور در اسفناج یافت می‌شود.حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی بوده وویتامین C و E، بتاکاروتن، منگنز، روی و سلنیوم موجود در اسفناج همگی از آنتی‌اکسیدان‌های قوی برای مقابله با پوکی استخوان، گرفتگی  رگ‌ها و فشار خون بالاست. یک پیمانه اسفناج حاوی مقادیر فراوانی ویتامین A بوده که نه‌تنها برای برخی از بخش‌های بدن نظیر پوسته‌های مخاطی و دستگاه تنفسی و روده‌ای بسیار سودمند می باشد، بلکه یکی از مواد ضروری برای گلبول‌های سفید خون برای مقابله با عفونت‌ها بوده است.

برگ اسفناج از نظر طب قدیم ایران کمی سرد بوده اما برخی عقیده دارند که متعادل است یعنی نه سرد است و نه گرم  و دارای غنی ویتامین A ، B3، C و آهن و پتاسیم می باشد ، بدن را قلیایی کرده و خاصیت خنک کنند گی و برای پائین آوردن تب مفید بوده ، ورم روده کوچک را رفع و برای ورم ریه مفید بوده. برای رفع سرفه های خشک برگ اسفناج را با جو پوست کنده و روغن بادام بپزید و میل کنید.

ملین بوده و یبوست را برطرف  واسفناج برای لاغرشدن و وزن کم کردن گیاه مفیدی است  وبدلیل داشتن ماده ای بنام اسپیناسین هضم غذا را تسریع و این ماده باعث تحریک معده و ازدیاد ترشحات آن می گردد،افزایش ذخایر آهن با مصرف اسفناج ایده مناسبی بوده به ویژه به این دلیل که در مقایسه با گوشت قرمز منبع شناخته شده ای از آهن بوده.خوردن اسفناج در رفع تشنگی موثر و از زمان های قدیم برای از بین بردن ورم و درد گلو توصیه گردیده وآش اسفناج با گشنیز برای سردردهایی که ناشی از سوء هاضمه و اختلال دستگاه گوارشی بوده مفید می باشد و اگر آش اسفناج را با آب لیمو و سماق و یا آب غوره بخورید سردردهای ناشی از اختلال کیسه صفرا را برطرف کرده . خوردن اسفناج از سرطان های روده بزرگ ، معده ، پروستات ، حنجره و رحم جلوگیری کرده بخصوص در افرادی که الکل و سیگار مصرف می کنند . اسفناج کلسترول خون را پائین می آورد و روده بزرگ را تمیز کرده و ترشحات لوزالمعده را افزایش داده.

سعی کنید که  بار در هفته اسفناج بخورید از دیدگاه طب سنتی چین و اسفناج گیاهی بوده  که طبیعتی خنک و ملین داشته  بنابراین مصرف آن در افرادی که دچار اختلال در عملکرد دستگاه گوارش هستند یا با کندی حرکت روده‌ها مواجهند بسیار ضروری بوده ، زیرا این سبزی مغذی می‌تواند بهترین دارو برای درمان یبوست به‌ویژه در افراد می‌انسال و کهنسال باشد. علاوه‌بر این اسفناج توسط درمانگران طب سنتی به‌عنوان یک غذای دارویی در درمان بیماران مبتلا به دیابت و  افرادی که دچار خستگی، ضعف و سرگیجه هستند، تجویز می گردد.

اسفناج به علت داشتن اگزالات برای بیماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگهای کلیه و مثانه مناسب نبوده و ضمنا آنهایی که سرد مزاج هستند باید اسفناج را با ادویه گرم نظیر زنجبیل و هل میل کنند. این گیاه دارویی  مفید برای تقویت اعصاب  بوده و رماتیسم و نقرس را درمان می کند  و حتی برای زیاد کردن شیر در مادران شیر ده موثر بوده .

اخیرا نوعی شربت از اسفناج تهیه می شد که در معالجه خونریزیها و کم خونی از آن استفاده شده  و همچنین مصرف اسفناج می تواند در لطافت پوست نقش بسزایی داشته باشد.این گیاه  همچنین دارای انرژی بسیار پایینی بوده  به طوری که هر 100 گرم آن حاوی 10 کیلوکالری انرژی موجود است. میزان فیبر خوراکی آن نیز 8.5 گرم در هر 100 گرم است که هم فیبر محلول و نامحلول دارد فیبر اسفناج 2برابر سبزیجات است و یک پیمانه اسفناج 20 درصد فیبر داشته، بنابراین می تواند برای افراد با قند و چربی بالا مناسب و مفید باشد. اسفناج  سرشار از عنصر منیزیم  بوده  که این ماده معدنی نیز می تواند در کاهش فشار خون بالا موثر و در نتیجه بدن را در برابر ابتلا به بیماری های قلبی محافظت نماید. منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 بوده.

