دین قبل از اسلام ایرانیان زرتشت بوده که به زرتشتیان معروف بوده و محل عبادتشان آتشکده بوده که در حال حاضر مهمترین آتشکده زرتشتیان در شهر یزد قرار دارد. در آتشکده یزد محل نگهداری آتش مقدس زرتشت وجود دارد که 1500سال میباشد خاموش نشده و مورد توجه نیایشگاه زرتشتیان است. تاریخچه آتش بدین منوال است که از آتش آتشکده کاریان (آتشکده فرنبغ پارس یکی از سه آتشکده بزرگ دوره ساسانیان ) در لارستان که در سده پنجم میلادی به عقدای یزد آورده شد و نزدیک به ۷۰۰ سال در آنجا روشن نگه داشته شد و سپس در سال ۵53شمسی سال1174میلادی از عقدا به اردکان برده شد و نزدیک به ۳۰۰ سال نیز در اردکان یزد نگهداری شد و در سال ۸۵۲شمسی معادل 1318خورشیدی از اردکان به این شهر برده و تا به امروز روشن نگهداشته شده است ومهد تمدن ایران کهن را نشان میدهد.
نخست در محلهای به نام خلف خان علی در خانهی یکی از موبدان بزرگ به نام موبد تیرانداز آذرگشسب نگهداری میشد و در سال ۱۳۱۳ پس از ساخته شدن این آتشکده به درون آن برده شد. آتش مقدس در پشت شیشه ای از داخل موزه کوچک واقع در آتشکده نمایان است، بر اساس گفته های زرتشتیان ارشد از سال 470 پس از میلاد روشن بوده است و آن را در سال 1940 از محل اصلی اش به این مکان آورده اند. آتش مقدس درون مجمر بزرگی از جنس برنز و شخصی به نام «هیربد» مسئول روشن نگهداشتن آن است. بازدیدکنندگان این آتشکده میتوانند این آتش همیشه فروزان را از پشت دیوار شیشهای ببینند واتش در سطحی بلندتر از زمین و دور از تابش خورشید قرار گرفته و اتاق هایی نیز جهت مراسم نیایش، پیرامون آن طراحی شده است.
تاریخچه ساختمان آتشکده یزد در در دوران پهلوی اول و آبان ماه خورشیدی۱۳۱۳ با سرمایهی یک زرتشتی پارسی به نام «همابائی» بر قطعه زمینی که از سوی چندتن از زرتشتیان ایران ازجمله برادران امانت به یاد فوت پدرشان اردشیر مهربان رستم امانت وقف شد، ساخته شد. نقشهی این بنا را مهندسان پارسی کشیدهاند و «ارباب جمشید امانت» سرپرستی و نظارت ساخت این بنا را بر عهده داشت. وی در خاطرات خود نوشتهاست که برای جلب توجه پارسیان هندوستان، پنج بار به آن دیار سفر کردهاست به همت زرتشتیان یزد و پارسیان هند چهار بار با کشتی های بخار بر روی آبهای خروشان اقیانوس هند و یک بار پیاده و با شتر در ریگزارهای بلوچستان ایران و پاکستان تا سرانجام انجمن پارسیان هند پرداخت هزینه ی ساختمان آتش ورهرام یزد را پذیرفت. این عمارت زیبا در فهرست آثار معماری معاصر یزد قرار دارد.ساختمان اصلی این آتشکده بر ارتفاعی حدود ۲۱ متر از زمین و در میان حیاط بزرگی که درختان همیشه سرسبز سرو و کاج آن را پوشانده، قراردارد.اینکه آتشکدهها کنار آب باشند از خصوصیت زیبای آتشکدهها میباشد.سرستونهای سنگی جلو تالار ساختمان اصلی و سنگهای گلدار پای دیوارها کار هنرمندان اصفهانی است که این هنرمندان سنگها را در اصفهان تراشیده که از معماری آتشکدههای پارسیان هند الهام گرفته شده و سپس تا یزد بردهاند که شکوه وعظمت خاصی را به بنا میدهد. نگار کاشیهای فروهر بر بالای سردر ورودی، کار هنرمندان کاشیکار یزدی است و معماری کل این بنا ار معماری آتشکدههای پارسیان تاثیر پذیرفتهاست.ورود به این نیایشگاه همیشه برای نیایش کنندگان با آدابی همراه بودهاست. از جمله پاکیزگی زنان و مردان، مردان باید برای ورود با کلاه سفید و زنان با روسری سفید و لباس رنگ روشن و بدون کفش وارد شوند.
آتشکده بر روی تپه ای در باغی کوچک دارای درختان همیشه سبز احاطه شده و یک استخر دایره ای شکل در حیاط آن قرار دارد که بازتاب بسیار زیبایی را از معبد در عکسبرداری هنری نشان می دهد در قسمت شرقی خیابان آیت الله کاشانی واقع شده و همه روزه صبح و عصر به استثنای تعطیلات رسمی برای بازدید عموم بصورت رایگان آزاد است اما هدیه ها پذیرفته می شود .مکانهای زرتشتی دیگری هم مانند قلعه اسدان (دژ شیرها) در شمال یزد وجود داردو از پراهمیت ترین جاذبه ها آتشکده چک چک می باشد که در 52 کیلومتری شمال یزد قرار دارد این بنا یکی از مكانهاي تاريخي ايران میباشد که هرساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب میکند و ازجاذبه های مهم گردشگری ایران بحساب می آید