اسپرس - SAINFOIN خانواده بقولات FABACEAE ⁄ LEGUMINOSAE نام علمی ONOBRYCHIS VICIIFOLIA نام های دیگر اسپرس esparceta, esparcet, holy clover, sanfeno
Onobrychis viciifolia به نام O. sativaنیز شناخته می شود. تا سال 1950 میلادی مهمترین گونه ی علوفه ای به شمار می رفته است. در طی انقلاب سبز با گونه های شبدر و یونجه جایگزین شده و جنسOnobrychis که دارای مقاومت چندین صد ساله در کشور میباشد. در گزارشهای مختلف تعداد ۵۰ الی ۷۰ گونه از این جنس را در ایران گزارش نمودهاند
خصوصیات ظاهری اسپرس:
اسپرس گیاهی چند ساله بدون تیغ که دارای ریشه عمیق به قطر یک سانتی متر تا پنج سانتی متر و عمق چند متر با انشعابات جانبی بسیار می باشد. ساقههای این گیاه قائم , تو خالی با ارتفاع حدود یک متر که از قسمت طوقه برخاستهاست. برگهای اسپرس شانهای متقابل که معمولاً دارای ۷ تا۱۰جفت برگچه به شکل بیضی میباشند.
اسپرس دارای گل آذین خوشهای منفرد و قائم به طول ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر که دارای دست کم ده گل صورتی یا سرخابی با رگههای قدری تیره بوده و هر گل آذین دارای پنج گلبرگ و میوه این گیاه به صورت غلافی تا شکوفا به شکل عدس سطح خارجی آن مشبک و بر جسته میباشد.
درون هر غلاف یک دانه منفرد قلوهای شکل، با سطح صاف به رنگ قهوای، زیتونی روشن یا تیره به طول ۳ میلی متر که ناف آن در میانه مقعر میباشد.
شرایط محیط رشد:
خاک مناسب این گیاه از سبک تا متوسط بوده و از زهکشی خوبی برخوردار باشد. اگر خاک از لحاظ مواد غذایی فقیر باشد نیز می تواند رشد داشته باشد. از لحاظ درجه ی اسیدی باید خنثی و قلیایی باشد و حتی می تواند خاک با درجه ی قلیائیت بیشتر را نیز تحمل کند.
در مکان سایه و کم نور رشد خوبی نداشته و مناسب نیست. ترجیح می دهد که خاکش همیشه مرطوب باشد و غرقابی نباشد.
خواص و کاربردها: از فواید اسپرس ایجاد مرز مناسب برای زمینهای سبزیکاری است. جاذب زنبور عسل بوده و بنابراین می توان در باغها برای افزایش گرده افشانی و بالا بردن تولید میوه از کاشت آن در باغ بهره برد. عدم ایجاد نفخ در دام و بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک را باعث میگردد. نثبیت کننده ی نیتروژن در خاک است.
چون از طرفی به دلیل داشتن ریشههای عمیق باعث شکسته شدن لایههای نفوذ ناپذیر زیرین خاک و از طرفی دیگر به دلیل غدد تثبیت ازت، باروری خاک را باعث میشود. همچنین جلوگیری از فرسایش آبی و بادی خاک در شیبهای تند قابل استفادهاست.
نحوه تکثیر گیاه :بذرها را 12 ساعت در آب گرم گذاشته و در فصل بهار در فضای آزاد کشت می کنند. در پاییز نیز می توان کشت کرد. به علت مقاومت گیاهچه به سرما میتوان این گیاه را به صورت پاییزه وبهاره کشت نمود بهتر است در پاییز قبل از فرارسیدن سرمای زمستانه و یخبندان گیاه به مرحله ۲ تا ۳ برگی رسیده باشد و در بهار احتمال یخبندان زمین وجود نداشتهملی کالا