عناب (Ziziphu ) را با نام های خرمای قرمز وخرمای چینی نیز می خوانند این گیاه ازنوع درختچه‌ای بوده و  ارتفاع آن تا ۱۰ متر نیز میرسد. عناب بومی مناطق گرمسیری است و دارای برگ‌های کوچک سبزرنگ بدون کرک و تخم‌مرغی شکل که دارای پنج گلبرگ ناپیدا می‌باشند  که درفصل زمستان می‌ریزد. میوی آنٔ زیتونی،  بیضوی شکل و سفت بوده و طولش به ۲الی ۳ سانتی‌متر ‌رسیده  وعناب که دارای خواص دارویی بسیار زیادی می‌باشد که در ابتدا سبز بوده و بعد از رسیدن به رنگ قرمز درآمده و چروک می‌شود

با توجه به کاشت گسترده ی عناب رویشگاه اصلی این درخت به درستی مشخص نبوده اما چنین تصور می‌شود که خاستگاه طبیعی آن احتمالا در آسیای جنوبی مابین لبنان، شمال هندوستان، شبه جزیره کره و جنوب و مرکز چین میباشد. این درختچه‌ خزان‌پذیر بصورت مستقیم و یا کج  رشد مینماید   . میوه‌های درخت عناب نارس سبز و لغزنده بوده و طعمی شبیه به سیب داشته که بعد از رسیدن به رنگ قرمز تیره درآمده و حالت چروکی میشود ومیوه ی عناب که هسته‌ای دراز و باریک داشته در فصل پاییز به طور کامل ‌رسیده و دارای مزه ی شیرین خوراکی داشته .در برخی کشورها عناب را به صورت خشک‌شده و یا به صورت آب‌نبات‌های طعم‌دار همراه با چای میل میکنند و دربرخی دیگر  شربت شیرین میوه عناب را مورد استفاده قرار می‌دهند

 تهیه شربت عناب: ۲۰۰ گرم عناب در یک لیتر آب بپزیدو سپس دانه های آن را گرفته با ۷۵۰ گرم شکر مخلوط نموده بپزید تا شربت اماده شود.

در برخی برای تهیهٔ سرکه استفاده نموده میشود و حتی  از آن کیک نیز درست می‌کنند. عناب کنسرو شده و چای با طعم عناب نیز در جهان وجود دارد، اما در ایران، پاکستان و هندوستان، عناب را بیشتر به صورت خشک شده مورد استفاده قرار می دهند

ترکیبات عناب:

این میوه دارویی  دارای منبع خوبی از ویتامین سی و  مقادیر قابل ملاحظه‌ای مواد معدنی بوده ،همچنین دارای پروتئین، ویتامین های A, B2 و C،کربوهیدرات و مواد معدنی کلسیم، فسفر، آهن، کاروتن، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و فلور می‌باشند ودر ضمن حاوی پکتین بعنوان کلسیم پکتات فیبر محلول موثر در کاهش چربی و قند خون بوده و محتوای چربی کل میوه این گیاه بسیار کم بوده و باید توجه داشت که نسبت اسیدهای چرب اشباع نشده به کل چربی در میوه عناب بالا بوده است . در برگ عناب ماده ای به نام “زی زی فین” وجودو در عصاره چوب عناب، اسید زی زی فیک و اسید زی زی فوماتیک وجود دارد.

خواص دارویی عناب

عناب آرامش‌بخش و ضد بدخلقی بوده دارای خاصیت آرامبخشی و خواب آوری داشته و هسته آن بی خوابی و خستگی را برطرف می‌کند و در طب سنتی چین و کره از آن به عنوان داروی کاهش اضطراب کاربرد داشته و تقویت کننده معده و طحال و سیستم گوارشی درمان کننده کبد چرب بوده .