تخم اسفناج ملین و خنک کننده بوده و برای برطرف کردن ورم کبد و یرقان مفید می باشد .

اسفناج آهنی را در اختیار بدن قرار می دهد که کالری بسیار کمتری داشته و کاملا فاقد چربی بوده. آهن از ترکیبات داخلی هموگلوبین خون  بوده که اکسیژن را از شش ها  به تمام سلول های بدن منتقل  کرده و همچنین بخش کلیدی از سیستم های آنزیمی برای تولید انرژی و متابولیسم بوده همچنین اسفناج برای زنان در دوران عادت ماهانه که در معرض فقر آهن هستند، بسیار مهم وضروری است و  تعداد گلبولهای قرمز خون را افزایش داده .اسفناج چون دارای کلروفیل است عضلات روده را تحریک کرده و تخلیه مدفوع را آسان کرده .

اگر کسی مبتلا به حبس البول یعنی بند آمدن ادرار بوده می تواند با مخلوط نصف فنجان آب اسفناج این ناراحتی را درمان کند . به همان مقدار روغن بادام یا روغن زیتون مخلوط کرده و به بیمار بدهید .

آب اسفناج :به کاهش درد مفاصل کمک کرده و در درمان یبوست یکی از بهترین هاست وسرشار از فیبر بوده که برای کاهش مشکل یبوست مزمن بسیار خوب است و با مشکلات هضم  مبارزه مینماید و آب اسفناج  طبیعی  برای زخم معده و کولیت  بسیار خوب وضروری است برای ایجاد یک سیستم ایمنی سالم  بدن کمک کرده ،دارای  ویتامین K  و دارای کلسیم  است و  به کاهش بیماری ورم مفاصل و درد مفاصل کمک و اگر  با دانه کتان نیز به کاهش درد ناشی از پوکی استخوان کمک وبه طور منظم از درد مفاصل جلوگیری می کند همچنین برای سلامت و زیبایی پوست فوق العاده بوده  وجود همین ویتامین یکی از اجزای لازم برای شکل‌گیری فرآیندی است که از رسوب کلسیم در رگ‌ها و در نتیجه تصلب شرایین‌ها و نیز بیماری‌های قلبی و عروق جلوگیری کرده.

ویتامین K فراوان در اسفناج به ساخت پوشش اطراف عصب‌های موجود در بدن کمک و این پوشش نقش مهمی در حفظ سیستم عصبی بدن انسان داراست. باید گفت که یک پیمانه اسفناج تازه یا یک ششم پیمانه اسفناج پخته، حدود دو برابر نیاز روزانه بدن به ویتامین K را برطرف و همین ویتامین همراه با کلسیم و منیزیم موجود در اسفناج برای استحکام استخوان‌ها دارای اهمیت اساسی بوده.

آب اسفناج بینایی را تقویت کرده و سرشار از ویتامین A  و برای کاهش مشکل شب کوری خوب و موثر است و غنی از کاروتنوئیدها، است  واز آب مروارید  یک نوع بیماری چشمی جلوگیری میکند ومصرف روزانه آب اسفناج  می تواند به افزایش دید چشم  و برای درمان فشار چشم موثر بوده.

دارای آهن  بالایی و به کم خونی کمک کرده و آب اسفناج  مخلوط با با آب هویج می تواند به مشکل کم خونی در زنان کمک نماید و مصرفش به کاهش فشارخون بالا کمک میکند  آب آن  سرشار از منگنز بوده و برای پایین آوردن فشار خون  کمک و مصرف آب  اسفناج یک یا دو بار در هفته می تواند میزان فشار خون طبیعی بدن را حفظ نموده.

مصرف آب اسفناج  از خونریزی لثه پیشگیری و مصرف منظم آب می تواند به  مشکل خونریزی لثه کمک کندوبدلیل بالا بودن ویتامین سی ان با سرماخوردگی و آنفولانزا در بدن مقاومت کرده.

