یکی ازمکان های گردشگری در ایران باغ شاهزاده یا باغ شازده  میباشد ، این باغ یکی از باغ‌‌های تاریخی ایران محسوب و در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان حوالی شهر کرمان و در دامنه کوه‌های تیگران واقع شده و مربوط به اواخر دوره قاجاریه می‌باشد و فضایی سكونتگاهی و تفرجگاهی بحساب می آید. این باغ با مختصات جغرافیایی۳۰ درجه و ۱ دقیقه عرض شمالی و ۵۷ درجه و ۱۷ دقیقه طول شرقی بوده و یکی از عالیترین و زیباترین باغهای سنتی ایران محسوب. ارتفاع این منطقه تاریخی  از سطح دریای آزاد ۲۰۲۰ متر بوده و مساحت این باغ قریب به ۵/۵ هکتار و طول باغ شاهزاده کرمان ۴۰۷متر و عرض آن ۱۲۲ متر میباشد و دارای  شیبی حدود ٦/٤%  میباشد .شكل این بنا دارای دو مجموعه شرقی و غربی بوده و کوشک سکونتگاه دائمی و یا فصل مالک در انتهای فوقانی باغ قرار و به صورت دو آشکوبه ساخته  و سر در آن از معماری خیلی زیبایی برخوردار بوده که آن را از سایر باغ‌های ایرانی متمایز و ممتازتر ساخته، فواره‌های آن چشم هر بیننده‌ای را به خود جذب میکند. این فواره‌ها که در طول باغ قرار دارند از زیباترین فواره باغ‌های ایرانی  حساب می آید زیرا سایر باغ‌های ایرانی کمتر فواره داشته‌اند و یا اگر داشتند به این زیبایی نبودند، فواره‌های زیبای باغ شاهزاده بر اساس اختلاف ارتفاع و نه هیچ نیروی دیگری فعال شده اند که این خود دلیلی بر هوش و ذکاوت مردمان کرمان بوده. و بزرگترین و زیباترین باغ تاریخی ایرانی محسوب می‌شود.

 این باغ همه ساله و به ویژه در فصل تابستان و بهار شاهد بازدید تعداد بیشماری از گردشگران از نقاط مختلف کشور بوده که واقع شدن منطقه در مسیر عبوری کرمان به بم و در مسیر جاده ابریشم از عواملی بشمار امده که این محل را برای احداث یک باغ اشرافی مناسب دانسته باشد. نظم درختكاری و همچنین  انتخاب مناسب گیاهان در ایجاد سایه  اندازی و یا رنگ آمیزی متناسب در فصل های مختلف باغ زیبایی دو چندانی را از خود بجای گذاشته.

باغ شاهزاده به گونه‌ای استقرار یافته که حداکثر استفاده از مناظر بدیع داخلی را به صورت زیر امکان پذیر می‌سازد: در ابتدای ورود به ویژه در طبقه فوقانی سردر خانه به غیر از دیدها و مناظر بیرونی باغ بوده و سردر خانه در مدخل باغ به صورت بنایی خطی جبهه ورودی باغ را اشغال و در دو طبقه بنا گردیده  وعلاوه بر سردر، شامل عمارت شاه‌نشین و حمام  داشته و طبقه فوقانی  عمارت دارای اتاق‌هایی برای زندگی و پذیرایی پیش بینی شده‌اند ، منظره چهارباغ و جهت عکس آن منظره کوه را امکان پذیر ساخته، این مناظر عمده یعنی دیدن تلالو حرکت آب بوده و منبع آب باغ رودخانه تیگران بوده ، حوض ها و آبشارها هرکدام به نوبه خود تأکیدی بر محورهای عمود بر محور اصلی داشته و توأم با نظام گیاهی مناظر بدیع داخلی را ارائه و سایر بناهای خدماتی باغ از حصار اصلی استفاده که به صورت دیواری مرکب بناهای مختلف خدماتی را در نقاط مناسب در خود جای داده و در حال حاضر قسمت شاه‌نشین، به یک رستوران تبدیل شده و توسط بخش خصوصی اداره وشخصی بنام مسعودی بنای این باغ را از جنبه‌های مختلف معماری و نقش آب در آن بررسی کرده است.

