زندان هارون یا زندان هارونالرشید یا زندان خان ام زندان در دوران قدیم بدین بنا اطلاق شده است و امروزه هم به همین نام خوانده میشود و اطلاق این نام ریشه در افسانهها داشته است مربوط به سدهٔ ۴ ه.ق است و در ۱۳ کیلومتری شرق تهران واقع شده .این اثر در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۳۴ با شمارهٔ ثبت ۴۰۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران مورد تایید قرار گرفت. و یکی از آثار تاریخی پس از اسلام در شهر ری میباشد. این بنا که در ده کیلومتری جاده تهران به خراسان در دامنه کوههای مسگرآباد واقع شده است.
به فاصله ده کیلومتری در شرق حرم حضرت عبدالعظیم در سمت چپ جاده قدیم خراسان در دامنه کوههای مسگرآباد، در میان دره تنگنایی، یک آبادی کوچک و بیخانوار جا گرفته است، که دارایی آن منحصر به چند مزرعه و چند صد درخت انار و انجیر بوده. تنها نشانه این آبادی چنارهای کهنسالی است، که اطراف استخر کاشته شدهاند. زندان هارون در همین منطقه واقع گردیده است که همچون سایر آتشگاهها که مرتفع یا در بلندی دامنه کوهها ساخته میشدند، بنا شده است. ظرافت کاری و علاقهمندیهای خاصی در ساختمان بنا بکار رفته است و شکل متقارن خشک غیرعادی که به آن دادهاند، نشان میدهد که بنیان این عمارت با علایق مذهبی و مقرارت روحانی توام میباشد
بنای زندان به شکل مکعب مستطیل به ارتفاع ۹ متر و به صورت دو طبقه است و از درازا و پهنای یکسانی برابر با ۳۰ متر و سی سانتیمتر بر خور دار میباشد. زندان هارون دارای ساختاری متشکل از لاشه سنگ و گچ و از نظر قدمت متعلق به دوره آل بویه حدود ۱۱۰۰ سال قبل است.
بطور تحقیق نام زندان در قدیمالایام بدین بنا اطلاق گریده و امروزه هم به همین نام خوانده میشود. گذشت زمان و حوادث دوران لطمه زیادی به بنا وارد آورده، ولی تا اندازهای مرمت گردیدهاست. آنچه معلوم است بنای مزبور همانطور که از اسم آن بر میآید، زندانی از دوران آل بویه بوده و صرفاً بمنظور زندانهای انفرادی ساخته شدهاست. به عقیده آندره گدار بنای مزبور از زمان سلجوقی بوده و یکی از استحکامات نظامی آن عصر بشمار میآید.متاسفانه با اینکه این بنا تاریخی است اما هیچ حفاظتی از آن صورت نگرفته از آن محافظت گردد تا محلی برای جذب توریست شود
آدرس زندان هارون
1-شهرری- دوازده کیلومتری جاده خراسان، سه راه سیمان، دست چپ در دامنه کوههای مسگرآباد - زندان هارون الرشید
2-ایران - تهران - ری کیلومتر ۱۰ جاده تهران به سمنان - ۳ کیلومتری شمال غربی غنی آباد و در دامنه کوه مسگرآباد