تصفیه کننده و خون ساز بوده و سموم را از بدن دفع نموده و باعث روشنی پوست شده و از بروز مشکلات قلبی جلوگیری خواهد کرد که میتوان  2 عدد عناب را میل و سپس بعد از چند دقیقه یک عدد گلابی بخورند که باعث تقویت کننده قلب بوده، ملین و دارای لعاب بسیار میباشد و سینه را نرم نموده و استفاده از مغز میوه در زخم‌ها و بریدگی‌ها سبب سرعت بخشیدن به بهبود زخم آن ها شده، این گیاه دارویی دندان‌ها را در برابر پوسیدگی مقاوم می‌سازد،برای تصلب شرائین مفید،

چای عناب دارای ماده ضدسرطانی ساپونینز بوده واین چای باعث ترمیم بافت‌های آسیب دیده و تقویت عضلات می گردد، از جوشانده برگ عناب برای تسکین گلودرد و از عصاره آن برای درمان آن استفاده ،این گیاه باعث ازدیاد ویتامین  کی در خون شده  و خون را سفت کرده وبه همین .دلیل بهتر است کسانی که غلظت خون بالایی دارند از مصرف آن پرهیز کنند.

عصاره عناب باعث مهارشدن  رادیکال‌های آزاد  عامل افزایش التهاب می‌گردد و حاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی همچون ویتامین سی بوده و دارای کاروتنوئیدها و فلاوونوئیدبوده وموجب تقویت سیستم ایمنی میگردد. باعث کم کردن فشار خون و برای نازایی مفید بوده.

خاکستر درخت عناب و سرکه را به میتوان بصورت ضماد روی جراحت مارگزیده قرار داد و بهبود سریع را در ان ملاحظه کرد. و کسانس که  سردرد یا سرگیجه دارند به مدت ۱۴ روز  میتوانند روزی پنج دانه عناب میل نمایند و برای درمان کهیر و خارش های پوستی ۱۰ تا ۵۰ عدد عناب بستگی به شرایط سنی افراد کوبیده در آب جوشانده صاف وصبح ناشتا میل کنند. افراد مبتلا به ورم کیسه صفرا باید در حدود ده عدد عناب را خیس و صاف نموده صبح ناشتا استفاده کنند. برگ های خشک عناب جهت درمان زخم های خوره ای مفیدبوده و بدین صورت برای این کار گرد برگ درخت عناب را روی زخم  پاشیده تا بهبود شود.

برای سرعت بخشیدن در ترمیم شکستگی استخوان از ضماد برگ درخت عناب استفاده خواهد شد. شستشودهنده سلول هاي مغزي بکار میرود،خاصیت تب بری داردو كاهش دهندی حرارت بدن بوده،

درمان زخم روده و اثنی عشر دارند در طول روز پنج  دانه عناب آهسته مکیده بعد از اینکه کاملا نرم شد جویده میل نمایند.

کودکانی که بیماری زرد زخم می گیرند روزانه مقدار پنج دانه عناب به مدت یک هفته به آنها داده تا بجوند و آهسته بخورند. (سن کودک کمتر از ۸ سال نباشد)

کاهش دهنده چربی خون :کسانی که سنگ کیسه صفرا دارند عرق بیدمشک و عرق کاسنی را از هر کدام صد گرم و پنجاه گرم عناب را در آن ها خیس و سپس صاف کنند روزی ۳ بار هر بار ۲ قاشق غذا خوری قبل از غذا میل شود.

کسانی که  دارای فشار خون بالایی هستند میتوانند ۵۰ گرم زرشک + ۵۰ گرم عناب را خوب نرم کرده و هسته عناب ها را جدا و با پودر زرشک مخلوط کنند بعد از هر غذا یک قاشق مرباخوری  ان را میل کنند.

زخم معده و ورم روده  باید چنین افرادی  عناب را با هسته سائیده بعد از غذا یک قاشق چای خوری میل نمایند.

براي درمان دندان درد سائيده عناب را در محل كرم خوردگي دندان گذاشته و تسکین درد را حس کنید.