تاریخچه باغ شاهزاده : این باغ زیبا در ابتدا به دستور محمد حسن خان سردار ایروانی حاکم وقت کرمان ساخته و بنای درون آن بعداً توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی وی  در تاریخ۱۲۹۸ ه . ق تا ۱۳۰۹ ه. ق ساخته و با مرگ وی بنا نیمه تمام رها شد. براساس گفته های قدیمی میگویند وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می‌برند، بنّایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود تغار گچی را که در دست داشته محکم به دیوار کوبانده  و کار را رها و فرار کرد،به همین علت جاهای خالی کاشی‌ها را بر سردر ورودی هنوز هم می‌توان دید، تاریخ بنای باغ ۱۲۷۶خورشیدی رقم زده شده.

آرایش ساختمانی بنا:

سطوح كف در باغ عمدتاً از مخلوط قلوه سنگ با ملات تشكیل و این تركیب در دو محدوده اطراف بالاخانه و سردر خانه توسط نقوش هندسی تزئین گردیده و از آجر در پله‌ها و حاشیه باغچه‌ها استفاده و سنگ در مرز میان كرت‌ها با پیاده راه‌ها و دیگر لبه بندی‌ها وجود دارد. مصالح بکار برده در بناهای باغ عمدتاً آجر و اندود بوده  كه در جاهایی مثل سردرخانه توسط كاشی نره مزین گردیده و بنای بالاخانه كلاً اندود بوده و دیواره باغ  اندود كاهگل است كه در نزدیكی سردر خانه و بالاخانه به دلیل خصوصیت فضایی محوطه‌های مذكور به تركیب آجر و اندود گچ تبدیل  شدند.

پوشش گیاهی باغ شازده  :

انتخاب و آرایش گیاهان در باغ شاهزاده ماهان نقش تعیین كننده‌ای در هویت  اصلی باغ داشته ودرختان و نباتاتی كه در بستر منطقه باغ شاهزاده ماهان دیده می‌شوند به ترتیب زیر می‌باشند:

 درخت های همیشه سبز و باد شكن: درختان سوزنی برگ مانند كاج ها، سروه

درختان سایه دار: درختان برگ پهن مانند نارون وحشی و چتری، زبان گنجشك  نارون، چنار و سپیدار. این درختان علاوه بر این كه از نظر ایجاد سایه اهمیت دارند در آب و هوای منطقه مقاومت می نمایند.

گیاهان زینتی: از گیاهان زینتی از قبیل سروهای زینتی پیراكانتا و گونه‌های ارس زینتی و شیر خشت كه در زمستان گل های ریز می‌دهد. درختان میوه متنوعی نیز در باغ به چشم می‌خورند و دارای درختان میوه بسیاری از جمله انگور ،آلو،آلوچه  یا همان   گوجه سبز ،هلو ، گردو و..  همچنین درختان دیگر در باغ، بید، ون، بم، شنگ بوده

موقعیت این مجموعه در گردشگری:هر ساله گردشگران از این باغ زیبای ایرانی بازدید و از زیبایی و طراوت آن لذت می‌برند. این باغ یکی از ۹ باغ ایرانی است و اطلاعات این باغ از طرف یونسکو به ۳۵ زبان ترجمه و در نقشه گردشگری یونسکو قرار گرفته باغ شاهزاده در تاریخ سی ام تیرماه ۱۳۹۰ به ثبت جهانی یونسکو رسیده است.

البته در زمستان ۱۳۹۲ خبری منتشر گردید در خصوص با هشدار رسمی یونسکو به سازمان میراث فرهنگی، که در صورت تملک بخشهایی از این باغ توسط بخش خصوصی و تبدیل عمارت‌هایی از آن به اقامتگاه‌های گردشگری و مسافران، یونسکو اقدام به خروج نام این باغ از فهرست جهانی خود می‌نماید و در بیانیه یونسکو اعلام شده‌ که هرگونه تغییر و بازسازی اماکن تاریخی ثبت جهانی‌شده باید زیر نظر این سازمان و با اجازه آن انجام گردد که حضور بخش خصوصی در بخش‌هایی از این باغ، از جمله موارد نقض این قانون محسوب می‌شود وباید به این مساله رسیدگی بیشتری نموده.

آدرس باغ شاهزاده: باغ  در فاصله ٣٥ كیلومتری جنوب شرقی شهر كرمان و در فاصله  شش كیلومتری شهر ماهان در مسیر جاده كرمان ـ بم در نزدیكی ارتفاعات جوپار بناگردیده و در این بنا رستوران و هتل سنتی نیز وجود دارد.

اضافه کردن نظر