سیّد روحالله مصطفوی موسوی خمینی رهبر وفقیه جمهوری اسلامی ا یران بوده که ۱۳ خرداد ۱۳۶۸ وفات نموده و آرامگاه سید روحالله خمینی مشهور به مرقد امام بنایی که در بهشت زهرای تهران قرار دارد .در این مکان مجموعههای گسترده دیگری شامل دانشگاه، موزه و شهر آفتاب نیز همراه آن ساخته شده است.
امام خمینی ، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بوده و تا آخر عمرش رهبر ایران ماند ووقتی وارد ایران شدند فرمود "طلبهای بیش نیستم او بر سادهزیستی اصرار داشت و میگفت “یک موی کوخ نشینان را به همه کاخ نشینان" ترجیح میدهد.آیتالله خمینی یک روحانی سنتی میدانند وتحول عظیم درواقع ازلحاظ نظریهی سیاسی و استراتژیِ پوپولیستیِ مذهبگرای خود، نوآور مهمی در ایران بوده و ایشان در خانوادهای به دنیا آمدند که سابقه فعالیتهای دینی و مذهبی در آن به قرنها قبل برمیگشت. آنها «سید موسوی» بودند، به این معنی که نسبشان به محمد ( پیامبر اسلام) و از طریق دختر او فاطمه و نیز به موسی کاظم هفتمین امام شیعیان برمیگشت.از او بیش از چهل کتاب در زمینههای اخلاق، فقه، عرفان، فلسفه، حدیث، شعر و تفسیر به جای مانده که بیشترِ آنها را قبل از انقلاب ایران نگاشته ودر زمان حکومت محمدرضا پهلوی، یک بار بهدلیل سخنرانی خطاب به شاه در عاشورای سال ۱۳۴۲، ۱۰ ماه زندانی و بار دیگر بهدلیل سخنرانی علیه قانون کاپیتولاسیون در سال ۱۳۴۳، ۱۵ سال تبعید که دوران تبعیدش را نزدیک به یک سال در ترکیه، سپس عراق، و در پایان، برای چند ماه در فرانسه گذراند. وی در دوران تبعیده مچنان پیگیر اوضاع سیاسی ایران بود و با ارسال پیام و اعلامیه از دور، اسلامگرایان و مخالفان نظام شاهنشاهی را رهبری و در این دوران به تدوین نظریهی ولایت فقیه پرداخت. علت اصلی مرگ سید روحالله خمینی «ایست قلبی» اعلام شد وبنا به گفته محمدحسین خوشنویس عضو گروه پرستاری از آیتالله خمینی، «او در یکماهه آخر حیات به سرطان معده مبتلا شده بود و در زمان دومین مرتبه از تزریق داروی شیمی درمانی دچار سکته وسیع قلبی شد و درگذشت. کار ساخت این آرامگاه و مجموعههای مجاور آن، با محوریت جهاد سازندگی و سپاه پاسداران پس از دفن وی آغاز گردید مراسم تشییع پیکر گاک ایشان در کتاب رکوردهای گینس با حضور بیش از ده میلیون نفر (ازجمعیت ۴۰میلیونی وقت گذشته ایران) به عنوان پرجمعیتترین تشیع جنازه تاریخ ثبت شده و کثرت جمعیت تشییع کننده ۸ کشته و ۵۰۰ مجروح بر جای گذاشت و در جریان هجوم جمعیت کفن خمینی پاره میشود..مراسم سالگرد درگذشت وی هرساله به همراه برخی مناسبتهای مذهبی و انقلابی با حضور میلیون ها نفر از داخل و خارج از ایران در این مقبره برگزار میشود؛ و زیارتنامه وی نیز به زبان عربی در آن قرار داده شده و در برخی چاپهای مفاتیحالجنان نیز اضافه شده برخی از فقها چنین عملی را بدعت به حساب میآورند ولی برخی دیگر معتقدند چون متن این زیارت نامه به معصومین منتسب نشده بدعت به شمار نمیآید.در مورد آوردن زیارت نامه در مفاتیح باید اشاره کرد افزودن مطلبی به کتاب مفاتیح الجنان مثل این زیارت نامه، بنا بر اظهار صریح صاحب کتاب(شیخ عباس قمی) مورد رضایت مؤلف نبوده شیخ عباس قمی در این زمینه در مقدمه ملحقات این کتاب می نویسد: « به لعنت خداوند قهار و نفرین رسول خدا و ائمه اطهار واگذار و حواله نمودم کسی را که در مفاتیح تصرف کند.» درتوصیف طرح آرامگاه میتوان چنین گفت که بخش اصلی آرامگاه تاکنون چندین بار تغییر یافته و هنوز طرح اصلی به طور کامل راهاندازی نگردیده وشخصی بنام پرویز مویدعهد (محمد تهرانی) معمار بخشهای اصلی مقبره میباشدو درروزنامه جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۷ به نقل از یکی از سازندگان آوده که فضای سرپوشیده آرامگاه را ۶۰ هزار متر مربع عنوان میکند و بخش اصلی آرامگاه را ۱۵هزار متر مربع.