برای درمان بیماری یرقان میتوان: عناب + گل بنفشه + ترنجبین + شیرخشت را به مقدار مساوی مخلوط و سپس با آب هندوانه میل کنند که این دارو برای درمان یرقان بسیار مفیدبوده.

با  خوردن عناب بیماری پوستی گال یا جرب را کاهش و برای این کار روزانه چند دانه میل کنید.

برای درمان  سنگ مثانه  ۳۰ عدد عناب را در یک لیوان آب شب خیس کنید و صبح ناشتا میل  که  به مدت هفت روز باید اجرا شود

برای درمان سردرد ۳۰ عدد عناب + ۵ گرم تخم گشنیز در یک لیوان آب جوش دم کنید صبح ناشتا میل.

عناب برای درمان  باد سرخ مفید بوده (باد سرخ بیماری است که به وسیله شیرگاو نجوشیده در انسان ایجاد که  ابتدا در یک نقطه بدن خارش شروع می شود و کم کم قرمز و متورم و داغ و گرم و روزهای بعد می ترکد و زردآب از آن خارج میگردد) عناب را دم کرده آب آن راخورده و تفاله آن را روی زخم بگذارید.

ترکیبات اتری موجود در عناب عامل مهار کننده افزایش قند خون بوده و باید توجه داشت که مقادیر پارامترهای بیوشیمیایی مانند قند خون، اوره، کراتینین، کلسترول سرم، تری‌گلیسیرید سرم،، LDL، HDL،هموگلوبین و هموگلوبین گلیکوزیله را به طور قابل توجهی به سطح نرمال نزدیک خواهد کرد

تاثیر عناب در سرماخوردگی:در طب سنتی ایران مصرف جوشانده عناب برای درمان سرفه، سرماخوردگی شدی و آنفلوانزا و انواع گلودردهاو خشکی سینه بسیار توصیه گردیده عناب دارای لعاب فراوان، پروتئین، مواد قندی و مقدار زیادی ویتامینC است. عناب به دلیل داشتن لعاب زیاد خاصیت نرم کنندگی سینه و ضد سرفه  وجلو گیری کننده  از التهاب و آبریزش بینی بوده وجوشانده این گیاه دارویی  گرفتگی صدا را برطرف و به علاوه آسم و تنگی نفس را نیز برطرف می‌کند.

برای تهیه جوشانده عناب 50 گرم عناب را در یک لیتر آب میریزند و بجوشانید تا حجم آن دو سوم گردد. يك شربت خوب مخصوص سرفه و سينه درد و خلط آور و ملين: عناب + انجير + كشمش + خرما از هر كدام 50 گرم در يك ليتر آب جوشانده صاف نموده روزي سه  فنجان ميل نمایید.

تاثیر عناب در دستگاه گوارش:عناب  این گیاه دارویی معجزه اسا در زمان ابتلا به اسهال می‌تواند حرکات مربوط به دستگاه گوارش را نماید ومیتوان مخلوط را با نمک و فلفل به عنوان هضم کننده مصرف  کرد و میوه خشک رسیده  آن به عنوان ملین بوده و حتی تأثیر آن برای کمک به درمان یبوست مفید بوده  و به تمام افرادی که از یبوست رنج می‌برند توصیه می گردد هر روز صبح یک تکه زنجبیل تازه و چند دانه عناب را در یک لیوان آب جوش ریخته و بعد از چند دقیقه این نوشیدنی را میل نمایند. همچنین میتوان خاطر نشان شد که مصرف عناب به هضم غذا کمک نموده و در جلوگیری از نفخ موثر بوده.

نکته در مصرف عناب: در اشخاص سرد مزاج تولید گاز و نفخ  کرده و این گونه اشخاص باید عناب را با مویز خورده تا دچار مشکل نشوند. زياده روی در خوردن عناب باعث كم شدن شهوت و غرايز جنسي میگردد.

اضافه کردن نظر