مننژیت Meningitisبا نام علمی: Meningitis یا سرسام (نام فارسی ان به معنی آماس سر) التهاب پرده‌های محافظی بوده که مغز و نخاع را پوشانده‌اند و بطور مشترک مننژ یا شامه گان نامیده می‌شوند.

این التهاب ممکن بوده که عامل ویروسی، باکتریایی، یا سایر ریزاندامگان داشته و در موارد کمتری در اثر تجویز داروهای خاصی به وجود آید، مننژیت می‌تواند به علت نزدیکی التهاب به مغز و نخاع، زندگی بیمار را به خطر بیندازد

مننژیت ممکن است منجر به عوارض طولانی مدت جدی مثل ناشنوایی، صرع، هیدروسفالی، و کسری‌های شناختی شود، به ویژه اگر به‌سرعت درمان نگردد و  برخی انواع مننژیت مانند انواعی که همراه با عفونت‌های مننگوکک، "هموفیلوس آنفولانزا" نوع ب، پنوموکک، یا ویروس گوشک، می‌باشد را می‌توان با ایمنی‌سازی به راحتی  پیش‌گیری کرد.

مننژیت به دو صورت باکتریایی و ویروسی وجود داشته که از نظر دشواری ، تفاوت بسیاری با هم دارند . مننژیت باکتریایی  به طور معمول خطرناک تر از نوع ویروسی آن بوده و در موارد بسیار سبب بروز مشکلات ثانویه در مغز و سیستم عصبی شده که خوشبختانه وقوع هیچ یک از گونه های این بیماری رایج نبوده . اگر چه امکان گرفتار شدن به مننژیت درهر سنی وجود داشته ، اما بیشتر در کودکان زیر پنج سال دیده شده

کودکان زیر دو سال نسبت به بیماری بسیار حساس تر میباشند و شدیدترین شکل بیماری را ظاهر ساخته  و اگر تشخیص و درمان بیماری در نخستین مراحل  آن صورت بگیرد در حدود 90 درصد از کودکان بهبود پیدا میکنند و هنگام شیوع مننژیت باکتریایی بیشتر در فصل زمستان و مننژیت ویروسی در اواخر تابستان و اوایل پاییز بوده

علت بیماری مننژیت

باکتری های زیادی می توانند عامل بیماری شوند  اما باکتری هایی که بیشتر سبب ابتلای کودکان به مننژیت می شوند : شامل مننگوکوکوس ،‌ آنفلوآنزاتیپ ب یا پنوموکوکوس بوده و گونه های متفاوتی از ویروس ها ، از جمله انتروویروس ها ، می توانند باعث این بیماری بشوند  و مننژیت ویروسی به طور معمول خفیف میباشد و کودکان بعد از مدتی کوتاه ، به طور کامل بهبود پیدا کرده و مننژیت باکتریایی از طریق افراد بیمار و یا حامل باکتری ( در حلق و بینی ) منتشر گردیده  و  عامل بیماری از طریق سرفه و عطسه توسط شخص بیمار در هوا منتشر میشود و تا ساعت ها معلق می ماند .

 تنفس هوای آلوده موجب انتقال بیماری شده و باکتری ابتدا در حلق و بینی تکثیر می شود و سپس وارد خون شده و آن گاه وارد مغز و نخاع میشود و این نواحی را عفونی می کند و بیشتر نوزادان به دلیل این که حامل پادتن های مادری میباشند ، تا 3 ماهگی به مننژیت مبتلا نمی شوند

مننژیت باکتریایی از هنگام آغاز علائم تا ۲۴ ساعت پس از آنتی بیوتیک درمانی ، واگیردار بوده و مننژیت ویروسی نیز به وسیله افراد بیمار یا حامل ویروس منتقل می گردد  اما  واگیرداربودن آن کمتر از مننژیت باکتریایی بوده  . این ویروس که به طور معمول باعث عفونت دستگاه گوارش شده از طریق دهان وارد بدن میشود و ممکن است تا چندین هفته بعد از بهبود بیمار ، در روده او باقی بماند . هیچ آنتی بیوتیکی برای درمان مننژیت ویروسی مؤثر نبوده و ویروس موجود در دستگاه گوارش ، از طریق جریان خون وارد مغز می شود اما به طور معمول ،‌ضایعاتی در مغز ایجاد نمی کند .

علایم مننژیت

رایج‌ترین نشانه‌های مننژیت سردرد و خشکی گردن همراه با تب، گیجی یا هشیاری دگرگون شده، استفراغ، و ناتوانی در تحمل نور (نور هراسی) یا صداهای بلند (صدا هراسی) بوده که معمولاً در کودکان فقط نشانه‌های غیراختصاصی مثل تحریک‌پذیری و خواب‌آلودگی مشاهده میشود و اگر ضایعهٔ پوستی مشاهده گردد ممکن است نشان دهندهٔ دلیل مشخصی برای مننژیت

تشخیص مننژیت:

 با یک بزل کمری می‌توان مننژیت را تشخیص یا از بروز آن جلوگیری نمود که با  یک سوزن وارد مجرای نخاعی میکنند تا نمونه‌ای از مایع مغزی-نخاعی (CSF)، که مغز و نخاع را احاطه کرده  برداشته و CSF در آزمایشگاه تشخیص طبی آزمایش و اولین درمان در مننژیت حاد شامل تجویز آنتی‌بیوتیک و گاهی داروهای ضدویروس متناسب بوده و همچنین می‌توان از کورتیکواستروئید برای جلوگیری از عوارض التهاب شدید استفاده نمود.