مصرف اسفناج

اسفناج را می توان خام یا پخته میل کرده و به منظور اجتناب از زیاد پختن، سعی شود آن را با بخار بپزید یا به شیوه چینی  تفت داده و شیوه های پخت، بافت و طعم سبزی یاد شده را حفظ کرده و فقدان ویتامین محلول در آب را به حداقل می رسانند. اگر چه ضمن پختن، پاره ای از این مواد غذایی از بین خواهند رفت اما در واقع صرف21 پیمانه از سبزی پخته، بیشتر از خوردن 1 پیمانه سبزی خام ارزش غذایی داشته و چون دارای دو پیمانه برگ دارد و علاوه بر این، حرارت باعث می شود که پروتئین موجود در اسفناج، آسان تر تجزیه و در صورتی که اسفناج خام همراه با پرتقال یا برش های گریپ فروت به خاطر داشتن ویتامین «C» اضافی خورده شود، ارزش غذایی اش بیشتر شده

چندین نوع غذا با اسفناج میتوان درست کرد مانند:خورشت اسفناج،کوکوی اسفناج،برانی اسفناج،خوراک سیب زمینی و اسفناج وبرنج،اسفناج با سس لیمو ، کلوچه اسفناج و غذاهای متوع دیگر

فریز کردن اسفناج

با توجه به تحقیقات نشان داده اسفناج را می‌توان هم به صورت خام و هم پخته به مدت 6 تا 12 ماه داخل فریزر با دمای منفی 18 درجه سانتی‌گراد نگهداری نمود ویکی از نگرانی‌هایی که مدت‌ها بین مردم وجود داشته نگرانی از تشکیل ترکیب‌های سرطان‌زایی مانند نیتروزامین در اسفناج پخته‌ای بوده که داخل فریزر نگهداری می‌شود. اتحادیه اروپا در این زمینه بررسی‌هایی را روی اسفناج‌های پخته و فریزشده انجام داد و متوجه شد ند که مقدار این نیتروزامین به قدری کم بوده  که اصلا جایی برای نگرانی نیست.

به طور کلی، بهتر است ما اسفناج یا سایر سبزی‌ها را قبل  از قرار دادن در فریزر، یک آب‌گردانی ساده بکنیم یعنی آنها را به مدت چند ثانیه در آب جوش قرار داده و خارج کنیم. این کار در صنعت به نام «بلانچینگ» معروف بوده و با این کار، آنزیم‌هایی که باعث قهوه‌ای‌شدن و پایین آمدن طول عمر سبزی‌ها می‌شوند از بین رفته و به این ترتیب ما می‌توانیم سبزی‌ها را برای مدت طولانی‌تری بدون نگرانی از تغییر رنگشان در فریزر نگهداری کنیم و البته به شما توصیه  کرده که در صورت امکان، اسفناج را به جای پختن کامل، با همین روش آنزیم‌بری، کمی آب‌گردانی شده  یا آن را به شکل خام در فریزر بگذارید. با این وجود هرچند گفته می‌شود می‌توان سبزی‌های مختلفی از جمله اسفناج را 6 تا 12 ماه داخل فریزر گذاشته اما هرچه فاصله فریزکردن سبزی‌ها تا زمان مصرف شان کمتر بوده ، عطر و طعم بهتری خواهند داشت و ضمن اینکه با کوتاه شدن زمان فریزکردن سبزی‌ها تا هنگام مصرف، ویتامین‌هایشان هم بیشتر حفظ خواهند شد و خوردنشان فایده بیشتری برای بدن خواهد داشته و البته عمر نگهداری سبزی‌ها و مواد غذایی پخته در فریزر به دلیل از دست رفتن بافت اولیه‌شان، نصف می‌شود و میزان ویتامین ‌C حدود 50 درصد کاهش پیدا کرد.

نکته:اسفناج بعلت داشتن اگزالات برای بیماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگهای کلیه و مثانه مناسب نبوده ضمناً آنهائیکه سرد  مزاج هستند باید اسفناج را با ادویه گرم نظیر زنجبیل و هل میل کنند . پژوهش ها نشان داده که حتی نورهای مصنوعی که در فروشگاه‌ها بر روی کیسه‌های پلاستیکی حاوی اسفناج‌ها تابیده در واقع به حفظ برگ‌های آن در برابر فاسد شدن کمک کرده و این نشان می‌دهد اسفناج از لحاظ متابولیکی به مدت طولانی فعال و تازه بوده برای انجماد اسفناج هم باید آنها را به صورت نشسته درون پلاستیک به صورت شل بسته‌بندی کنید چرا که اگر آنها را بشویید خیلی سریع خراب می گردد.

اسفناج را با ماست میل نکنید زیرا کلسیم موجود در ماست باعث دفع آهن اسفناج از بدن خواهد شد و بنابراین باید مصرف‌کنندگان که اکثراً اسفناج را با ماست مصرف شده و توجه داشته باشید که  تداخل غذایی این دو ماده پراهمیت علاوه بر دفع آهن موجب از بین رفتن قسمتی از کلسیم نیز می گردد وبهتر است  که در هنگام مصرف اسفناج به جای ماست از آب‌لیمو استفاده گردد و حتی برای جلوگیری از دفع آهن باید از خوردن ماست با عدس‌پلو خودداری کنید.

اضافه کردن نظر