سازهی اصلی این بنا دارای پایداری در برابر زمین لرزهای به قدرت ۱۰ ریشتر بوده و به گفته مدیر کل مقبره از برج میلاد نیز مقاومتر است. اسکلت فولادی ساخته شده برای گنبد ۳۴۰ تن وزن و روکش آن هم ۴۰ تا ۵۰ تن وزن دارد که در مجموع به ۴۰۰ تن میرسد. در اطراف آرامگاه چهار گلدسته به بلندی ۹۱ متر و به نشانه سن وی ساخته شده بلندای آرامگاه تا نوک چراغ پرچم سن درگذشت وی را نشان میدهد. این بنا دارای پنج گنبد است که گنبد اصلی فلزی و چهار گنبد دیگر کاشیکاری شده و گنبد اصلی در سال ۱۳۸۶ تعویض گردید ،همچنین پنج ورودی اصلی در صحنهای شرقی و غربی این بنا وجود دارد. در حال حاضر فعالیت های ساختمانی دیگری در حرم امام خمینی در جنوب تهران ادامه دارد. بخش های این مجموعه عبارتند از: وجود خط یک متروی تهران تا آرامگاه ، موزهی مقبره به مساحت ۱۵ هزار متر مربع حاوی آثار مربوط به سید روح الله خمینی که هنوز در حال ساخت است، دانشگاههای آزاد اسلامی و دانشگاه شاهد در اطراف آرامگاه احداث گردیده، بیمارستان مقبره، در حال احداث میباشد و تا سال ۱۳۸۷ بخشهای عمده آن راهاندازی شدهاست. پارکینگ ،زائرسرا، هتل ۵ ستاره،فروشگاهای زنجیرهای ، شهربازی تهران،شهرک سلامت و شهر آفتاب که در توصیف شهر آفتاب شهر آفتاب گفته میشوداین مکان به عنوان شهر حوزوی و علمی گفته شده که به طور مشترک توسط شهرداری تهران و مسؤلان آرامگاه سید روح الله خمینی تعیین خواهد شد و زمان ساخت شهر آفتاب دو سال بطول انجامید و بودجه آن ۸۰۰ میلیارد تومان برآورد شده که قرار بود تا سال ۱۳۸۶ به پایان برسد اما این پروژه هنوز افتتاح نشده و در دوران شهرداری محمود احمدی نژاد و پافشاری وی برای انتقال نمایشگاه بینالمللی تهران، با مصوبه شورای دوم شهر تهران در سال ۱۳۸۴، شهر جدیدی به مرکزیت آرامگاه سید روح الله خمینی ساخته و نمایشگاه بینالمللی تهران بدان مکان منتقل گردید. مسؤلیت اداره آن بر عهده خانواده وی و در حال حاضر نوه او حسن خمینی میباشد. پس از او پسرش احمد خمینی، همسرش خدیجه ثقفی، دامادش محمود بروجردی و نیز برخی از شخصیتهای جمهوری اسلامی در این مقبره دفن شدهاند. دویچهوله این آرامگاه را گران ترین مقبره جهان توصیف کرده بطوری که در سال ۱۳۶۹ روزنامه نیویورک تایمز نوشته برخی مقامات از برنامه ریزی ساخت آرامگاه با هزینه ۲ میلیارد خبر داده ند .در سال ۱۳۹۴ روزنامه جمهوری اسلامی در مقاله ای به قلم مسیح مهاجری مدیر روزنامه از هزینههای انجام شده برای ساخت حرم انتقاد و به نامه سید روح الله خمینی برای ساخت ساده مصلی تهران اشاره که گفته: <ضمناً سادگی مصلی باید یادآور سادگی محل عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد و شدیداً از زرق و برق ساختمانهای مساجد اسلام آمریکائی جلوگیری شود. خداوند تمامی دستاندرکاران بر پا کننده مساجد الله را تأیید فرماید.>برای یادبود ایشان محلی که امام خمینی اولین سخنرانیاش را در بهشتزهرا انجام داد جایگاه مخصوصی تحت عنوان "جایگاه جلوس حضرت امام خمینی" ساخته شده است.محمد فریدون پسر دکتر حسن روحانی در سال 76 فوت شده ودر این بنا دفن گردیده. بمبگذاری در آرامگاه روحالله خمینی، رخدادی تروریستی بوده در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۸۸ رخ داد در این رویداد علاوه بر بمبگذار دست کم ۲ تن کشته و به ۸ تن آسیب رساند در برخی رسانهها از بیژن عباسی به عنوان عامل انتحاری نام برده که ظاهراً هدف تروریست ورود به درون آرامگاه بوده، ولی بازرسان ورودی شمالی بمب را شناسایی و تروریست خود را به کفشداری رسانده و منفجر میکند.