بطورکلی:کشیدن مایع مغزی نخاعی،آزمایش خون،عکسبرداری قفسه سینه،سی تی اسکن سر و رنگ آمیزی خاص برای تشخیص بکار میروند

نشانه‌های مننژیت باکتریایی

سرفه و آبریزش از بینی ، بعد از دوره کمون و دو تا چهار روزه ظاهر شده ولی  گاهی اوقات شروع بیماری بسیار سریع تر میباشد  و به سرعت گسترش پیدا کرده و در مدت چند ساعت به گیجی و اغما منجر می گردد

کودک بیمار غالباً از سردرد شدید ، همراه با حالت تهوع و تب شکایت کرده و ممکن است گردن سفت و شخص بی قرار و خواب آلود شود . در این حالت ،‌استفراغ حالت جهنده داشته و چنانچه خواب آلودگی عمیق تر شود و تب افزایش پیدا و  باید هر چه زودتر به بیمارستان منتقل شود

نشانه های بیماری در نوزادان با کودکان تفاوت داشته و نوزاد مبتلا به مننژیت بی قرار بوده و گریه های طولانی داشته و در ‌ضمن آنکه اشتهایش را از دست داده  و گرفتار تب شدید شده و در  چنین حالتی ممکن است با حمله ناگهانی و خواب آلودگی شدید همراه گردد .

برای پیشگیری از عوارض ثانویه مننژیت مثل ناشنوایی ، ضایعات مغزی و مرگ  باید هر چه سریعتر بیماری تشخیص داده و نسبت به درمان آن در بیمارستان اقدام شود و آزمایش مایع نخاع برای تشخیص بیماری بسیار ضروری بوده .

نشانه های مننژیت ویروسی

نشانه های بیماری بعد از گذراندن دوره کمون ( یک تا پنج روز ) می تواند به طور ناگهانی و یا به تدریج پدیدار گردد که  این نشانه ها شامل سردرد ،‌ تب ، استفراغ و دل پیچه بوده که یک یا دو روز بعد با خشکی و سفتی گردن همراه می شود و گاهی اوقات نیز جوش هایی در سطح بدن ظاهر شده . کودکان مبتلا اغلب در بیمارستان بستری شده اما بدون آنکه آنتی بیوتیک مصرف کنند ،‌ بعد از چند روز به طور کامل بهبود پیدا میکنند

درمان مننژیت باکتریایی

مننژیت حاد باکتریایی نیاز به درمان سریع با آنتی بیوتیک های داخل وریدی و داروهای کورتیزونی برای اطمینان از بهبود و کاهش عوارض آن همچون ورم مغذی و یا تشنج داشته و آنتی بیوتیک و یا ترکیب آنتی بیوتیکی و دارویی شما که پزشکتان برای فرد انتخاب می کند، بسته به نوع عفونت متفاوت بوده

برای مننژیت باکتریایی، آنتی بیوتیک تجویز شده و  نوع آنتی بیوتیک بستگی به باکتری دارد که سبب عفونت شده است.

درمان مننژیت ویروسی

آنتی بیوتیک ها قادر به درمان مننژیت ویروسی نبوده و در بیشتر موارد مننژیت ویروسی خود بخود در طول چند هفته بهبود پیدا کرده و  درمان انواع ساده مننژیت ویروسی شامل:استراحت، مصرف فراوان مایعات و داروهای مسکن برای کاهش درد و تب

و اگر علت مننژیت شما ویروس تب خال است از داروی ضد ویروسی استفاده کنید. بیماران مبتلا به مننژیت ویروسی، به خودی خود، بعد از  7 تا 10 روز بهبود پیدا میکنند

درمان سایر انواع مننژیت

اگر علت مننژیت بیمار معلوم نباشد، پزشکتان شروع به استفاده از درمان های ضدویروسی و آنتی بیوتیکی تا زمان مشخص شدن علت بیماری کرده

مننژیت قارچی با داروهای ضدقارچ درمان شده و  این داروها اثرات جانبی جدی را دارد و ممکن است شروع درمان با این داروها تا زمان تشخیص آزمایشگاهی مننژیت قارچی به تعویق بیفتد و مننژیت مزمن بسته به علت آن که عموما عفونت قارچی هست، درمان میگردد وبرای  بیماران مبتلا به مننژیت قارچی، داروهای ضد قارچ با دوز بالا دریافت میشود

مننژیت های غیرعفونی که به دلیل حساسیت و یا بیماری های خود ایمنی رخ داده اند را ممکن بوده که با داروهای کورتیزونی درمان شوند. در برخی از موارد نیاز به درمان خاصی نبوده و بیماری خود بخود بهبود پیدا کرده و در مننژیت مرتبط با سرطان نیز نیاز به درمان سرطان برای درمان مننژیت داشته.

افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مثل: بیماران ایدزی، دیابتی و یا سرطانی، غالبا نیاز به درمان طولانی تری داشته و دیگر داروها و مایعات داخل وریدی درمان کننده علائمی همچون: ورم مغز، شوک و تشنج می باشد. بعضی از بیماران بر اساس شدت بیماری و نیاز به داروها، باید در بیمارستان بستری میگردند.

اضافه کردن نظر